Σάββατο 28 Ιουνίου 2025

Καβειρικόν Πυρ – Η Ιερά σφύρα του Εαυτού.

 

Είμαι ο Κάβειρος. Ο Αφανής Εργάτης του Φωτός. Εκείνος που μιλά αλληγορικά μέσα από τη φλόγα και μορφοποιεί το Άμορφο. Ο αγγελιοφόρος των Θεών και των Δαιμόνων. Είμαι ο Σιδηρουργός της  Ψυχής.

Γεννήθηκα από τη Γαία, στα έγκατά της, εκεί όπου το φως δεν είναι ήλιος αλλά σπινθήρας. Εκεί όπου τα μυστικά του κόσμου δεν γράφονται σε παπύρους και πέτρες, αλλά χαράσσονται με καλέμι πάνω στο μετάλλευμα της εμπειρίας. Πατέρας μου είναι ο Ήφαιστος, ο πρώτος που έπλασε με φωτιά και τιθάσευσε το άλογο πυρ. Από εκείνον έμαθα να μετατρέπω το βάρος σε ουσία, την ύλη σε ιδέα, το ασήμαντο σε ιερό.

Εργάζομαι στις στοές του αοράτου κόσμου, όπου η πέτρα μεταμορφώνεται σε χρυσό, όχι εξωτερικό, αλλά εσωτερικό. Σμιλεύω τα μέταλλα όπως σμιλεύεται η ψυχή στον καμίνι του βίου. Οι λαβίδες μου δεν κρατούν απλώς το πυρωμένο σίδερο. Κρατούν τα ακατέργαστα πάθη, τις άμορφες σκέψεις, τις θολές επιθυμίες. Το αμόνι μου δεν ηχεί μόνο για τα υλικά πράγματα. Είναι ο παλμός της μύησης· κάθε του χτύπος, ένα βήμα προς την ανάβαση.

Με αποκαλούν Κάβουρα, διότι βαδίζω πλάγια, μυστικά, αθέατα. Δεν με αναγνωρίζεις στην πρώτη όψη. Δεν με αγγίζεις χωρίς φωτιά. Οι διδασκαλίες μου είναι συγκαλυμμένες, όπως τα κοιτάσματα βαθιά στη γη. Ο εργάτης πρέπει να ιδρώσει για να τις φέρει στην επιφάνεια.

Όμως δεν τεχνουργώ μόνο το μέταλλο. Τεχνουργώ το Είναι. Η εργασία μου δεν τελειώνει στον σίδηρο. Συνεχίζεται στο βλέμμα σου, στον λόγο σου, στην απόφασή σου να βαδίσεις τον εσωτερικό δρόμο. Δεν πλάθω απλώς όπλα και εργαλεία. Πλάθω τον άνθρωπο ως Ιερό Έργο.

Όσοι επιλέξουν να κατέλθουν στο εσωτερικό εργαστήριο,  πρέπει πρώτα να περάσουν από τον καπνό και την σκουριά των παθών τους. Να δουν κατάματα τον ίσκιο που σέρνουν μέσα τους, τα κατάλοιπα του ανέγνωστου βίου. Και τότε, μόνο τότε, το Ιερό Πυρ θα αρχίσει να τα καθαίρει, να αποκαθιστά την καθαρότητα του μετάλλου, το φως του πνεύματος.

Η Καθαρτήριος Φωτιά δεν καίει για να καταστρέψει. Καίει για να αποκαλύψει.

Το νέο Φως δεν έρχεται εξ ουρανού μόνον. Αναδύεται και από τα έγκατα. Από τη Λήμνο και τη Χαλυβουργό Μήτηρ, από τα άδυτα του Όρους και το σπήλαιο της ανάπλασης. Εκεί όπου οι Καβείριοι τελούν την Ιερή Ένωση: το φως του Απόλλωνα από τη Δήλο, καθαρό, διαυγές, νοητικό· και το φως του Ηφαίστου, βαθύ, πυρωμένο, μεταμορφωτικό· σμίγουν εντός του ανθρώπου, όπως ενώνονται το Πνεύμα με την Ύλη, το Θείο με το Θνητό, η Σκέψη με το Βίωμα.

Αυτός είναι ο Ιερός Γάμος, το μυστικό των Καβείρων· όχι θεωρία· όχι εξωτερική τελετή· αλλά πράξη σμίλευσης, εσωτερική θυσία, αναγέννηση εντός του καμινιού του Όντος.

Μην με αναζητάς στις επιγραφές. Μην με ψάχνεις σε λόγια ή δόγματα. Ο Κάβειρος μιλά μέσα σου, όταν χτυπήσεις το δικό σου αμόνι, όταν αρπάξεις τις δικές σου λαβίδες,και φωτίσεις μόνος σου το μονοπάτι εκείνο, που οδηγεί όχι από έξω προς τα μέσα, αλλά από το Κέντρο προς το Παν.

⛵ Δοκίμιο εν πλω προς Λήμνο, 26/6/25.

Τρίτη 24 Ιουνίου 2025

"Περί Αληθείας, Μυστηρίων και του Κύκλου της Φύσεως". Πρωτότυπος


 


Πρωτότυπο σύγχρονο δοκίμιο με την μορφή διαλόγου, μεταξύ του Ρωμαίου νεοπλατωνικου φιλοσόφου Σαλούστιου, του μαθητή του Φαβωρίνου, και του Κέλτη ιερέα Μόργκαν μακ Λιρ.

Ήταν μια νύχτα καθαρή, στις υπώρειες του λόφου, όπου οι τρεις ταξιδιώτες είχαν ανάψει φωτιά. Η γη ανέδιδε τη σιγή των προαιώνιων μυστηρίων, και τ’ άστρα τους άκουγαν.

Σαλούστιος:
Ας αρχίσουμε απ’ την αρχή, Φαβωρίνε. Τι είναι η μύηση;

Φαβωρίνος:
Ένα πέρασμα, διδάσκαλε. Μια αποκάλυψη της αλήθειας.

Σαλούστιος:
Ορθά. Η μύηση δεν είναι άλλο από την προετοιμασία της ψυχής να γνωρίσει το πραγματικό. Η ψευδαίσθηση φθείρει, ενώ η αλήθεια θεραπεύει. Γι’ αυτό οι Έλληνες, όπως και εμείς, δεν μυούνται για να πιστέψουν, αλλά για να ερευνήσουν. Αναζητούμε, όχι για να κατέχουμε, μα για να είμαστε σε δρόμο.

Μόργκαν μακ Λιρ (αγγίζοντας το έδαφος):
Κι εμείς, στον βορρά, λέμε πως ο δρόμος προς την αλήθεια περνά από τη γη και όχι από τα λόγια. Δεν μυούμαστε με λόγια, αλλά με πράξεις, με κύκλους φωτιάς, με ρίζες και αστραπές. Όποιος περπατήσει γυμνός μες στη νύχτα, θα δει την ψυχή του καθαρή σαν νερό πηγής.

Φαβωρίνος:
Και η αλήθεια; Τι είναι τελικά;

Σαλούστιος:
Ούτε η γνώμη, ούτε η δοξασία, ούτε η θρησκευτική βεβαιότητα. Είναι ο ίδιος ο θεός· ο θεός ως καθαρή ύπαρξη, πέρα από μορφή. Τον ονομάσαμε Δία, μα αυτό είναι σύμβολο. Μία είναι η κορυφή του Όρους. Αλλά οι ατραποί πολλές.

Μόργκαν:
Οι δρυΐδες δεν ονόμασαν ποτέ τον θεό τους. Διότι το όνομα είναι όριο. Ό,τι έχει όνομα μπορεί να σπάσει· μα το Αιώνιο δεν χωρά σε φωνή. Μονάχα στην αναπνοή της σιωπής.

Φαβωρίνος (ύστερα από παύση):
Και η ψυχή; Ποιος είναι ο προορισμός της;

Σαλούστιος:
Η επιστροφή στην καθαρότητα. Ο Πλάτων μίλησε για κάθαρση: η ψυχή πρέπει να απελευθερωθεί από το σώμα, να πάψει να υπηρετεί την ύλη και να ζήσει με τον εαυτό της. Ο θάνατος είναι διαχωρισμός. Αλλά οι αληθινοί φιλόσοφοι πεθαίνουν πριν τον θάνατο. Ζουν ελεύθεροι.

Μόργκαν:
Ο θάνατος είναι το τίμημα της ζωής. Και η ζωή, ο καθρέφτης του άλλου κόσμου. Όποιος ζήσει εσωτερικά, δεν φοβάται να πεθάνει, διότι έχει ήδη επιστρέψει.

Φαβωρίνος:
Τότε η φιλοσοφία είναι τέχνη λύτρωσης;

Σαλούστιος:
Και αυτογνωσίας. Μαζί. Η ζωή είναι δεδομένη· αλλά το να ζεις, είναι τέχνη. Όπως ένα άγαλμα χρειάζεται μορφή, έτσι κι η ζωή χρειάζεται νόημα. Πρέπει να την θελήσεις, να την φανταστείς, να την σμιλέψεις.

Μόργκαν:
Και μέσα στη φύση, μαθαίνεις πώς. Εκείνος που ακούει τον άνεμο, δεν έχει ανάγκη γραμμάτων. Η σοφία δεν διδάσκεται· μεταγγίζεται με το φως της σελήνης και τον ήχο των φύλλων.

Σαλούστιος:
Δεν λησμονώ ότι κι εμείς οι Ρωμαίοι, πολλά χρωστάμε στην σοφία των Ελλήνων. Όχι μονάχα στη γραφή ή στους λόγους, αλλά στο ήθος της αναζήτησης. Στην ελευθερία να αμφισβητούμε. Στην αναγνώριση ότι δεν κατέχουμε την αλήθεια, μα βαδίζουμε προς αυτήν.

Φαβωρίνος:
Και οι βάρβαροι, όπως λες, διδάσκουν κάτι που οι Ρωμαίοι έχουν ξεχάσει;

Σαλούστιος:
Οι βάρβαροι, όπως τους ονομάζουμε, φέρνουν μια δύναμη που δεν είναι λογική· είναι βιωματική. Γονιμοποίησαν την Ρώμη όχι με συστήματα, αλλά με μνήμη. Με εικόνες, με τελετές, με την παρουσία του ιερού μέσα στην καθημερινότητα. Δεν είναι κατώτεροι· είναι άλλοι. Μα το διαφορετικό δεν είναι εχθρικό, όταν οδηγεί στην ίδια κορυφή.

Μόργκαν (χαμογελώντας):
Ο θεός μιλά και στη γλώσσα του νερού και στη γλώσσα της φωτιάς. Κι όποιος ακούσει χωρίς αυτιά, τον καταλαβαίνει.

Σαλούστιος:
Κι έτσι, τελικά, από την Ελλάδα στη Ρώμη, κι από τα άγρια βουνά ως τις Σχολές των φιλοσόφων, ο σκοπός είναι κοινός: να γνωρίσουμε τον εαυτό μας ως μέρος του Όλου. Και να περάσουμε από την επιβίωση στη ζωή.

Φαβωρίνος (σηκώνοντας το βλέμμα στα άστρα):
Με τα μάτια κλειστά, βλέπεις αυτό που τα μάτια ανοιχτά δεν μπορούν. Ίσως εκεί να βρίσκεται το μυστήριο: όχι στην ανακάλυψη, αλλά στη μνήμη του ανείπωτου.

Πέμπτη 19 Ιουνίου 2025

Περί Θεού και κόσμου, Πλούταρχος.


Πρωτότυπο σύγχρονο δοκίμιο με μορφή ανάμεσα στον Πλούταρχο και τον μαθητή του Απολλόδωρο.

Βρισκόμαστε μέσα στον ιερό ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς. Είναι απόγευμα, και το φως του ήλιου αγγίζει τα μάρμαρα, κάνοντας τα να αστράφτουν, μέσα σε ένα παιχνίδι φωτός και σκιών ανάμεσα στους κίονες. Ο Πλούταρχος, ιερέας του ναού, φιλόσοφος και άνθρωπος βαθιάς σκέψης, κάθεται πλάι στον νεαρό μαθητή του, τον Απολλόδωρο. Καθισμένοι κοντά στον τρίποδα της Πυθίας, μιλούν ήρεμα. Η σιωπή του τόπου δεν είναι άδεια, αλλά γεμάτη. Είναι η γαλήνη εκείνη που γεννάται όταν η ψυχή ετοιμάζεται να διεισδύσει στο μυστήριο του εαυτού και του κόσμου. Ο διάλογος που ακολουθεί είναι υποθετικός, όμως αντλεί από τις διαχρονικές αλήθειες της ανθρώπινης εμπειρίας και σοφίας.

Απολλόδωρος: Δάσκαλε, γιατί οι άνθρωποι προσδοκούν τόσο πολύ μια εξωτερική γιορτή, μια ευκαιρία για χαρά, ενώ η ζωή κυλά γύρω τους γεμάτη θαυμαστά σημεία;

Πλούταρχος: Γιατί αγνοούν, Απολλόδωρε ότι η ζωή η ίδια είναι η πιο βαθιά και ουσιαστική τελετουργία. Όπως είπε κάποτε κι ο Διογένης, ο άριστος άνθρωπος βλέπει κάθε ημέρα σαν ιερή γιορτή. Αν έχουμε σωφροσύνη, τότε όλη η ύπαρξη μας γίνεται ένας συνεχής εορτασμός. Ο κόσμος δεν είναι ένα απλό σκηνικό — είναι ο ιερότερος ναός στον οποίο εισερχόμαστε με τη γέννησή μας.

Απολλόδωρος: Δηλαδή, δεν υπάρχει μύηση έξω από τη ζωή;

Πλούταρχος: Όχι. Η ζωή είναι η μύηση. Είναι η μυσταγωγία που μας καλεί να ανακαλύψουμε την ψυχική γαλήνη και τη χαρά, όχι σαν ευκαιριακές διαθέσεις, αλλά σαν βαθιές καταστάσεις ύπαρξης. Όποιος αφυπνιστεί, δεν περιμένει άλλο να έρθει το "ιερό". Βλέπει ότι το ιερό είναι ήδη παρόν.

Απολλόδωρος: Τι σημαίνει αυτή η αφύπνιση, για τον μαθητή; Και πως σχετίζεται αυτή με τα χαραγμένα ρητά, όπως το «γνώθι σαυτόν», «μηδέν άγαν» και το γράμμα Ε, στον ναό μας;

Πλούταρχος: Σημαίνει πως σου επιτρέπει να δεις πως δεν είσαι αποκλειστικά οι σκέψεις σου. Δεν είσαι το άθροισμα των εμπειριών σου. Είσαι κάτι βαθύτερο. Μια επίγνωση που παρατηρεί, που ενοικεί και μαρτυρεί. Όταν αυτό το καταλάβεις, παύεις να βλέπεις τον εαυτό σου ξεχωριστό από το σύμπαν.

Απολλόδωρος: Δηλαδή δεν είμαστε απλώς μέσα στο σύμπαν;

Πλούταρχος: Όχι, είμαστε το ίδιο το σύμπαν που παρατηρεί τον εαυτό του μέσα από εμάς. Είμαστε το σημείο εστίασης όπου το Όλον γίνεται ενσυνείδητο. Αυτό είναι το μεγάλο θαύμα. Αλλά χρειάζεται ταπείνωση για να το δεις. Οι περισσότεροι εγκλωβίζονται στο προσωπείο του "εγώ", που καθρεφτίζεται στους άλλους και ξεχνάνε την ουσία.

Απολλόδωρος: Και το σώμα μας, δάσκαλε; Τι ρόλο διαδραματίζει σε αυτή τη μύηση;

Πλούταρχος: Είναι ο ναός της φύσης. Εκεί λατρεύεται το Θείο, όχι έξωθεν, αλλά μέσα από κάθε ανάσα, κάθε αίσθηση, κάθε πράξη αγάπης ή στοχασμού. Αν καταστρέφουμε τη φύση, καταστρέφουμε το ίδιο το ιερό. Πολλοί λατρεύουν έναν αόρατο Θεό, μα την ίδια στιγμή καταπατούν τη φύση, αγνοώντας ότι αυτή είναι η φανέρωση του αοράτου.

Απολλόδωρος: Μου φαίνεται πως ο άνθρωπος είναι μια μικρογραφία του κόσμου. Όπως λένε κι άλλοι φιλόσοφοι, ο μικρόκοσμος αντικατοπτρίζει τον μακρόκοσμο.

Πλούταρχος: Πολύ σωστά. Κι αν παρατηρήσεις τον εαυτό σου εσωτερικά, με ησυχία και ενόραση, μπορείς να γνωρίσεις το Όλον. Δεν χρειάζεσαι τίποτε εξωτερικό. Η αληθινή φιλοσοφία δεν είναι μόνο λογική. Είναι βιωματική, μυστική, βαθιά.

Όπως για να ανακαλύψεις την κρυμμένη ομορφιά και την ποικιλομορφία ενός δάσους, πρέπει να περπατήσεις μέσα του, να παρατηρήσεις τους κορμούς, να ακούσεις τα νερά που αναβλύζουν από τις πηγές, να αφουγκραστείς τα πουλιά, να μυρίσεις τα λουλούδια και να νιώσεις το άρωμα του χώματος...

Κατά τον ίδιο τρόπο, πρέπει να εισέλθεις στον ίδιο σου τον εαυτό, να αφουγκραστείς την αναπνοή σου, να νιώσεις πού γεννιούνται οι σκέψεις και από πού αναβλύζουν τα συναισθήματα.

Μην φοβάσαι τη σιωπή, Απολλόδωρε. Είναι το ιερό καταφύγιο της ψυχής.

Καθώς ο ήλιος χαμηλώνει πίσω από τις κορυφές του Παρνασσού, οι δύο συνομιλητές σιωπούν. Το φως παίρνει πια χρυσή απόχρωση, και το άρωμα του λιβανιού διαλύεται στο δειλινό. Ο Πλούταρχος και ο Απολλόδωρος παραμένουν για λίγο ακόμη καθισμένοι δίπλα στον ιερό τρίποδα, αφήνοντας τη σιγή να μεταμορφωθεί σε στοχασμό.

Ίσως, σκέφτονται και οι δύο, πως η αλήθεια δεν λέγεται ολοκληρωτικά με λόγια. Μα αποκαλύπτεται σε εκείνον που είναι έτοιμος να σταθεί ήσυχος μέσα στον ναό του κόσμου.

Τετάρτη 18 Ιουνίου 2025

Ερμής ο Τρισμέγιστος και ο μαθητής του Τάτ.

 

Πρωτότυπο σύγχρονο δοκίμιο, με την μορφή διαλόγου ανάμεσα στον Ερμή τον Τρισμέγιστο και τον μαθητή του Τατ.

📜Πρόλογος: 

Σε ένα αρχαίο Αιγυπτιακό ναό, εκεί όπου το άρωμα από το λιβάνι  ανακατεύεται με τους ψιθύρους του ανέμου, ο  Ερμής ο Τρισμέγιστος, ο  γενάρχης της εσωτερικής σοφίας, στέκεται μπροστά στον νεαρό μαθητή του, τον Τάτ. Ο χώρος γεμίζει με μια αίσθηση μυσταγωγίας· καθένας τους ετοιμάζεται να εισέλθει στα αθέατα μυστήρια της ύπαρξης.

Τάτ: Δάσκαλε, όταν κλείνει κανείς τις πόρτες του νου του και δημιουργείται σκοτάδι μέσα του, δεν αισθάνεται μόνος;

Ερμής: Μη λες ποτέ πως είσαι μόνος. Μέσα σου κατοικούν ο Θεός και το πνεύμα σου· ποιος από αυτούς χρειάζεται φως για να σε βλέπει;

Τάτ: Πώς, όμως, βαδίζει κάποιος προς την αληθινή μύηση;

Ερμής: Όποιος αφιερώνεται με ταπεινότητα, υπομονή και επιμονή στην πνευματική αναζήτηση, βλέπει σταδιακά τις πράξεις του να συντονίζονται όχι μόνο με τα πιστεύω του αλλά και με τις ενοράσεις του. Η ενσυνείδητη πορεία σε μεταμορφώνει πνευματικά και υπαρξιακά· δεν αρκεί να ακολουθείς ένα μονοπάτι, πρέπει και να γίνεσαι ο ίδιος το μονοπάτι.

Τάτ: Τόσοι Θεοί, τόσοι προφήτες, τόσες θεωρίες προσπαθούν να ερμηνεύσουν την πρώτη αρχή. Μα μερικές φορές η σκέψη μας φτιάχνει φανταστικούς κόσμους, ενώ χάνουμε την άμεση εμπειρία.

Ερμής: Όπως ο Ελληνας Θαλής, κοιτάζοντας τον ουρανό, έπεσε μέσα στο πηγάδι· έτσι και η αφηρημένη φαντασία, οι προκαταλήψεις και οι προσδοκίες, μας απομακρύνουν από την κοινή εμπειρία. Οι πιο σημαντικές αλήθειες βλέπονται, ακούγονται, μυρίζονται, αγγίζονται εδώ, κάτω από τα πόδια μας.

Τάτ: Τι εννοείς;

Ερμής: Η Γαία, η κοιτίδα μας, μας γέννησε και μας θρέφει. Η μοίρα—το μερίδιο που λαμβάνει ο καθένας από τους δομικούς τόπους της Φύσης—είναι δεμένη με τη γη. Να τι σημαίνει να λατρεύεις τη φύση: σεβασμός και συνεργασία μαζί της, κι όχι αόριστες, ανεδαφικές αλήθειες.

Τάτ: Ο κόσμος λοιπόν δεν είναι απλώς αντικείμενο ερμηνειών, αλλά ζώντα οργανισμός;

Ερμής: Ακριβώς. «Το σύμπαν είναι μια ενότητα γεμάτη ζωή· η απομάκρυνση του ανθρώπου από τη Φύση λειτουργεί ως παραμορφωτικός φακός». Η θεότητα δεν κρύβεται μακριά· ζει σε κάθε πλάσμα και σε κάθε πέτρα.

Τάτ: Κι ο χαρακτήρας μας; Πώς συνδέεται με όλα αυτά;

Ερμής: «ἦθος ἀνθρώπῳ δαίμων». Ο χαρακτήρας σου είναι η μοίρα σου. Σμιλεύεται από τις επιλογές σου, τις πράξεις σου, τις συλλογικές εμπειρίες και το πνεύμα της εποχής σου. Μέσα από την τέχνη και την καλαισθησία—το καλό αίσθημα που εξυψώνει τον καθημερινό μας κόσμο—ιδρύουμε πολιτισμό και θεραπεύουμε την ψυχή.

Τάτ: Υπάρχει κάποιο πρακτικό κάλεσμα για τον αναζητητή;

Ερμής: Γίνε Γη: φρόντισε όσους σε αγαπούν, δίχως ανταλλάγματα. Γίνε Νερό: κυλήστε, αλλάξτε σχήμα, καθαρίστε και εξαγνίστε. Γίνε Φωτιά: κάψε τα δεσμά των εξαρτήσεων και του παρελθόντος. Γίνε Αέρας: άνοιξε πανιά για νέους ορίζοντες, σκόρπισε τους σπόρους της σοφίας.

Επίλογος.

Καθώς οι σκιές πέφτουν βαριές στο μαρμάρινο δάπεδο και ο ναός βυθίζεται στην ησυχία, ο Ερμής και ο Τάτ παραμένουν σιωπηλοί. Ο φιλόσοφος έχει εμφυσήσει μέσα στον μαθητή την συνειδητότητα της ενότητας με τη Φύση, την παρουσία του θείου εσωτερικά και τους τέσσερις θεμελιώδεις τρόπους ζωής. Ο υποθετικός διάλογος κλείνει, αφήνοντας τον αναγνώστη να βαδίσει το δικό του αρχαίο μονοπάτι μύησης.

Τρίτη 17 Ιουνίου 2025

Περί σοφίας, Πυθαγόρας και Ίππασος.

 

Ο διάλογος που ακολουθεί, αποτελεί ένα σύγχρονο, πρωτότυπο φιλοσοφικό δοκίμιο, στο οποίο ο Πυθαγόρας συνομιλεί με τον μαθητή του, Ίππασο τον Μεταπόντιο. Η σκηνή τοποθετείται στον Ναό των Μουσών, στο Ομακοείο, στον Κρότωνα της Κάτω Ιταλίας· έναν χώρο αφιερωμένο στη γνώση, την ενατένιση και την πνευματική κάθαρση, όπου τα μυστήρια της φύσης και της σοφίας βρίσκουν την απόλυτη σιγή τους ανάμεσα στους κίονες και το φυσικό τοπίο.

Το φως του απογεύματος διαπερνά το αίθριο, απλώνοντας μια χρυσή αύρα ανάμεσα στους κίονες του Ναού των Μουσών. Στο κέντρο, ο Πυθαγόρας, καθισμένος σε χαμηλό θρόνο, απλώνει το βλέμμα του προς το βάθος του κήπου. Δίπλα του στέκεται ο Ίππασος, όρθιος, γεμάτος σεβασμό και φιλομάθεια.

Ίππασος: Διδάσκαλε, θα ήθελα να μου λύσεις κάποιες απορίες· προβλήματα που με απασχολούν καιρό, και που μόνο ένας σοφός, όπως εσύ, θα μπορούσε να απαντήσει.

Πυθαγόρας: Είναι αλήθεια πως κάποιοι με ονομάζουν σοφό· εγώ, όμως, δεν διεκδικώ αυτόν τον τίτλο. Ο άνθρωπος που έχει επίγνωση της ύπαρξής του επιδιώκει να πορεύεται αθόρυβα, όπως η βάρκα που επιπλέει στο ποτάμι – το ποτάμι όμως δεν εισρέει μέσα στη βάρκα.

Ίππασος: Δάσκαλε, πώς μπορούμε να ζούμε «μέσα στον κόσμο» χωρίς ο κόσμος να εισχωρεί μέσα μας;

Πυθαγόρας: Ο ενσυνείδητος άνθρωπος στέκεται και παρατηρεί τα πάντα· θαυμάζει τη φύση, τον μέγα Μεταποιητή – το Άλφα και το Ωμέγα. Οι περισσότεροι βιάζονται να δράσουν, να αλλάξουν. Εγώ προτιμώ να βλέπω, αφήνοντας τη ροή να με διαπερνά.

Ίππασος: Και η σοφία πώς αποκτάται;

Πυθαγόρας: Τη γνώση την αντλούμε από την επαφή με τα φαινόμενα· τη σοφία, όμως, μόνο από την απόσταση. Αν, Ίππασέ μου, επιχειρήσεις με το γνωστό να αγγίξεις το άγνωστο, και με το επιμέρους να συλλάβεις το Όλον, θα μείνεις για πάντα στο ήμισυ.

Ίππασος: Τόσο πολύ διαφέρουν το μέρος και το σύνολο, δάσκαλε;

Πυθαγόρας: Ακριβώς. Γι’ αυτό επιβάλλεται ο καθένας να ανακαλύψει μόνος του την αλήθεια. Κανείς δεν μπορεί να βαδίσει το μονοπάτι για λογαριασμό άλλου. Υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στο να ξέρεις το μονοπάτι και στο να γίνεσαι το μονοπάτι.

Ίππασος: Να γίνεσαι το μονοπάτι… Τι σημαίνει αυτό στην πράξη;

Πυθαγόρας: Να ακολουθείς τον δικό σου δρόμο χωρίς φόβο και φιλοδοξία. Όταν είναι αληθινά δικός σου, ξεπηδούν μπροστά σου πόρτες εκεί όπου για τους άλλους δεν υπάρχουν. Μονάχα αν το μονοπάτι συντονιστεί με την καρδιά σου, θα σε οδηγήσει στην αρμονία.

Ίππασος: Και ποιο μυστικό κρύβει κάθε μονοπάτι;

Πυθαγόρας: Όλα οδηγούν στον Θάνατο· το παλιό δέρμα πρέπει να πέσει, για να γεννηθεί το καινούργιο. Τότε συντονίζεσαι με τον ρυθμό του σύμπαντος· γίνεσαι ταυτόχρονα Παν και Τίποτα, ον ενέργειας, και ταυτόχρονα άυλη ουσία…

Ίππασος: Και μετά; Τι έπεται, δάσκαλε;

Πυθαγόρας: Η αληθινή αναζήτηση μόλις ξεκινά· η δημιουργία γίνεται συνεχές ταξίδι. Μόνο όταν απελευθερωθείς από τα δόγματα και τη συσσωρευμένη γνώση, αναγεννάται μέσα σου ένας νους αυθεντικός, όσο η ίδια η φύση. Πρέπει να καθαρθείς· να αποτινάξεις από πάνω σου ό,τι σε βαραίνει. Πάρε για παράδειγμα δύο πέτρες: η μία ακατέργαστη, η άλλη έργο τέχνης. Η ωραιότητα δεν είναι εγγενής στην ύλη, αλλά στο μέτρο που αυτή υπακούει στο σχέδιο του καλλιτέχνη. Ο καλλιτέχνης φέρει το κάλλος μέσα του· η ύλη διαμορφώνεται και αποκτά τη μορφή που υπάρχει στον νου του. Το ότι ζούμε είναι ένα γεγονός· το να ζεις όμως αξιοπρεπώς είναι τέχνη – η τέχνη της ένθεης ζωής.

Ίππασος: Δάσκαλε, τι σημαίνει πως οι αριθμοί είναι η αρχή του παντός;

Πυθαγόρας: Οι αριθμοί δεν είναι απλώς σύμβολα μέτρησης. Είναι τα πρωταρχικά στοιχεία που δομούν το σύμπαν. Με την Τετρακτύν – το άθροισμα των αριθμών 1, 2, 3 και 4 – περιγράφουμε την αρμονία της μουσικής, της γεωμετρίας και της κοσμικής τάξης. Η αρμονία των σφαιρών, η ανάσα των αστεριών, η μελωδία των ψυχών, όλα αντηχούν σε αριθμητικές αναλογίες.

Ίππασος: Και πώς συνδέεται η μουσική αρμονία με τη δικαιοσύνη και την ηθική των πολιτών;

Πυθαγόρας: Όπως στη λύρα η συμφωνία των χορδών παράγει ωραία μουσική, έτσι και στην πολιτεία η ισορροπία των πολιτικών τάξεων γεννά δίκαιο πολίτευμα. Η ψυχή του ανθρώπου, σύμφωνα με τη διδασκαλία μας, έχει τρία μέρη· όταν βρίσκονται σε αρμονία, το άτομο ευτυγχεί.

Ίππασος: Από πού προέρχεται η ψυχή, δάσκαλε;

Πυθαγόρας: Η ψυχή είναι αθάνατη. Μετά το πέρας της επίγειας ζωής, μετενσαρκώνεται, διδασκόμενη από τις εμπειρίες κάθε ύπαρξης, ώσπου να καθαρθεί πλήρως και να επιστρέψει στην Πηγή – την καθαρή Μονάδα.

Ίππασος: Ποιοι κανόνες είναι οι σημαντικότεροι για την κοινότητά μας, δάσκαλε;

Πυθαγόρας: Η αρετή είναι ο ύψιστος νόμος· η κοινοκτημοσύνη εκφράζει την ισότητα· η σιωπή καλλιεργεί το εσωτερικό μέτρο· η μελέτη των αριθμών και των γεωμετρικών μορφών ακονίζει τον νου· και η αστρονομία αποκαλύπτει τη θέση μας στο σύμπαν. Όταν ο κάθε αδελφός ζει εναρμονισμένος με τις ουράνιες σφαίρες και τους συνανθρώπους του, τότε και η κοινότητα καθίσταται θεία.

«Η πράξη της αυτογνωσίας». Σωκράτης και Εύδημος, μέρος Δεύτερο.

📜Πρωτότυπο δοκίμιο, σε μορφή διαλόγου.   

Ο ήλιος γέρνει προς τη δύση. Η συζήτηση συνεχίζεται στον ίδιο πλάτανο, με τη γαλήνη της στιγμής, να δίνει βάθος στις λέξεις.

ΕΥΔΗΜΟΣ: Σωκράτη, στοχάστηκα πολύ τα λόγια σου. Η αυτογνωσία δεν είναι απλώς γνώση, αλλά πράξη. Όμως, πώς την ασκεί κανείς στην καθημερινή του ζωή; Πώς δεν την ξεχνά μέσα στον θόρυβο και τις απαιτήσεις της ημέρας;

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Ωραία ερώτηση, φίλε μου. Πες μου πρώτα: όταν κάποιος θέλει να γίνει καλός κιθαριστής, τι κάνει;

ΕΥΔΗΜΟΣ: Ασκείται καθημερινά, ακούει, παρατηρεί, διορθώνει τα σφάλματά του.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Το ίδιο συμβαίνει και με τον εαυτό. Κάθε μέρα είναι πρόκληση και ευκαιρία για εξάσκηση. Αλλά εδώ, το όργανο είμαστε εμείς οι ίδιοι.

ΕΥΔΗΜΟΣ: Και ποια είναι η άσκηση; Η σιωπή; Η σκέψη;

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Είναι πολλά μαζί. Πρώτον, να παρατηρείς τα κίνητρά σου. Όταν πράττεις κάτι, να ρωτάς: Γιατί το κάνω; Από φόβο; Από ανάγκη επιδοκιμασίας; Από αγάπη;

ΕΥΔΗΜΟΣ: Άρα, δεν έχει σημασία μόνο η πράξη, αλλά και η ρίζα της.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Πολύ σωστά. Το ίδιο έργο μπορεί να γεννηθεί είτε από την αρετή, είτε από την φιλοδοξία. Και δεύτερον: να θυμάσαι ότι δεν γνωρίζεις πλήρως τον εαυτό σου· άρα να είσαι ταπεινός και ανοιχτός σε αυτό που αποκαλύπτεται.

ΕΥΔΗΜΟΣ: Μα είναι κουραστικό, Σωκράτη, να εξετάζεις συνεχώς τον εαυτό σου. Δεν φέρνει άγχος αυτό;

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Αν το κάνεις σαν δικαστής, ναι. Αλλά αν το κάνεις σαν φίλος, όχι. Να παρατηρείς με καλοσύνη· όχι για να τιμωρείς, αλλά για να φωτίζεις.

ΕΥΔΗΜΟΣ: Και τι γίνεται όταν ανακαλύψω μέσα μου πράγματα που με τρομάζουν; Οργή, φθόνο, ζήλεια…

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Τότε, να θυμάσαι πως αυτά είναι σύννεφα στον ουρανό της ψυχής σου. Δεν είσαι εσύ τα σύννεφα, αλλά εκείνος που μπορεί να τα δει. Η αυτογνωσία δεν είναι αυτοκατηγορία, είναι φως.

ΕΥΔΗΜΟΣ: Άρα η πράξη της αυτογνωσίας είναι σαν ένας φακός που στρέφεται προς τα μέσα.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Όχι μόνο. Είναι και καθρέφτης. Και είναι και παράθυρο. Μας δείχνει τι είμαστε, τι γινόμαστε, και τι μπορούμε να είμαστε.

ΕΥΔΗΜΟΣ: Και πώς συνδέεται αυτή η πορεία με τους άλλους ανθρώπους; Μπορεί να γίνει κανείς ενάρετος μόνος του;

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Δεν υπάρχει αρετή χωρίς σχέση. Γιατί πώς θα φανερώσεις τη δικαιοσύνη, αν δεν υπάρχει άλλος; Πώς θα μάθεις την υπομονή, αν δεν δοκιμαστεί; Ο εαυτός δεν αποκαλύπτεται μόνο στη σιγή, αλλά και στην πράξη, στην σύγκρουση, στην αγάπη.

ΕΥΔΗΜΟΣ: Άρα πρέπει να δω και τον άλλον ως καθρέφτη μου.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Ναι· κάθε συνάντηση είναι ευκαιρία αυτογνωσίας. Όχι για να κρίνεις τον άλλον, αλλά για να αναρωτηθείς: τι μου λέει αυτός ο άνθρωπος για μένα;

ΕΥΔΗΜΟΣ: Σωκράτη, νομίζω πως τώρα αρχίζω να καταλαβαίνω… Ότι ο δρόμος της αυτογνωσίας είναι τρόπος ζωής, όχι σκέψης μονάχα.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Έτσι είναι. Και όπως κάθε δρόμος, βαδίζεται βήμα το βήμα. Με επίγνωση, με προθυμία, και με συγχώρεση.

ΕΥΔΗΜΟΣ: Σε ευχαριστώ, Σωκράτη. Νιώθω ότι δεν είμαι μόνος. Κι ας περπατώ στο μέσα μονοπάτι.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Ουδείς είναι μόνος όταν αναζητά το αγαθόν. Εκεί συναντιόμαστε όλοι, ακόμα κι αν δεν το ξέρουμε.

Κυριακή 15 Ιουνίου 2025

Περί του «γνώθι σαυτόν», Σωκράτης και Ευδημος.


 📜Πρωτότυπο δοκίμιο, σε μορφή διαλόγου.  Ο διάλογος, είναι εν μέρει εμπνευσμένος  από τον αυθεντικό διάλογο «Σωκράτης και Ευθύδημος» του Ξενοφώντα, αλλά ανανεωμένος με στοχασμούς από τη σύγχρονη ερμηνεία του «γνώθι σαυτόν». Πρόκειται για πρωτότυπη ανασύνθεση που διατηρεί το πνεύμα του αρχαίου Ελληνικού φιλοσοφικού διαλόγου.

Η σκηνή διαδραματίζεται κάτω από τη σκιά ενός πλατάνου κοντά στην Αγορά των Αθηνών. Ο Σωκράτης κάθεται σε έναν λίθο, ενώ ο νεαρός Ευδημος τον πλησιάζει με βλέμμα ζωηρό.

ΕΥΔΗΜΟΣ: Σε χαιρετώ, Σωκράτη. Πάλι συλλογίζεσαι βαθιά;

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Σε χαιρετώ, Ευδημε. Δεν είναι τούτο το έργο του φιλοσόφου; Να συλλογίζεται και να ερωτά;

ΕΥΔΗΜΟΣ: Πες μου, λοιπόν, για κάτι που με βασανίζει: πώς μπορεί κάποιος να ζει αληθινά ευτυχισμένα; Οι σοφοί λένε να αποκτήσουμε αγαθά, δόξα ή ισχύ. Μα εσύ, τι λες;

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Άλλοι μιλούν για τα αγαθά, εγώ σε ρωτώ: γνωρίζεις πώς να τα χρησιμοποιείς; Ή μήπως, όπως ο ναύτης που δεν ξέρει τον καιρό, κινδυνεύεις να ναυαγήσεις εν μέσω πλούτου;

ΕΥΔΗΜΟΣ: Δεν ξέρω αν μπορώ να απαντήσω. Ίσως πράγματι να μην γνωρίζω ούτε τον εαυτό μου όσο νόμιζα...

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Άρα, είμαστε στο σωστό μονοπάτι. Γιατί πώς θα κυβερνήσει κανείς τον βίο του, αν πρώτα δεν κυβερνήσει τον εαυτό του; Πες μου: τί σημαίνει για σένα το ρητό που χάραξαν οι σοφοί στον ναό του Απόλλωνα; Το «γνώθι σαυτόν»;

ΕΥΔΗΜΟΣ: Να γνωρίζεις ποιος είσαι; Ίσως… το όνομά σου, την καταγωγή σου, τις επιθυμίες σου;

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Αν όλα αυτά είναι απλώς εξωτερικά, μήπως λησμονείς το βαθύτερο; Θα σε ρωτήσω κάτι πιο δύσκολο: γνωρίζεις τι σε κινεί όταν επιθυμείς; Τι φοβάσαι όταν δειλιάζεις; Ποιον εαυτό υπηρετείς όταν προσπαθείς να φαίνεσαι σπουδαίος;

ΕΥΔΗΜΟΣ: Τώρα που το λες... Συχνά αναζητώ έπαινο ή αποδοχή, μα δεν είμαι βέβαιος αν αυτός είναι ο αληθινός μου εαυτός ή κάποιος ρόλος.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Μίλησες σαν φιλόσοφος. Να είσαι αυτός που επιθυμείς να φαίνεσαι – αυτό λέγω. Όχι να φαίνεσαι απλώς, αλλά να είσαι. Η αλήθεια βρίσκεται όχι στα λόγια, αλλά στη σύμφωνη ζωή. Και τούτο προϋποθέτει γνώση του εαυτού.

ΕΥΔΗΜΟΣ: Μα δεν είναι τούτο δύσκολο έργο; Ποιος μπορεί να γνωρίσει τα ενδότερα του εαυτού του; Δεν είμαστε όλοι τύφλοι σε κάποια μέρη του εαυτού μας;

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Ακριβώς γι' αυτό χρειάζεται ο έλεγχος,  ο διαλογισμός, η αυτό παρατήρηση. Η αυτογνωσία δεν είναι δώρο των θεών, αλλά κόπος και άσκηση. Είναι το σκάψιμο προς τα έσω. Ενδον σκάπτε, φίλε μου Εύδημε.

ΕΥΔΗΜΟΣ: Και πώς ξέρω ότι προχωρώ σωστά;

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Όταν αρχίσεις να αμφιβάλλεις για όσα θεωρούσες αυτονόητα. Όταν πάψεις να λες «ξέρω» και αρχίσεις να ερωτάς. Όταν νιώσεις ότι οι σκιές που έβλεπες ήσουν εσύ – και τώρα αναζητείς το φως.

ΕΥΔΗΜΟΣ: Και τί γίνεται όταν δω μέσα μου και δεν μου αρέσει αυτό που βλέπω;

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Τότε είσαι στον σωστό δρόμο. Διότι το πρώτο βήμα της σοφίας είναι η ταπεινοφροσύνη. Και η αλλαγή δεν γεννιέται από την αυτάρκεια, αλλά από την επίγνωση του ατελούς. Ο Αγαθός δεν είναι άλλος από τον Αληθή. Και ο Αληθής δεν φοβάται το φως.

ΕΥΔΗΜΟΣ: Άρα η αυτογνωσία δεν είναι το τέλος, αλλά η αρχή;

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Μια αρχή που ποτέ δεν τελειώνει. Μα και το μόνο μονοπάτι προς την ευδαιμονία, γιατί πώς να χαίρεσαι αν δεν ξέρεις τι σε χαροποιεί, ούτε ποιος χαίρεται μέσα σου; Ποιος τότε ζει; Εσύ ή η σκιά σου;

ΕΥΔΗΜΟΣ: Σωκράτη, νιώθω σαν να άνοιξε μέσα μου μια πύλη.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Πύλη είναι ο Λόγος, Ευδημε, και το μονοπάτι ξεκινά τώρα. Να θυμάσαι: ο ανεξέταστος βίος δεν είναι άξιος του ανθρώπου. Έλα, ας βαδίσουμε μαζί. Έχω να σου δείξω ακόμη πολλές ερωτήσεις.

Ο Σωκράτης σηκώνεται και οι δυο τους φεύγουν μαζί αργά, ενώ η σκιά του δέντρου χάνεται πίσω τους.



Πέμπτη 12 Ιουνίου 2025

Η σοφία και ο κώδικας ηθικής των ιθαγενών Αμερικανών.

 


Ακολουθεί μια πρωτότυπη μορφή διαλόγου ανάμεσα σε έναν υποτιθέμενο δυτικό ανθρωπολόγο και το Μαύρο Ελάφι, θεραπευτή των Σιού Λακότα (υπαρκτό πρόσωπο). Στον δυτικό ανθρωπολόγο έδωσα συμβολικά  και ειρωνικά το όνομα John Wayne 😁!

Τοπίο: Πεδιάδες της Νότιας Ντακότα, αρχές 20ού αιώνα. Ο ήλιος δύει πίσω από τον ορίζοντα, βάφοντας τον ουρανό με πορφυρές αποχρώσεις. Ο ανθρωπολόγος John Wayne , με τετράδιο και γυαλιά, κάθεται αντικριστά με τον Μαύρο Ελάφι, ηλικιωμένο πια αλλά διαυγές βλέμμα, που τρέφει βαθιά γαλήνη, παρά τις κακουχίες και τις ταλαιπωρίες που έχει υποστεί ο λαός του από τους πολιτισμένους εποίκους και κατακτητές της Αμερικής, στο όνομα του πολιτισμού,βκαι της θρησκείας της αγάπης.

John Wayne :

Μαύρο Ελάφι, θα ήθελα  να σε ρωτήσω για κάτι που πάντα με εντυπωσίαζε στον τρόπο ζωής σας. Ποιο είναι το θεμέλιο της ηθικής σας, του τρόπου ζωής σας;

Μαύρο Ελάφι:

Η ζωή μας δεν στηρίζεται σε νόμους γραμμένους με μελάνι πάνω σε χαρτί. Στηρίζεται σε έναν βαθύ σεβασμό προς ό,τι αναπνέει και ό,τι δεν μιλά. Ο κόσμος για εμάς δεν είναι “κτήμα”, αλλά συγγένεια. Ο άνεμος είναι αδελφός. Το νερό είναι μητέρα. Η Γη, για εμάς, είναι το Σώμα του Μεγάλου Μυστηρίου· και το κάθε τι επάνω της, έχει πνεύμα.

John Wayne :

Μιλάτε για κάτι πιο εσωτερικό, πιο βιωματικό, απ’ ό,τι εμείς αποκαλούμε "ηθική". Δεν βασίζεται σε φόβο της τιμωρίας;

Μαύρο Ελάφι:

Όχι. Η τιμωρία, όπως την εννοείτε, ανήκει σε κόσμους όπου το Ένα έχει διαχωριστεί. Εμείς μαθαίνουμε από παιδιά να βλέπουμε τον εαυτό μας ως κρίκο μιας ιερής αλυσίδας. Το παιδί δεν το "διδάσκεις" να σέβεται το ελάφι· μεγαλώνει μέσα στη συνείδηση ότι το ελάφι του χαρίζει τη ζωή του για να τραφεί. Το σέβεται, το ευχαριστεί, το φροντίζει. Εσείςδεν φοβάστε μόνο  την θεϊκή τιμωρία σε αυτή την ζωή,  αλλά και στον θάνατο. Μια τέτοια ζωή δεν αξίζει να την ζεις.

John Wayne :

Ορισμένοι από τους ανθρώπους μας στο παρελθόν αλλά και σήμερα σάς χαρακτήρισαν "άγριους", χωρίς πολιτισμό.

Μαύρο Ελάφι (χαμογελα):

Άγριος είναι αυτός που παίρνει χωρίς να δίνει. Αυτός που σκοτώνει περισσότερα από όσα χρειάζεται. Που δεν κοιτά πίσω όταν κόβει το δέντρο, ούτε ακούει το ποτάμι όταν στερεύει. Ο πολιτισμός σας μας έβλεπε σαν να μη σκεφτόμαστε, μα εμείς δεν σταματούσαμε ποτέ να ακούμε.

John Wayne :

Να ακούτε τι;

Μαύρο Ελάφι:

Τη Σιωπή. Όταν ο άνθρωπος σωπά, τότε μιλά η Γη. Όταν εστιάζεις στην καρδιά, τότε μπορείς να ακούσεις τους προγόνους και τα ζώα και τα σύννεφα. Η σιωπή είναι η πρώτη διδασκαλία μας. Από εκεί γεννιέται η ευγένεια, η εγκράτεια, ο σεβασμός, η προσευχή.

John Wayne :

Και το Μεγάλο Πνεύμα; Είναι ένας  Θεός όπως περίπου τον ξέρουμε και εμείς;

Μαύρο Ελάφι:

Το Μεγάλο Μυστήριο δεν μπορείς να το ονομάσεις. Είναι σε κάθε φύλλο και σε κάθε άνθρωπο. Δεν κατοικεί σε ναούς χτισμένους από πέτρα, αλλά σε φωλιές πουλιών και στις καμπύλες των λόφων. Δεν χρειάζεται πίστη· χρειάζεται παρουσία. Δεν έρχεται να σε σώσει· σου υπενθυμίζει ότι είσαι ήδη ενωμένος με όλα.

John Wayne  (με σκεπτικό βλέμμα):

Ίσως γι' αυτό δεν καταλάβαμε ποτέ τον τρόπο σας. Εμείς ήρθαμε να κατακτήσουμε, να “πολιτισμικοποιήσουμε”, να μεταμορφώσουμε τη φύση αντί να τη σεβαστούμε.

Μαύρο Ελάφι:

Και καταστρέψατε ό,τι δεν σας υπάκουσε. Πιστέψατε πως η αξία μετριέται με γη, με χρυσό, με δύναμη. Μα δεν μπορώ να σας θυμώσω πια. Το πνεύμα σας ήταν πεινασμένο, κι όταν πεινάς ξεχνάς ποιος είσαι. Ίσως κάποτε θυμηθείτε ξανά.

Το Μαύρο Ελάφι σιωπά, σηκώνει το βλέμμα ψηλά, σαν να καλεί την ψυχή του να αφηγηθεί την πιο ιερρή του εμπειρία.

Θα σου εξομολογηθώ ένα όραμα, μου John Wayne.Το ιερό  μου όραμα, κατά  την διάρκεια της ιερής okipa τελετής μύησης μου .

 [...] Ήμουν δεκαεπτά χρονών όταν με κάλεσαν τα Πνεύματα. Ήταν άνοιξη, και το χορτάρι μύριζε ακόμη χιόνι. Νήστεψα τέσσερις ημέρες, ξαπλωμένος πάνω σε τούφες φασκόμηλου. Οι γέροντες μου έδωσαν το καθαρτήριο κάλεσμα:

 "Το πνεύμα σε ζητά, παιδί της πεδιάδας".

Και τότε ήρθε η στιγμή του χορού — όχι του χορού της χαράς, αλλά του Χορού της Προσφοράς. Οι άκρες του στήθους μου τρυπήθηκαν με κόκαλα βίσωνα. Οι γάντζοι μπήκαν βαθιά, μέχρι να νιώσω το αίμα να ζεσταίνει το δέρμα μου. Δεν έβγαλα άχνα. Ήξερα πως δεν ήμουν πια παιδί.

Με ανύψωσαν, John. Όχι με τιμές, αλλά με σχοινιά. Κρεμάστηκα από την οροφή του ιερού tepee, όπως ο ήλιος κρέμεται στον ουρανό. Ο καπνός από την φωτιά και το νερό κάλυπτε όλη την σκηνή. Ο πόνος δεν ήταν πόνος. Ήταν πέρασμα. Και μέσα στο μεδούλι του, είδα άλογα με φτερά, είδα τον Κύκλο να περιστρέφεται, είδα τη Γη να με μιλά και να με μαθαίνει.

Δεν το έκανα για να δείξω δύναμη. Το έκανα για να προσφέρω. Η ζωή μου ανήκε στον λαό μου και στον Μεγάλο Πνεύμα. Το αίμα μου, σαν νερό στην άνυδρη γη, ήταν ευλογία.

Αυτά δεν μπορείς να τα μετρήσεις με το μέτρο του δικού σου πολιτισμού, John. Εσείς βασανίζετε για τιμωρία. Εμείς προσφέρουμε για ενότητα.

John Wayne (σοκαρισμένος):

Μα... Μα αυτό είναι σκληρότητα, δεν είναι; Πώς μπορεί ένα παιδί να υποστεί τέτοια βάσανα και να το αποκαλεί όραμα;

Μαύρο Ελάφι:

Εσείς βλέπετε το σώμα μόνο σαν σάρκα. Εμείς το βλέπουμε σαν πύλη. Μέσα από τον πόνο ξεδιπλώνεται η δύναμη της ψυχής. Το σώμα μπορεί να υποφέρει, αλλά το πνεύμα χορεύει με τα άστρα. Αυτό που ονομάζεις "βασανιστήριο", για μας είναι γέννηση.

Εσείς μαθαίνετε με βιβλία. Εμείς μαθαίνουμε με αίμα, γη, άνεμο και σιωπή.

Τότε λοιπόν John , μετά από τέσσερις ημέρες κλεισμένος και κρεμασμένος στην tepee  μου (σκηνή),  στο ψηλότερο βουνό με σύντροφό την φωτιά και τούς ανέμους, είδα πράγματα που ξεπερνούν κάθε λέξη. Είδα τα πνευματικά σχήματα όλων των πραγμάτων—το σχήμα κάθε μορφής—όπως πρέπει να είναι όταν όλα τα πλάσματα ενωμένα μοιράζονται μία ύπαρξη.

Το στεφάνι του λαού μου ήταν ένα από τα πολλά στεφάνια που έπλεκαν κύκλο, πλατύ σαν φως μέρας και αστεριών. Στο κέντρο αυτού του κύκλου φύτρωνε ένα πανίσχυρο ανθισμένο δέντρο, καταφύγιο για όλα τα παιδιά της μίας Μάνας και του ενός Πατέρα. Και τότε κατάλαβα· το είδα· ήξερα ότι ήταν ιερό.

John Wayne  (συγκλονισμένος):

Αυτό που υπάρχει μέσα σε όλα τα πράγματα…

Μαύρο Ελάφι:

Ναι. Όλα είναι δημιουργήματα του Μεγάλου Πνεύματος. Και Αυτό—το Μεγάλο Πνεύμα—δεν είναι μόνο μέσα στα δέντρα, στα χόρτα, στα ποτάμια, στα βουνά, στα ζώα· αλλά είναι πάνω από όλα τα πράγματα και τους ανθρώπους.

Όταν το κατανοήσεις βαθιά στην καρδιά σου—όχι με το νου, αλλά με όλη την ύπαρξη—τότε θα σεβαστείς, θα αγαπήσεις και θα ζήσεις όπως Εκείνο θέλει..[*]

📜 Σχόλιο:

Ο Ευρωπαϊκός ορθολογισμός και η αποικιοκρατική κοσμοαντίληψη αντιμετώπισαν τους αυτόχθονες λαούς της Αμερικής ως “κατώτερους”, ελλείψει γραπτής γλώσσας, θεσμών εξουσίας και Χριστιανικής πίστης. Η αδυναμία κατανόησης ενός κόσμου θεμελιωμένου στη σχέση, στην πνευματική ενότητα με το φυσικό περιβάλλον και στη σιωπή που διηγείται τα μυστικά του σύμπαντος, οδήγησε σε ένα πολιτισμικό έγκλημα: την εξόντωση λαών που πολέμησαν με ευγνωμοσύνη και όραμα και όχι με ξίφη. Ο “πολιτισμός” αποκάλυψε την πνευματική του κενότητα, ενώ η “άγρια” σοφία των ιθαγενών παρέμεινε φωτεινό μονοπάτι για όποιον έχει μάτια να δει.


📌 Παραπομπή:


Black Elk, Μαύρο Ελάφι θεραπευτής Ινδιάνος Σιού Λακότα  (1863 – 1950). Βασισμένο στο βιβλίο «Η ιερή πίπα των Ινδιάνων», όπου ο Black Elk,  περιγράφει τις επτά τελετουργίες της φυλής Ογκλάλα των Σιου», εκδόσεις Κέδρος.