Η σύγχυση του κηρυκείου του Ερμή με τη ράβδο του Ασκληπιού

Στην φωτογραφία η ιατρική γνώση που συμβολίζεται με το κηρύκειο του θεού Ερμή, απωθεί τον θάνατο (εικ. 1) . 

εικ. 1. Κnowledge of medicine keeps away Death. Located on the front of the Fulton County Department of Public Health and Wellness (Building 1) in Atlanta, Georgia, built in around 1950. Sculptor , Julian Hoke Harris (1906-1987). {Scuptor confuses the rod of Asclepius with caduceus}.

Στην πραγματικότητα όμως, η ράβδος του Ασκληπιού δεν έχει σχέση με το κηρύκειο του Ερμή, καθώς ο Ασκληπιός, θεός της Υγείας και της Ιατρικής, έφερε μία ράβδο στην οποία ήταν τυλιγμένο ένα μόνο φίδι (εικ. 2).

εκ. 2.  Aσκληπιός, Αρχαιολογικό Μουσείο Επιδαύρου.

Η ράβδος αυτή χρησιμοποιείται σήμερα όπως και το κηρύκειο του Ερμή λαθεμένα, ως σύμβολο στην Ιατρική και στις υπηρεσίες υγείας και περίθαλψης, ίσως λόγω του ότι περιέλιξη των δύο φιδιών θυμίζει περισσότερο τη διπλή έλικα του DNA... !!

Από τότε που ο Ασκληπιός θεοποιήθηκε η ράβδος, ο ιερός όφις του συμβολίζει το ιατρικό επάγγελμα έως σήμερα. Το ραβδί χονδρό στο κάτω μέρος του και πιο λεπτό προς τα πάνω, συμβολίζει την εξουσία και το στήριγμα που χρειάζεται ο νέος ιατρός κατά την διάρκεια της άσκησης του επαγγέλματος του.

Το φίδι υπήρξε αρχαίο σύμβολο της επούλωσης, της ίασης, της μακροζωίας και της ανανέωσης διότι περιοδικά αλλάζει το δέρμα του. Η περιστροφική κίνηση του φιδιού γύρω από την ράβδο σχηματίζει τρία ημικύκλια, τα οποία συμβολίζουν την αλήθεια, την σωφροσύνη, και την ευφυΐα που χαρακτηρίζουν τον συνεπή πρός τον όρκο του Ιπποκράτη ιατρό.

Σύμφωνα με μία από τις μυθολογικές αναφορές, ο Ασκληπιός ως ιατρική θεότητα ήταν τέκνο του Απόλλωνα και της Κορωνίδας κόρης του Βασιλέα Φλεγύα. Ενώ ήταν έγκυος με τον Θεό Απόλλωνα στον Ασκληπιό, ερωτεύθηκε κάποιο Θεσσαλό ηγεμόνα πράγμα που επέσυρε τη μήνη του Απόλλωνα και την καταδικη της δια πυράς σε θάνατο.

Ο Ερμής βγάζει ζωντανό τον Ασκληπιό απο την κοιλιά της. Ο Απόλλωνας τον παραδίδει στον Χείρωνα Κένταυρο στο Πήλιο που του έμαθε ιατρική τόσο καλά ώστε επανέφερε νεκρούς στην ζωή.

Ο Ερμής βγάζει ζωντανό τον Ασκληπιό από την κοιλιά της. Ο Απόλλωνας τον παραδίδει στον Χείρωνα Κένταυρο στο Πήλιο που του έμαθε ιατρική τόσο καλά ώστε επανέφερε νεκρούς στην ζωή. πελατείας στο υποχθόνιο Βασίλειο του.

Αγανακτισμένος τότε ο Δίας τον κατακεραύνωσε ως εκπρόσωπο της ιατρικής τέχνης, ο οποίος τάραξε τους φυσικούς νόμους ώστε να αφαιρεθεί το δικαίωμα της αθανασίας από τους ανθρώπους και τον τοποθέτησε μεταξύ των αστερισμών με το όνομα Οφιούχος ή κατά άλλους με τους θεούς στον Όλυμπο (υπάρχουν και άλλες παραλλαγές του μύθου).

Σε αντίθεση με την ράβδο του Ασκληπιού, το κηρύκειο (κηρύκειον) του θεού Ερμή,  αποτελείται από μία λεπτή ράβδο από ξύλο δάφνης ή ελιάς, γύρω από την οποία είναι τυλιγμένα δύο φίδια που τα κεφάλια τους συναντώνται αντικριστά. Πάνω από τα κεφάλια των φιδιών, στην κορυφή της ράβδου, υπάρχουν δύο φτερούγες (Αυτή η μορφή είναι νεότερη).

Σε αγγειογραφίες από την αρχαία Ελλάδα τα δύο φίδια βρίσκονται στην κορυφή και σχηματίζουν κύκλο, ενώ τα κεφάλια τους σχηματίζουν δύο «κέρατα» επάνω από τον κύκλο αυτό. Οι φτερούγες συνήθως παραλείπονται. Με την προσθήκη ενός σταυρού στο κάτω μέρος του κύκλου και την αφαίρεση της υπόλοιπης ράβδου, προέκυψε το αστρονομικό και αστρολογικό σύμβολο για τον πλανήτη Ερμή.

Ο μύθος για το πώς προήλθε το κηρύκειο αναφέρει ότι κάποτε ο Ερμής διαχώρισε με το ραβδί του δύο φίδια που πάλευαν άγρια μεταξύ τους. Από τότε λοιπόν το ραβδί με τα δυο φίδια, στολισμένο και με τις φτερούγες του «φτεροπόδαρου» θεού Ερμή, έγινε σύμβολο της ομόνοιας και της καταπαύσεως της διχόνοιας (όπως και στον παρόμοιο μύθο του μάντη Τειρεσία).

Στην αρχαία Ελλάδα το χρησιμοποιούσαν ως διακριτικό έμβλημα οι πρέσβεις και οι κήρυκες, ώστε να προστατεύονται από εχθρικές προς αυτούς ενέργειες της εξουσίας.

Για αιώνες και για λόγους πολλούς το σύμβολο της ιατρικής είχε ξεχαστεί. Την περίοδο της Αναγέννησης, όταν η κλασσική αρχαιότητα ήρθε εκ νέου στο προσκήνιο, η ράβδος του Ασκληπιού, επανήλθε ως το σύμβολο της ιατρικής.

Ως έμβλημα της ιατρικής ιδιότητας η Γαλλία υιοθέτησε τον ιερό όφι του Ασκληπιού το 1798. Στην Ελλάδα αφού πρώτα είχε εκπατριστεί και διεθνοποιηθεί, θεσπίστηκε μετά τα πρώτα απελευθερωτικά χρόνια το 1833. Στην Γερμανία το 1868. Ακολούθησε η Αγγλία το 1898 και στην συνέχεια και άλλες χώρες.

Σχετικά με τον συμβολισμό του κηρυκείου του Ερμή παλαιότερο άρθρο μου εδώ: http://xletsos-basilhs.blogspot.gr/2010/09/e.html