Τέλος εποχής. Ελλάς μία αποικία χρέους

«Οι Έλληνες πέρασαν απ' τη γεωργική ζωή στην καταναλωτική υστερία χωρίς κανένα ενδιάμεσο στάδιο…»
Ν. Χουλιαράς

Και ξαφνικά συνειδητοποιούμε πως η Ελλάδα είναι όντως το κέντρο του κόσμου. Δυστυχώς όμως αυτή την φορά, αφυπνισμένοι θαρρείς από λήθαργο, - το κέντρο, διαρκών συνεχών αρνητικών εξελίξεων.

Το κύρος της Ελλάδος και των Ελλήνων πολιτών απαξιώνεται διεθνώς, καταστρέφοντας την ιστορική και πολιτισμική παρακαταθήκη των Ελλήνων.

Ίσως δεν το συνειδητοποιούμε, αλλά είμαστε πρωταγωνιστές ιστορικών στιγμών, που σηματοδοτούν το τέλος μίας εποχής, και την αρχή μίας άλλης. Κρίσεις, ανατροπές και Γεγονότα που καθορίζουν καταλυτικά όχι μόνο το παρόν αλλά και το μέλλον.

Συζητήσεις επί συζητήσεων, αναλύσεις και αναζήτηση των αιτιών που έφεραν (ξαφνικά ;) την χώρα στο χείλος της καταστροφής. Οι δράσεις των Ανθε - Ελλήνων επανέρχονται για ακόμη μία φορά στο προσκήνιο για να εξωραΐσουν το κακό, εφόσον ακόμα και σε τόσο κρίσιμες στιγμές αρνούμαστε να αντιμετωπίσουμε κατάματα την πραγματικότητα.

Η πραγματικότητα όμως σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον το οποίο έχει βασιστεί στο χρέος, και στην εξ αυτού κερδοσκοπία των μεγαλοτραπεζιτών, είναι αμείλικτη για τους αδύναμους παίκτες που δεν είναι ικανοί να διασφαλίσουν τα συμφέροντα τους, δημιουργώντας κατ΄αυτόν τον τρόπο ευκαιρίες εκμετάλλευσης από τους επικυρίαρχους της αγοράς. Χαρακτηριστική είναι η αφοπλιστικά ειλικρινής δήλωση στις 20.2.2010, του Αμίτ Σαρκάρ επικεφαλής Αμερικανικού επενδυτικού ταμείου:

«Η δουλειά μας είναι να βγάζουμε λεφτά, όχι να σκεφτόμαστε τι θα συμβεί στους Έλληνες πολίτες, δεν υπάρχει εξάλλου νόμος που να απαγορεύει να εκμεταλευτείς τον ..μ***κα!!!!»

Και ενώ όλοι οι παροικούντες εις την Ελλάδα γνωρίζαμε τα κακώς κείμενα, διεκδικούμε την προσωπική μας εξιλέωση, ασκώντας ανέξοδη κριτική περί γραφειοκρατίας, αναξιοκρατίας, κακοδιαχείριση, πελατειακό κράτος, και διεφθαρμένους πολιτικούς, μετέχοντας όμως ταυτόχρονα στην διαιώνιση των πολιτικών τζακιών, της μίζας και της κλοπής του κράτους.

Η Ελλάδα έχει πτώχευση και άλλες φορές στην σύγχρονη ιστορία της, είναι όμως η πρώτη φορά, που η πτώχευση δεν αφορά τους πολίτες της «ψωροκώσταινας» Ελλαδίτσας, αλλά πολιτών που ευημερούσαν με δανεικά όμως, τα οποία καλούνται τώρα ξαφνικά να επιστρέψουν, και που ανακαλύπτουν πως δεν έχουν......

Ένας τρόπος ζωής που δομήθηκε μεταπολιτευτικά σε ένα παρασιτικό μοντέλο ανάπτυξης, βασιζόμενο κυρίως στην αποβιομηχάνιση, την άνοδο του ιδιωτικού και δημόσιου δανεισμού, το ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο, την διάλυση του παραγωγικού ιστού, και εν τέλη την απαξίωση και τον εκφυλισμό των παραδοσιακών αξιών, και την συνοχή της Ελληνικής κοινωνίας.

Από το 1945 έως το 1974, η Ελλάδα είχε μια οικονομία με χαμηλό δημόσιο και ιδιωτικό χρέος και υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, στηριγμένους κυρίως στην άνοδο της παραγωγής, τις υψηλές επενδύσεις και τη χαμηλή κατανάλωση.

Έως τις αρχές της δεκαετίας του ’80 η Ελλάδα εξακολουθούσε να έχει χαμηλό δημόσιο δανεισμό, ενώ ο δανεισμός των νοικοκυριών ήταν σχεδόν ανύπαρκτος, με ποσοστό ιδιωτικής αποταμίευσης, γύρω στο 20-25% του ΑΕΠ.

Από την δεκαετία του 80 και μετά, άρχισε η σταδιακή αποβιομηχάνιση, η συρρίκνωση της αγροτικής παραγωγής, η γιγάντωση της αστικοποίησης, και ταυτόχρονα η άνοδος του δημόσιου δανεισμού που, από το 28% του ΑΕΠ, εκτοξεύτηκε στο 100% μέσα σε εφτά χρόνια.

Στον ιδιωτικό τομέα από την δεκαετία του ’90 η κατανάλωση αυξήθηκε κατακόρυφα, όχι όμως λόγω του πλούτου που δημιουργήθηκε από τον παραγωγικό τομέα, αλλά λόγω της γιγάντωσης του δημόσιου τομέα και των δημοσίων επενδύσεων που κλήθηκαν να υποκαταστήσουν την ιδιωτική πρωτοβουλία. Την ίδια χρονική περίοδο οι Ευρωπαϊκών πόροι που προορίζονταν για τις αναγκαίες εκείνες υποδομές, που θα ενίσχυαν την ανταγωνιστικότητα των Ελληνικών επιχειρήσεων σπαταλήθηκαν.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο αυξήθηκε το δημόσιο χρέος, ενώ η φούσκα του χρηματιστηρίου μετά την πρώτη εφορία που δημιουργήθηκε στους ανυποψίαστους πολίτες, προκάλεσε μια τεράστια οικονομική αιμορραγία, που διέβρωσε σταδιακά τη δυνατότητα αυτοδύναμης αναχρηματοδότησης της ιδιωτικής οικονομίας.

Έτσι, ο δανεισμός των νοικοκυριών, που ήταν μηδαμινός έως το 2000 (16,96 δις. Ευρώ), εκτοξεύθηκε στα 51,63 δισ. το 2004, και έφτασε στα 119 το 2009.

Σύμφωνα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τον δανεισμό επιχειρήσεων και νοικοκυριών ως ποσοστό του ΑΕΠ στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27, προκύπτει ότι η Ελλάδα βρίσκεται πλέον στη 19η θέση, ενώ το ποσοστό των νοικοκυριών που έχουν κάποιο δάνειο φθάνει το 60% του συνόλου.

Η τελευταία πράξη του έργου εξελίσσεται σήμερα. Οδηγηθήκαμε σε ολοκληρωτική κατάρρευση. Μία χώρα υπό πτώχευση, μία χώρα που προδόθηκε από το σάπιο πολιτικό της σύστημα, που αντικατοπτρίζει όμως και τον παρασιτισμό της κοινωνία της εν τέλη, την διαφθορά, τον καιροσκοπισμό, τον νεοπλουτισμό. Φυσικό επακόλουθο εφόσον ο νεοπλουτισμός, και δη ο αιφνίδιος ή παρ αξίαν κτηθείς, όταν επέρχεται σε ανθρώπους, που δεν έχουν άρτιο νου και σώφρονα σκέψη, γεννά σε αυτούς την αλαζονεία και την έπαρση και την υβριστική συμπεριφορά. (Σόλωνας Ελέγεια 40)

Κατ’ αυτόν τον τρόπο εκχωρήσαμε τις τύχες μας, σε Πολιτικούς καριέρας - από πατέρα σε γιο σε αρκετές περιπτώσεις -, άνευ εργασιακής εμπειρίας, - επίσης σε αρκετές περιπτώσεις -, και αργόσχολα κομματικά στελέχη, τριακόσιους ακριβοπληρωμένους βουλευτές. (Υπεράριθμοι σε σχέση με τον πληθυσμό της χώρας, 36.000 κάτοικοι ανά βουλευτή, έναντι 46.000 στο Βέλγιο, 100.000 στην Ολλανδία, 120.000 στην Ιταλία, 121.000 στη Γαλλία και 144.000 στην Τουρκία).

Βουλευτές με απίστευτα προνόμια, και δύο κόμματα που εναλλάσσονται στην εξουσία, δύο κόμματα χρεωμένα στο..κράτος, καθώς έχουν ήδη προεισπράξει την κρατική επιχορήγηση που δικαιούνται ήδη έως το 2016…!!!!

Νομοτελειακά λοιπόν η Δημοκρατία μας βρίσκεται σε τέλμα.

Το αίτημα της μεταπολίτευσης «ψωμί – παιδεία- ελευθερία», εκφυλίστηκε σε Γαλλικό ψωμάκι μπριός με βούτυρο, φροντιστήρια, παραπαιδεία, σπουδές στο εξωτερικό, και ελευθερία που βασίζεται στην ασυδοσία και αδιαφορία για το συλλογικό και εθνικό συμφέρον, μπρος στο προσωπικό συμφέρον.

Μία Δημοκρατία που καμία σχέση βέβαια, δεν έχει με την αρχαία Αθηναϊκή Δημοκρατία. Πως θα μπορούσε να έχει άλλωστε, αφού το βασικό συστατικό της η παρεχόμενη παιδεία, που αποτελεί την παρακαταθήκη της συνέχειας του έθνους, αποτελεί πεδίο πειραματισμών της εκάστοτε κυβέρνησης, και φαινόμενα ιστορικού εκσυχρονισμού τύπου Ρεπούση.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει Κυριακόπουλος Παναγιώτης (Αρχαίο Ελληνικό δίκαιο) Δημοκρατία χωρίς πνευματική καλλιέργεια δεν νοείται ούτε ως έννοια ούτε ως πραγματικότητα. Για να συλλάβει κανείς την έννοια της δημοκρατίας στην ουσία της, αλλά και για να την πραγματώσει ως άτομο και ως σχέση με τον εαυτό του και ως σχέση με τους άλλους, απαιτείται να έχει υψηλό βαθμό πνευματικής καλλιέργειας. Η πνευματική καλλιέργεια δεν είναι μόνο προϋπόθεση της δημοκρατίας, αλλά μόνιμος και σταθερός σκοπός. Μέσα στην δημοκρατία ο άνθρωπος αξιολογείται κυρίως ως πνευματικό ον και ως ηθική προσωπικότητα. Τα μέτρα των αξιών της δημοκρατίας είναι το πνεύμα και η αρετή. Δίχως αυτά δεν υπάρχουν δημοκρατία.

Ο κίνδυνος για την δημοκρατία είναι πάντοτε η τυχόν μείωση μέσα της του βαθμό της πνευματικής καλλιέργειας. Πρώτο μέλημα της δημοκρατίας λοιπόν δεν πρέπει να είναι απλώς η ευημερία, αλλά η παιδεία των πολιτών. Με την παιδεία η δημοκρατία θέλει να αναδείξει τον άνθρωπο, τις αρετές και τις δεξιότητες του. Όταν η δημοκρατία περνά κρίση, ή όταν η πνευματική καλλιέργεια κινδύνευε τότε η κατάσταση, της κοινωνίας παρουσιάζεται συγκεχυμένη. Οι άνθρωποι χάνουν τα σταθερά κριτήρια των αξιών. 

Όπως αναφέρει ο Αντόνιο Γκράμσι: «Αν καταφέρεις να κυριεύσεις το πνεύμα των ανθρώπων, τότε η θέληση και οι πράξεις τους θα ακολουθήσουν». 

Ο μορφωμένος πολίτης, είναι ο καλύτερος θεματοφύλακας και προστάτης του δημοκρατικού πολιτεύματος, αφού αυτός είναι σε θέση αφού σκεφθεί να κρίνει να αποφασίζει εκλέγοντας τους άριστους που θα προάγουν και θα εξασφαλίσουν την ευημερία της πολιτείας. Ο Ισοκράτης αναφέρει πως :

«Η ανάπτυξη της πολιτικής αρετής, κατά την κρίση των προγόνων μας δεν προέρχεται από τους νόμους, αλλά από την καθημερινή συμπεριφορά μας (αρχόντων και ερχομένων) διότι των πολλών το ήθος διαμορφώνεται ανάλογα προς τα παιδευτικά τους πρότυπα. Και νόμιζαν (οι πρόγονοι μας) ότι η πολυνομία και η λεπτομερειακή νομοθετική πρόβλεψη είναι σημάδι κακής διακυβερνήσεως της πόλεως, διότι αυτοί στην προσπάθεια τους να δημιουργήσουν φραγμούς των αδικημένων αναγκάζονται να θέτουν πολλούς νόμους.

Αντιθέτως πρέπει οι σωστοί πολιτικοί να μην γεμίζουν τις στοές με γραπτούς νόμους, αλλά να έχουν στις ψυχές τους το δίκαιο, διότι οι πόλεις κυβερνώνται ορθώς όχι με ψηφίσματα (τους νόμους) αλλά με τα ήθη κοινωνιών (αρχόντων και αρχομένων) αφού είναι αποδεδειγμένο πως οι πολίτες με κακή παιδεία θα τολμήσουν να παραβαίνουν και τους πιο σαφείς νόμους, ενώ εκείνοι που θα έχουν λάβει ορθή αγωγή θα θελήσουν να τηρούν και τους πιο απλούς. Αυτά κρίνοντας ως ορθά οι πρόγονοι μας, δεν έθεταν ως πρώτη προτεραιότητα τους το με ποιους τρόπους θα τιμωρήσουν τους παραβάτες των νόμων, αλλά με ποια μέτρα και μέσα θα τους προετοιμάσουν, ώστε αυτοί, οι ίδιοι να μην θέλουν να πράττουν κάτι άξιο τιμωρίας. Και αυτό θεωρούσαν εξ αρχή έργο τους, ενώ η ενασχόληση με ποινές και τιμωρίες αρμόζει μάλλον σε εχθρούς της πόλης και της δημοκρατίας.»(Αρεοπαγιτικός λόγος παρ 40-43)

Στην Αθηναϊκή δημοκρατία το κριτήριο του λαού για την ανάδειξη στα αξιώματα της πολιτείας, ήταν να «προτιμώνται όχι οι πλούσιοι, αλλά εκείνοι που διακρίνονται για την προσωπική τους ευδοκίμηση και ικανότητα να πράξουν κάτι καλό για την πολιτεία, κανείς δε φτωχός λόγω του ότι είναι άσημος δεν εμποδίζεται να υπηρετήσει την πατρίδα του.» (Θουκυδίδης Β 37), ενώ απαγορευόταν η άσκηση δύο αξιωμάτων ταυτοχρόνως από τα ίδια πρόσωπα. «Φαύλο θα ήταν το ίδιο πρόσωπο ταυτόχρονα να κατέχει δύο αξιώματα. Άλλωστε ένα μόνο έργο μπορεί ο καθένας να επιτελέσει καλύτερα». (Αριστ Πολιτ II)

Τους δε βουλευτές και άρχοντες, τους υπέβαλαν σε ασυδώπητη δημόσια δοκιμασία, πριν την ανάληψη των καθηκόντων τους. Μετά την ανάληψη των ετήσιων καθηκόντων τους, ελέγχονταν από τους Ελεγκτές της δημόσιας Διοικήσεως κάθε τριάντα έξι ημέρες. Οι δέκα Εύθηνοι (λογιστές) με τους αναπληρωτές τους (οι συνήγοροι) αποτελούσαν την πλέον ευυπόληπτοι άτεγκτη και αδιάφθορη και αποτελεσματική Ελεγκτική αρχή της Αθηναϊκής πολιτείας. Είχε το δικαίωμα να ελέγχει την οικονομική διαχείριση όλως των άλλων αρχών κατά την θητεία τους και ενώπιον της να υποβάλλονται σε εξονυχιστικό οικονομικό έλεγχο απολογιστικός «ευθύνας δίδονται».

Περιπτώσεις υπεξαιρέσεως δημοσίου χρήματος ή και δωροδοκίας αρχόντων, που ανακαλύπτονταν είτε μετά έλεγχο είτε κατόπιν καταγγελιών, παράπεμπαν στα δικαστήρια, εκδικάζονταν κατά απόλυτη προτεραιότητα και σε περίπτωση καταδίκης των υποχρεώνονταν να καταβάλουν το δεκαπλάσιο του ποσού, που υπεξαίρεσαν ή έλαβα ως δώρο, μέχρι δε την αποπληρωμή τους η περιουσία τους παρέμενε δεσμευμένη, οι ίδιοι δε, τελούσαν σε αναστολή των πολιτικών τους δικαιωμάτων.

Όταν η διαχείριση των αρχόντων κρινόταν μετά τον έλεγχο έντιμη αποδεσμευόταν από τις ευθύνες τους στον δήμο, και διατασσόταν η άρση των δεσμευμένων λογαριασμών τους στις τράπεζες –όσων είχαν - και η εξάλειψη των υποθηκών επί των ακινήτων και της λοιπής περιουσίας τους, η οποία εγγραφόταν μόλις όλοι οι άρχοντες αναλάμβαναν τα αξιώματα τους.

Τι κοινό μπορεί να έχει αυτή η Δημοκρατία με την σημερινή παρακμή; Κατασπαταλήθηκε ο Εθνικός πλούτος δίχως ποτέ να τιμωρηθεί κανείς, εκχωρούνται τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, και η χώρα έγινε ο τόπος πειραματισμών της πλέον νεοφιλελεύθερης πολιτικής των μεγαλοτραπεζών και των οίκων αξιολόγησης.

Οι διεθνής κερδοσκόποι, με πρωτεργάτη την Goldman Sachs, βρήκαν τον αδύναμο κρίκο του Ευρώ, και μας έφεραν στην αγκαλιά του Δ.Ν.Τ, κάτι που θα σημάνει την μακροχρόνια ομηρία της χώρας στο χρέος. Στο διεθνές οικονομικό σύστημα, το χρέος ισούται με χρήμα και άρα κέρδος για τους μεγαλοκαρχαρίες που καιροφυλακτούν...!!!

Σύμφωνα με το σχέδιο στήριξης, οι χώρες της Ευρωζώνης θα μας παράσχουν 80 δισεκατομμύρια Ευρώ και το ΔΝΤ 30 δισεκατομμύρια Ευρώ σε περίοδο τριών ετών. Κάθε δόση θα καταβάλλεται σύμφωνα με την ίδια αναλογία συνεισφοράς των χωρών της Ευροζώνης και του ΔΝΤ.

Η αναχρηματοδότηση του χρέους δίχως ανάπτυξη, βέβαια δεν εξασφαλίζει το μέλλον της χώρας, απλώς μεταθέτει το πρόβλημα στο μέλλον. Όταν κάποιος πνιγμένος από τα χρέη, δανείζεται εκ νέου για να ξεπληρώσει τα παλιότερα χρέη, τότε το μέλλον του δεν διαγράφεται ευοίωνο.. Αυτή την στιγμή χρειαζόμαστε άμεσα χρήματα για την αποπληρωμή ομολόγου που είχε εκδώσει το Ελληνικό κράτος την δεκαετία του 80.

Πολλές συζητήσεις και μελέτες έχουν δει το φως της δημοσιότητας, για τις λύσεις που έχει η Ελλάδα σε αυτή την κρίσιμη χρονική στιγμή. Πτώχευση και έξοδος από το ευρώ, ή κηδεμονία από το Δ.Ν.Τ με εξαιρετικά σκληρούς όρους , και οι δύο επιλογές δυστυχώς είναι ολέθριες.

Ο κύβος όμως ερρίφθη, ο Ευρωπαϊκός μηχανισμός στήριξης και το Δ.Ν.Τ, προδιαγράφουν ένα ζοφερό μέλλον τις συνέπειες του οποίου ακόμα δεν έχουμε συνειδητοποιήσει. που θα σημάνουν το τέλος του κοινωνικού κράτους, υψηλή ανεργία που θα φτάσει το 20 %, μείωση μισθών και συντάξεων, καταστρατήγηση των εργασιακών δικαιωμάτων και μια σειρά από άλλα επαχθή μέτρα.

Ακόμη όμως και με τα μέτρα που θα ληφθούν σύμφωνα με το πακέτο στήριξης, το χρέος σαν μέρος του ΑΕΠ θα συνεχίζει να αυξάνεται και θα φθάσει στο 150 τοις εκατό του ΑΕΠ το 2013 όπως προβλέπεται, πριν αρχίσει ακόλουθα να μειώνεται, αν βέβαια η Ελλάδα καταφέρει να επιτύχει τους στόχους, και είναι πολλοί αυτοί που πιστεύουν πως δεν θα καταφέρουμε, για αυτό και οι Γερμανοί ζητούν υποθήκες κρατικές Ελληνικές επιχειρήσεις και ακίνητα για να μας δανείσουν....!!!

Τό σκίτσο αυτό δημοσιεύθηκε 30/4/10, στη γερμανική εφημερίδα «Frankfurter Allgemeine». Στο μικρό κείμενο που συνοδεύει το σκίτσο της Ακρόπολης με την τουρκική σημαία στο αέτωμα, διαβάζει κανείς για την «ανακούφιση» ενός Γερμανού, ο οποίος λέει στη σύζυγό του ότι «Τώρα που οι Τούρκοι έσωσαν οικονομικά την Ελλάδα, τα λεφτά θα μείνουν σε εμάς».!!!

Είναι φανερό πως ο Ελληνικός λαός με τις πράξεις και τις παραλείψεις του, επιλέχθηκε να γίνει θύμα της κυρίαρχης νεοφιλελεύθερης πολιτικής των αγορών, που καθορίζουν τις τύχες των ανθρώπινων κοινωνικών με βάση τους μηχανισμούς της ελεύθερης αγοράς, και τα κέρδη που αυτοί μπορούν να αποφέρουν στους μεγαλοκαρχαρίες, δίχως αναστολές, για την βίαιη κατάρρευση του κοινωνικού ιστού που θα προκληθεί. Σε μία τέτοια συγκυρία η Ελληνική κρατική κυριαρχία έχει περιοριστεί σε ρόλο κομπάρσου, ευρισκόμενη υπό οικονομική και πολιτική κηδεμονία. Εάν σε αυτά συνυπολογίσουμε τις γκρίζες ζώνες του Αιγαίου, αλλά και των εξαιρετικά μεγάλο αριθμό μεταναστών παράνομων ή μη, απειλείται άμεσα και η Εθνική κυριαρχία.

Λέγεται συνήθως πως η Κρίση δημιουργεί ευκαιρίες. Αυτό ισχύει αλλά σε περιπτώσεις που έχουμε συναίσθηση των λαθών μας, και συνειδητά επιλέγουμε έναν νέο τρόπο σκέψης και δράσης.

Εάν όλοι οι Έλληνες πολίτες αδράξουμε την ευκαιρία - που από ότι φαίνεται είναι και η τελευταία -, και απαιτήσουμε άμεσες καινοτόμες αλλαγές συναισθανόμενοι των ευθυνών μας, ίσως δημιουργηθεί μακροπρόθεσμα μια νέα δυναμική, για ένα πιο ελπιδοφόρο μέλλον. Το μόνο σίγουρο είναι πως το μοντέλο της απαξίωσης και της παρακμής, που ακολούθησε η Ελλάδα τα τελευταία 35 χρόνια, απέτυχε παταγωδώς. Η χώρα χρειάζεται ένα νέο όραμα και συνειδητούς πολίτες αρωγούς σε αυτή την δύσκολη προσπάθεια, ώστε οι θυσίες που θα έχουν δρομολογηθεί, να έχουν τουλάχιστον αντίκρισμα για τις επόμενες γενεές.. 

Η Ελλάδα έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα τα οποία δεν έχουν αξιολογηθεί. Μοναδική πολιτιστική κληρονομιά, ναυτιλία, ορυκτό πλούτο, πετρέλαιο στο Αιγαίο, τουριστικές υποδομές, ενώ ταυτόχρονα η στρατηγική της θέση της, θα μπορούσε να την καθιστήσει ως την κύρια πύλη της Ευρώπης για τα Ασιατικά προϊόντα.

Ως επίλογο θα χρησιμοποιήσω αποσπάσματα από τον επιτάφιο του Περικλή, που αποδεικνύουν πως η ιστορική συνέχεια δεν αφορά απλά μία συνέχεια στον χρόνο, αλλά μία κατάκτηση που πραγματώνεται στο παρόν κάθε στιγμή:

«Γιατί δεν υπήρξαν ούτε μια στιγμή, κατά την οποία να έπαυσαν να κατοικούν την χώρα αυτή, και χάρις στην ανδρεία τους διαφύλατταν την ελευθερία της από γενεά σε γενεά μέχρι των ημερών μας και μας την παράδωσαν ελεύθερη. Και εκείνοι λοιπόν είναι άξιοι επαίνου αλλά ακόμη περισσότερο οι πατέρες μας. Γιατί επί πλέον εκείνων, τα οποία κληρονόμησαν, απέκτησαν με πολλούς κόπους και κληροδότησαν σε μας τους σημερινούς όλη αυτή την επικράτεια που κατέχουμε σήμερα. Το δε έργο της περαιτέρω βελτίωσης, το επιτελέσαμε εμείς οι ίδιοι που είμαστε συγκεντρωμένοι εδώ, οι οποίοι βρισκόμαστε ακόμη σε αυτήν ακριβώς την ηλικία μας, και εμείς εφοδιάσαμε την πόλη μας με όλα τα πράγματα, ώστε να είναι αυταρκέστατη και για πόλεμο και για ειρήνη..

..(..) ....Και ονομάζεται μεν δημοκρατία, γιατί η διοίκηση είναι στα χέρια των πολλών και όχι των ολίγων, έναντι δε των νόμων είναι όλοι ίσοι στις ιδιωτικές τους διαφορές, ενώ ως προς την θέση τους στον δημόσιο βίο κάθε ένας προτιμάται για ένα από τα δημόσια αξιώματα ανάλογα με την επίδοση την οποία σημειώνει σε αυτά, δηλαδή η δημόσιά του σταδιοδρομία εξαρτάται μάλλον από την ατομική του αξία και όχι από την κοινωνική τάξη, από την οποία προέρχεται, ούτε πάλι ένας, ο οποίος είναι μεν φτωχός έχει όμως την ικανότητα να παράσχει κάποια υπηρεσία στην πατρίδα του, εμποδίζεται σε αυτό από το γεγονός ότι είναι άγνωστος. ..

.(..) ....Ενώ δε στην ιδιωτική μας ζωή συναναστρεφόμαστε μεταξύ μας χωρίς να ενοχλεί ο ένας τον άλλον, στην δημόσιά μας ζωή, σαν πολίτες, από σεβασμό προ πάντων δεν παραβαίνουμε τους νόμους, υπακούμε δε στους εκάστοτε κατέχοντες τα δημόσια αξιώματα και στους νόμους, προ περισσότερο σε εκείνους από τους νόμους, που έχουν θεσπιστεί για υποστήριξη των αδικούμενων, και σε άλλους, οι οποίοι αν και άγραφοι, η παράβασή τους φέρνει πανθομολογούμενη ντροπή στους παραβάτες.

Γιατί είμαστε λάτρες του ωραίου, όμως χωρίς σπατάλη χρήματος, και καλλιεργούμε το πνεύμα χωρίς να χάνουμε την ανδρεία μας. Και μεταχειριζόμαστε τον πλούτο περισσότερο σαν μια ευκαιρία δράσης παρά σαν αφορμή κομπορρημοσύνης, το να ομολογεί δε κανείς την φτώχεια του δεν είναι ντροπή, είναι όμως αισχρότερο το να μην προσπαθεί να την αποφύγει με την εργασία. Επί πλέον, οι ίδιοι εμείς όλοι είμαστε σε θέση να φροντίζουμε ταυτόχρονα για τις ιδιωτικές μας υποθέσεις και για τις υποθέσεις της πόλης μας, και όσοι από εμάς είναι απασχολημένοι με ιδιωτικές επιχειρήσεις και αυτοί ακόμα κατέχουν τα πολιτικά ζητήματα στην εντέλεια. 

Γιατί είμαστε ο μόνος λαός που τον μη αναμειγνυόμενο καθόλου στα κοινά δεν τον θεωρούμε φιλήσυχο αλλά άχρηστο, και οι μόνοι που όποτε δεν τα επινοούμε και δεν τα προτείνουμε οι ίδιοι πάντως έχουμε τη δύναμη να κρίνουμε σωστά τα λαμβανόμενα μέτρα, τους δε λόγους δεν τους θεωρούμε καθόλου εμπόδιο των έργων, αλλά μάλλον θεωρούμε σαν εμπόδιο το να μην έχουμε κατατοπισθεί προφορικά σε όσα έχουμε να κάνουμε, πριν καταπιαστούμε με αυτά. Γιατί υπερέχουμε από τους άλλους και ως προς αυτό ακόμη, ότι δηλαδή εμείς οι ίδιοι αποφασίζουμε για όσα πρόκειται να επιχειρήσουμε και εμείς οι ίδιοι τα επιχειρούμε. Ενώ ως προς αυτό οι άλλοι... σε αυτούς η μεν αμάθεια τους κάνει να αποφασίζουν η δε σκέψη τους κάνει να διστάζουν...!!!