Ο μυθικός Πήγασος αποσυμβολισμός

Στην παράλια πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου της Κορίνθου, στο τέρμα της οδού Εθνικής Αντιστάσεως, βρίσκεται το άγαλμα του Πηγάσου.

άγαλμα του Πηγάσου Κόρινθος

Ο Πήγασος ήταν το κύριο σύμβολο της Αρχαίας Κορίνθου, αποτυπωμένος στους διάσημους Κορινθιακούς Στατήρες (ασημένιο νόμισμα μεγάλης αξίας), και αποτελεί και σήμερα το έμβλημα του Δήμου Κορινθίων και της πόλης της Κορίνθου.

Το φτερωτό άλογο, γεννήθηκε από την ένωση του Ποσειδώνα με τη Γοργόνα Μέδουσα κοντά στις πηγές του Ωκεανού, είναι σύμβολο του υδάτινου στοιχείου. Δαμάστηκε από τον ήρωα Βελλεροφόντη, τον σημαντικότερο και μεγαλύτερο ίσως ήρωα των Κορινθίων, που κατέχει την θέση αυτή ακριβώς επειδή κατάφερε να υποτάξει τον Πήγασο με τη συνδρομή της Αθηνάς που του έδωσε τα χαλινάρια, τη στιγμή που έπινε νερό στην Άνω Πειρήνη στον Ακροκόρινθο.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Πήγασος εκτός από σύμβολο του υδάτινου στοιχείου, διαθέτει και την ικανότητα να δημιουργεί πηγές νερού, αφού του αποδίδονται η Άνω Πειρήνη και η Κρήνη των Μουσών στον Ελικώνα, η καλούμενη και Ιπποκρήνη.

Σε μεταγενέστερους χρόνους ο Πήγασος θεωρήθηκε ως άλογο των Μουσών που ιππεύουν οι ποιητές και πετούν μαζί του ψηλά στο καλλιτεχνικό στερέωμα.Η συσχέτιση του Πήγασου με τις Μούσες οφείλεται στη ακόλουθη παράδοση: Όταν οι Μούσες διαγωνίζονταν κάποτε στο τραγούδι με τις κόρες του Πιέρου, στον ποταμό Ελικώνα, μόλις άρχισαν το τραγούδι οι Πιέριες κόρες όλα είχαν σκοτεινιάσει. Αμέσως μετά, όταν ήλθε η σειρά των Μουσών, όλα φαίνονταν σαν να σταμάτησαν, ο Ουρανός, η Θάλασσα, τα ποτάμια, για να ακούσουν τους εξαίσιους ύμνους, ο δε Ελικώνας άρχιζε να υψώνει τη κορυφή του προς τον ουρανό από χαρά και υπερηφάνεια μέχρι που τον σταμάτησε ο φτερωτός Πήγασος, με διαταγή του Ποσειδώνα, λακτίζοντας τον με τις οπλές του. Από το λάκτισμα αυτό γεννήθηκε η πηγή του Ελικώνα, της οποιας τα νερά ενέπνεαν τις Μούσες, η καλούμενη και Ιπποκρήνη.

Άγαλμα του Πήγασου στο Μεξικό

Πιθανώς λοιπόν,  ο Πήγασος να είναι ένα αρχέτυπο που υπηρετεί την ομορφιά μέσα από τις τέχνες, όπως την ποίηση, τη ζωγραφική, το γραπτό λόγο. Θα μπορούσαμε, δηλαδή, να το θεωρήσουμε ως ένα ιδεατό πρότυπο που επαναλαμβάνεται με διαφορετικές μορφές και σχετίζεται άμεσα με ό,τι αποκαλούμε «δημιουργική φαντασία».

Ίσως ο Πήγασος να μπορεί να εκφράσει πολλά όπως: φαντασία, στοχασμός, διαλογισμός, άγγιγμα του ασυνείδητου. Ο  Πήγασος είναι γιος του Ποσειδώνα του θεού των Υδάτων και της Μέδουσας. Όταν ο Περσέας αποκεφάλισε τη Μέδουσα, που είχε καταστήσει έγκυο ο Ποσειδώνας, ξεπήδησαν από τη τομή ο Χρυσάωρας, πατέρας του Γυριόνη και ο Πήγασος το φτερωτό άλογο. Κατά μια μαρτυρία, ο Πήγασος γεννήθηκε από το αίμα που έπεσε στη θάλασσα. 

Το Νερό λοιπόν είναι η πηγή, η καταγωγή του Πήγασου. Το Νερό με όλες τις ιδιότητες που εκφράζει: Έμπνευση, δημιουργική φαντασία, επαφή με τον αρχετυπικό κόσμο των ιδεών,  ενδοσκόπηση, πνευματική ενατένιση σε ανώτερους κόσμους.

Στο μύθο του Πήγασου κυριαρχεί το υγρό στοιχείο, συνεπώς  αλληγορείται πως για να ξεπεράσουμε τους κινδύνους του ασυνειδήτου και του συναισθηματικού μας κόσμου, οφείλεται να προηγηθεί πνευματικός , συναισθηματικός, και υλικός καθαρμός.Όταν ο Πυθαγόρας πήγε στην Κρήτη για να μυηθεί στα Μυστήρια, λέει ο Πορφύριος, έκανε καθαρμούς στην παραλία της Κρήτης αφού νήστεψε εννιά μέρες και έπειτα πήγε στο Ιδαίο Άντρο όπου γινόταν η μύηση. Αν σταθούμε στη μύηση του Πυθαγόρα, οπωσδήποτε οι υποψήφιοι έπρεπε προηγουμένως να καθαρθούν στη θάλασσα και να νηστέψουν εννιά μέρες. 

Ο  Πήγασος  διαδραματίζει τον ενδιάμεσο κρίκο ανάμεσα στην Γη και τον Ουρανό. Συμβολίζει το πνεύμα που  ανυψώνεται σε ανώτερα επίπεδα ύπαρξης. Καθόλου τυχαίο πως  η θεά της Σοφίας Αθηνά, είναι αυτή που τιθάσευσε τον Πήγασο, αφού σε όνειρο δίνει στον Βελλεροφόντη το χρυσό χαλινάρι. Μόνο η ανώτερη φρόνηση, η σοφία μπορεί να δαμάσει την ως τότε «αχαλίνωτη» φαντασία και να την καταστήσει δημιουργική.

Ο Βελλεροφόντης, μόνο με τη βοήθεια του Πήγασου, νικάει τη Χίμαιρα, η οποία συμβολίζει τις φοβίες, το ασυνείδητο, τα πάθη.  Ο Βελλεροφόντης σύμφωνα με μία εκδοχή, ήταν γιος του Ποσειδώνα. Είναι το συνειδητό τμήμα της ύπαρξής μας, ο παράγων «άνθρωπος». Η Ιππεία Αθηνά, στην οποία ο μάντης συμβούλευσε τον Βελλεροφόντη να κατασκευάσει βωμό, μαζί με τον ίδιο τον Βελλεροφόντη, τον Πήγασο, τον Χρυσάορα και τη Χίμαιρα, αποτελούν μια πεντάδα.

Στην κορυφή της Πεντάδας βρίσκεται η Αθηνά που δρα ως το πνευματικό στοιχείο. Ο Χρυσάωρ είναι το πύρινο, ο Βελλεροφόντης το αέρινο στοιχείο, εφόσον διέσχιζε τους αιθέρες. Ο Πήγασος αντιπροσωπεύει το υδάτινο στοιχείο και, τέλος, η Χίμαιρα την υλική πλευρά των πραγμάτων.

Η ιστορία λέει πως ο Βελλεροφόντης εξέπεσε της εύνοιας των θεών. Αντίθετα, οι θεοί πρόσφεραν στον Πήγασο μια αιώνια θέση στον ουρανό δημιουργώντας τον Αστερισμό του Πήγασου. (Τον 4ο αι. π.κ.χ. ο Eύδοξος, μαθητής του Πλάτωνα και εκπρόσωπος της πεποίθησης ότι η γη είναι σφαιρική, αναφέρεται για πρώτη φορά στον αστερισμό του «ιερού ίππου»).

 

Μυσταγωγία - Μυθαγωγία