Το αστρολογικό σύμβολο του Ερμή (αποσυμβολισμός)

Το αστρολογικό σύμβολο του Ερμή σχηματίζεται από το σταυρό της Ύλης τοποθετημένο κάτω από τον κύκλο του πνεύματος. Πάνω από αυτόν βρίσκεται τοποθετημένο το ημικύκλιο (μηνίσκος) της ψυχής, γεγονός που συμβολίζει, την δυνατότητα επί- γνωσης, εν-συνείδησης, και της συνακόλουθης αρμονικής λειτουργίας του ανθρώπου στην τριμερή του φύση.

Ο κύκλος συμβολίζει το πνεύμα, είναι το Προμηθεικό δώρο στην ανθρωπότητα, δώρο ισάξιο Θεϊκής δύναμης και εξουσίας στην ύλη. Υπάρχουν πολλοί επιθετικοί προσδιορισμοί για τον άνθρωπο, αλλά ο πλέον καίριος είναι ότι ο άνθρωπος είναι θνητός. Και τούτο δεν σημαίνει απλώς πως ο άνθρωπος πεθαίνει, αλλά ότι ο άνθρωπος ζει γνωρίζοντας πως θα πεθάνει. Το ζώο ζει μη γνωρίζοντας πως θα πεθάνει. Η διαφορά είναι μεταξύ πνεύματος και φύσεως. 

Η Προμηθεική γνώση δεν είναι ένα απλό συμβάν ανάμεσα στα άλλα. Είναι το κατ’ εξοχήν συμβάν της υπάρξεως, που προσδιορίζεται όμως από την χρήση της. Και αυτό διότι, ο ανθρώπινος νους δέχεται ερεθίσματα που μπορούν να οδηγήσουν σε δύο μορφές νοητικής δράσης: τη απλή πληροφορία, την αντιγραφή (μίμηση), ή την κατανόηση και την σοφία.

Δεν είναι τυχαίο πως ο Ερμής ήταν ο αγγελιοφόρος των Θεών ο μεσολαβητής Θεών και ανθρώπων. Ενώνει τον κατώτερο με τον ανώτερο εαυτό, είναι ο μυσταγωγός, ο ιεροφάντης, που οδηγεί το μαθητή στην αυτογνωσία, και εν τέλει, στην ενατένιση του Θεϊκού του προτύπου.

Σύμφωνα με τον Erich Fromm, η δυνατότητα αυτογνωσίας, η λογική και η φαντασία ξεχωρίζουν τον άνθρωπο από την υπόλοιπη φύση, χωρίς όμως να τον αποδεσμεύουν από τους νόμους της. Έτσι ο άνθρωπος γνωρίζει την τρομερή αν και επίπλαστη αντίφαση της ύπαρξής του. Δεν μπορεί να απαλλαγεί από το μυαλό του, αλλά ούτε και από το κορμί του, ώστε να ανήκει αποκλειστικά σε ένα από τα δύο. Αυτή η αντίφαση τον ωθεί συνέχεια σε μια προσπάθεια να αναζητά λύσεις στο δίλημμά του και έτσι προχωρά αδιάκοπα σε νέες φάσεις. Από φύση του είναι υποχρεωμένος να βαδίζει προς τα εμπρός, σε μια αέναη προσπάθεια να καταστήσει γνωστό το άγνωστο, να γεμίσει με απαντήσεις τους κενούς χώρους της γνώσης. Πρέπει να κάνει απολογισμό στον εαυτό του για τον εαυτό του και για το νόημα της ύπαρξής του. Ωθείται να ξεπεράσει τον εσωτερικό του διχασμό γεμάτος από μια επιθυμία για το απόλυτο, για ένα είδος αρμονίας που θα μπορεί να αποτινάξει επιτέλους την κατάρα που τον χώρισε από τη φύση, τους συνανθρώπους του και από τον ίδιο του τον εαυτό...

Mercury and Psyche, by Reinhold Begas (1831 – 1911)

Ακολούθως ο σταυρός της Ύλης συμβολίζει τις δραστηριότητες του ανθρώπου στην ύλη, όπου βρίσκεται το πεδίο της μάχης και της υλικής εξέλιξης. Όπως αναφέρει ο Νίκος Καζαντζάκης :

« Ευτύς ως γεννήθηκες, μια νέα πιθανότητα γεννήθηκε μαζί σου, ένας λεύτερος σκιρτημός τρικυμίζει τη μεγάλη ζοφερή καρδιά του σογιού σου. Φέρνεις, θες δεν θες, ένα νέο ρυθμό. Μια νέα επιθυμία, μια νέα ιδέα, μια θλίψη καινούρια. Θες δε θες, πλουτίζεις το πατρικό σου σώμα. Έχεις ευθύνη. Δεν κυβερνάς πια μονάχα τη μικρή ασήμαντη ύπαρξή σου. Είσαι μια ζαριά όπου για μια στιγμή παίζεται η μοίρα του σογιού σου. Κάθε σου πράξη αντιχτυπάει σε χιλιάδες μοίρες. Ως περπατάς ανοίγεις, δημιουργάς την κοίτη όπου θα μπει και θα οδέψει ο ποταμός των απογόνων. Δεν είσαι ένα άθλιο λιγόστιγμο κορμί· πίσω από την πήλινη ρεούμενη μάσκα σου ένα πρόσωπο χιλιοχρονίτικο ενεδρεύει. Τα πάθη σου κ’ οι ιδέες σου είναι πιο παλιά από την καρδιά και το μυαλό σου. Το σώμα σου το αόρατο είναι οι πεθαμένοι πρόγονοι κι οι απόγονοι οι αγέννητοι.Το πρώτο σου χρέος, εχτελώντας τη θητεία σου στη ράτσα, είναι να νιώσεις μέσα σου όλους τους προγόνους.Το δεύτερο, να φωτίσεις την ορμή τους και να συνεχίσεις το έργο τους. Tο τρίτο σου χρέος, να παραδώσεις στο γιο τη μεγάλη εντολή να σε ξεπεράσει.»

Τέλος η οριζόντια ημισέληνος της ψυχής αποκαλύπτει τη δίοδο που βρίσκει το μυαλό μας για να επικοινωνήσει με τις αληθινές ιδέες της ψυχής και την έμπνευση. Ο Ερμής όμως κρατάει «ερμητικά κλειστά» τα μυστικά του, σε όσους δεν είναι διατεθειμένοι να μεταστοιχειώσουν την ύλη σε πνεύμα, να ανακαλύψουν δηλαδή τον «μυητικό» μίτο, που οδηγεί στην ανακάλυψη της φιλοσοφική λίθου, καθώς αυτό που στην Αλχημεία ονομάζεται «Μεγάλο Έργο», της οποίας «επόπτης» είναι ο Ερμής,  δεν άφορα στην πραγματικότητα την μετάλλαξη των μετάλλων, αλλά της συνειδησιακής και - όχι μόνο-, μεταστοιχείωσης,  του ίδιου του «πυρήνα» του ανθρώπου, ο οποίος είναι ομοούσιος προς το Θείο....

Ο πυρήνας του συμβόλου υπονοεί ακριβώς αυτό, το θρίαμβο του μυαλού απέναντι στην ύλη και πως η διανόηση και το πνεύμα μπορεί να τιθασεύσει τις φυσικές παρορμήσεις. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι το κηρύκειο του Ερμή, αποτελεί διαχρονικό σύμβολο της Σοφίας, αλλά και της θεραπείας τόσο της ψυχής όσο και του σώματος, για αυτό τον λόγο χρησιμοποιείται έως και σήμερα ως σύμβολο της ιατρικής...