Η "μυστική αντίληψη" της θεότητας

«Οι μύστες της κάθε θρησκευτικής παράδοσης ανέκαθεν προειδοποιούν ενάντια στην κάθε προσπάθεια ορισμού της θεότητας. Η μυστική αντίληψη της θεότητας ξεκινούσε από την καλλιέργεια της φαντασίας και γρήγορα εξελισσόταν σε κάποια άρρητη εμπειρία. Είχε να κάνει με ένα εσωτερικό ταξίδι και όχι με κάποιο εξωτερικό ‘εκεί επάνω’ ή ‘εκεί έξω’. 

Αυτή η εσωτερική έρευνα κατέληγε σε μία μεταμορφωμένη εξυψωμένη ανθρωπότητα.Έδινε έτσι την ευκαιρία στον μύστη να δραπετεύσει από τα ανθρώπινα όρια χωρίς να παραβιάζει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Την ίδια στιγμή, αυτή η θαυμάσια, μυστική εμπειρία της Θεότητας δεν καταντούσε τους ανθρώπους αδύναμα και εξαρτώμενα νήπια, έρμαια κάποιου επιτακτικού εξωτερικού Θεού. Αντίθετα, καλούσε την ανθρώπινη ζωή πέρα από κάθε σύνορο μέχρι που η ίδια αυτή ζωή να εκφρασθεί ως η αποκάλυψη της θεότητας που ξεπροβάλλει μέσα από τα βάθη της ζωής.

Η μυστική παράδοση θεωρεί ότι όλη η κτίση είναι τελικά ικανή να αποκαλύψει την θεότητα μέσα από τα βάθη της ύπαρξης της. Οπότε για τον μύστη, ο Θεός του ενός ανθρώπου δεν είναι ποτέ ίδιος με τον Θεό του άλλου. Στην μυστική παράδοση κανένας δεν μπορεί να ισχυρισθεί ότι η εμπειρία του ή η κοσμοθεωρία του είναι αντικειμενική. Ο κάθε άνθρωπος καλείται να ταξιδεύσει μέσα στο μυστήριο της θεότητας μέσα από την πορεία της αναδυόμενης προσωπικότητας του. Ο κάθε άνθρωπος λοιπόν θεωρείται ικανός, να αποτελέσει μία Θεοφάνια, ένα σημείο της θεϊκής παρουσίας, αλλά κανένα πρόσωπο, θεσμός ή τρόπος ζωής δεν μπορεί να αλλοιώσει αυτήν την αποκάλυψη». 

J. S. Spong

Από το βιβλίο μου, «Μυστικισμός και Θείο στην Ελλάδα και στον Αρχαίο Κόσμο».