Ακολουθεί μια πρωτότυπη μορφή διαλόγου ανάμεσα σε έναν υποτιθέμενο δυτικό ανθρωπολόγο και το Μαύρο Ελάφι, θεραπευτή των Σιού Λακότα (υπαρκτό πρόσωπο). Στον δυτικό ανθρωπολόγο έδωσα συμβολικά και ειρωνικά το όνομα John Wayne 😁!
Τοπίο: Πεδιάδες της Νότιας Ντακότα, αρχές 20ού αιώνα. Ο ήλιος δύει πίσω από τον ορίζοντα, βάφοντας τον ουρανό με πορφυρές αποχρώσεις. Ο ανθρωπολόγος John Wayne , με τετράδιο και γυαλιά, κάθεται αντικριστά με τον Μαύρο Ελάφι, ηλικιωμένο πια αλλά διαυγές βλέμμα, που τρέφει βαθιά γαλήνη, παρά τις κακουχίες και τις ταλαιπωρίες που έχει υποστεί ο λαός του από τους πολιτισμένους εποίκους και κατακτητές της Αμερικής, στο όνομα του πολιτισμού,βκαι της θρησκείας της αγάπης.
John Wayne :
Μαύρο Ελάφι, θα ήθελα να σε ρωτήσω για κάτι που πάντα με εντυπωσίαζε στον τρόπο ζωής σας. Ποιο είναι το θεμέλιο της ηθικής σας, του τρόπου ζωής σας;
Μαύρο Ελάφι:
Η ζωή μας δεν στηρίζεται σε νόμους γραμμένους με μελάνι πάνω σε χαρτί. Στηρίζεται σε έναν βαθύ σεβασμό προς ό,τι αναπνέει και ό,τι δεν μιλά. Ο κόσμος για εμάς δεν είναι “κτήμα”, αλλά συγγένεια. Ο άνεμος είναι αδελφός. Το νερό είναι μητέρα. Η Γη, για εμάς, είναι το Σώμα του Μεγάλου Μυστηρίου· και το κάθε τι επάνω της, έχει πνεύμα.
John Wayne :
Μιλάτε για κάτι πιο εσωτερικό, πιο βιωματικό, απ’ ό,τι εμείς αποκαλούμε "ηθική". Δεν βασίζεται σε φόβο της τιμωρίας;
Μαύρο Ελάφι:
Όχι. Η τιμωρία, όπως την εννοείτε, ανήκει σε κόσμους όπου το Ένα έχει διαχωριστεί. Εμείς μαθαίνουμε από παιδιά να βλέπουμε τον εαυτό μας ως κρίκο μιας ιερής αλυσίδας. Το παιδί δεν το "διδάσκεις" να σέβεται το ελάφι· μεγαλώνει μέσα στη συνείδηση ότι το ελάφι του χαρίζει τη ζωή του για να τραφεί. Το σέβεται, το ευχαριστεί, το φροντίζει. Εσείςδεν φοβάστε μόνο την θεϊκή τιμωρία σε αυτή την ζωή, αλλά και στον θάνατο. Μια τέτοια ζωή δεν αξίζει να την ζεις.
John Wayne :
Ορισμένοι από τους ανθρώπους μας στο παρελθόν αλλά και σήμερα σάς χαρακτήρισαν "άγριους", χωρίς πολιτισμό.
Μαύρο Ελάφι (χαμογελα):
Άγριος είναι αυτός που παίρνει χωρίς να δίνει. Αυτός που σκοτώνει περισσότερα από όσα χρειάζεται. Που δεν κοιτά πίσω όταν κόβει το δέντρο, ούτε ακούει το ποτάμι όταν στερεύει. Ο πολιτισμός σας μας έβλεπε σαν να μη σκεφτόμαστε, μα εμείς δεν σταματούσαμε ποτέ να ακούμε.
John Wayne :
Να ακούτε τι;
Μαύρο Ελάφι:
Τη Σιωπή. Όταν ο άνθρωπος σωπά, τότε μιλά η Γη. Όταν εστιάζεις στην καρδιά, τότε μπορείς να ακούσεις τους προγόνους και τα ζώα και τα σύννεφα. Η σιωπή είναι η πρώτη διδασκαλία μας. Από εκεί γεννιέται η ευγένεια, η εγκράτεια, ο σεβασμός, η προσευχή.
John Wayne :
Και το Μεγάλο Πνεύμα; Είναι ένας Θεός όπως περίπου τον ξέρουμε και εμείς;
Μαύρο Ελάφι:
Το Μεγάλο Μυστήριο δεν μπορείς να το ονομάσεις. Είναι σε κάθε φύλλο και σε κάθε άνθρωπο. Δεν κατοικεί σε ναούς χτισμένους από πέτρα, αλλά σε φωλιές πουλιών και στις καμπύλες των λόφων. Δεν χρειάζεται πίστη· χρειάζεται παρουσία. Δεν έρχεται να σε σώσει· σου υπενθυμίζει ότι είσαι ήδη ενωμένος με όλα.
John Wayne (με σκεπτικό βλέμμα):
Ίσως γι' αυτό δεν καταλάβαμε ποτέ τον τρόπο σας. Εμείς ήρθαμε να κατακτήσουμε, να “πολιτισμικοποιήσουμε”, να μεταμορφώσουμε τη φύση αντί να τη σεβαστούμε.
Μαύρο Ελάφι:
Και καταστρέψατε ό,τι δεν σας υπάκουσε. Πιστέψατε πως η αξία μετριέται με γη, με χρυσό, με δύναμη. Μα δεν μπορώ να σας θυμώσω πια. Το πνεύμα σας ήταν πεινασμένο, κι όταν πεινάς ξεχνάς ποιος είσαι. Ίσως κάποτε θυμηθείτε ξανά.
Το Μαύρο Ελάφι σιωπά, σηκώνει το βλέμμα ψηλά, σαν να καλεί την ψυχή του να αφηγηθεί την πιο ιερρή του εμπειρία.
Θα σου εξομολογηθώ ένα όραμα, μου John Wayne.Το ιερό μου όραμα, κατά την διάρκεια της ιερής okipa τελετής μύησης μου .
[...] Ήμουν δεκαεπτά χρονών όταν με κάλεσαν τα Πνεύματα. Ήταν άνοιξη, και το χορτάρι μύριζε ακόμη χιόνι. Νήστεψα τέσσερις ημέρες, ξαπλωμένος πάνω σε τούφες φασκόμηλου. Οι γέροντες μου έδωσαν το καθαρτήριο κάλεσμα:
"Το πνεύμα σε ζητά, παιδί της πεδιάδας".
Και τότε ήρθε η στιγμή του χορού — όχι του χορού της χαράς, αλλά του Χορού της Προσφοράς. Οι άκρες του στήθους μου τρυπήθηκαν με κόκαλα βίσωνα. Οι γάντζοι μπήκαν βαθιά, μέχρι να νιώσω το αίμα να ζεσταίνει το δέρμα μου. Δεν έβγαλα άχνα. Ήξερα πως δεν ήμουν πια παιδί.
Με ανύψωσαν, John. Όχι με τιμές, αλλά με σχοινιά. Κρεμάστηκα από την οροφή του ιερού tepee, όπως ο ήλιος κρέμεται στον ουρανό. Ο καπνός από την φωτιά και το νερό κάλυπτε όλη την σκηνή. Ο πόνος δεν ήταν πόνος. Ήταν πέρασμα. Και μέσα στο μεδούλι του, είδα άλογα με φτερά, είδα τον Κύκλο να περιστρέφεται, είδα τη Γη να με μιλά και να με μαθαίνει.
Δεν το έκανα για να δείξω δύναμη. Το έκανα για να προσφέρω. Η ζωή μου ανήκε στον λαό μου και στον Μεγάλο Πνεύμα. Το αίμα μου, σαν νερό στην άνυδρη γη, ήταν ευλογία.
Αυτά δεν μπορείς να τα μετρήσεις με το μέτρο του δικού σου πολιτισμού, John. Εσείς βασανίζετε για τιμωρία. Εμείς προσφέρουμε για ενότητα.
John Wayne (σοκαρισμένος):
Μα... Μα αυτό είναι σκληρότητα, δεν είναι; Πώς μπορεί ένα παιδί να υποστεί τέτοια βάσανα και να το αποκαλεί όραμα;
Μαύρο Ελάφι:
Εσείς βλέπετε το σώμα μόνο σαν σάρκα. Εμείς το βλέπουμε σαν πύλη. Μέσα από τον πόνο ξεδιπλώνεται η δύναμη της ψυχής. Το σώμα μπορεί να υποφέρει, αλλά το πνεύμα χορεύει με τα άστρα. Αυτό που ονομάζεις "βασανιστήριο", για μας είναι γέννηση.
Εσείς μαθαίνετε με βιβλία. Εμείς μαθαίνουμε με αίμα, γη, άνεμο και σιωπή.
Τότε λοιπόν John , μετά από τέσσερις ημέρες κλεισμένος και κρεμασμένος στην tepee μου (σκηνή), στο ψηλότερο βουνό με σύντροφό την φωτιά και τούς ανέμους, είδα πράγματα που ξεπερνούν κάθε λέξη. Είδα τα πνευματικά σχήματα όλων των πραγμάτων—το σχήμα κάθε μορφής—όπως πρέπει να είναι όταν όλα τα πλάσματα ενωμένα μοιράζονται μία ύπαρξη.
Το στεφάνι του λαού μου ήταν ένα από τα πολλά στεφάνια που έπλεκαν κύκλο, πλατύ σαν φως μέρας και αστεριών. Στο κέντρο αυτού του κύκλου φύτρωνε ένα πανίσχυρο ανθισμένο δέντρο, καταφύγιο για όλα τα παιδιά της μίας Μάνας και του ενός Πατέρα. Και τότε κατάλαβα· το είδα· ήξερα ότι ήταν ιερό.
John Wayne (συγκλονισμένος):
Αυτό που υπάρχει μέσα σε όλα τα πράγματα…
Μαύρο Ελάφι:
Ναι. Όλα είναι δημιουργήματα του Μεγάλου Πνεύματος. Και Αυτό—το Μεγάλο Πνεύμα—δεν είναι μόνο μέσα στα δέντρα, στα χόρτα, στα ποτάμια, στα βουνά, στα ζώα· αλλά είναι πάνω από όλα τα πράγματα και τους ανθρώπους.
Όταν το κατανοήσεις βαθιά στην καρδιά σου—όχι με το νου, αλλά με όλη την ύπαρξη—τότε θα σεβαστείς, θα αγαπήσεις και θα ζήσεις όπως Εκείνο θέλει..[*]
📜 Σχόλιο:
Ο Ευρωπαϊκός ορθολογισμός και η αποικιοκρατική κοσμοαντίληψη αντιμετώπισαν τους αυτόχθονες λαούς της Αμερικής ως “κατώτερους”, ελλείψει γραπτής γλώσσας, θεσμών εξουσίας και Χριστιανικής πίστης. Η αδυναμία κατανόησης ενός κόσμου θεμελιωμένου στη σχέση, στην πνευματική ενότητα με το φυσικό περιβάλλον και στη σιωπή που διηγείται τα μυστικά του σύμπαντος, οδήγησε σε ένα πολιτισμικό έγκλημα: την εξόντωση λαών που πολέμησαν με ευγνωμοσύνη και όραμα και όχι με ξίφη. Ο “πολιτισμός” αποκάλυψε την πνευματική του κενότητα, ενώ η “άγρια” σοφία των ιθαγενών παρέμεινε φωτεινό μονοπάτι για όποιον έχει μάτια να δει.
📌 Παραπομπή:
Black Elk, Μαύρο Ελάφι θεραπευτής Ινδιάνος Σιού Λακότα (1863 – 1950). Βασισμένο στο βιβλίο «Η ιερή πίπα των Ινδιάνων», όπου ο Black Elk, περιγράφει τις επτά τελετουργίες της φυλής Ογκλάλα των Σιου», εκδόσεις Κέδρος.
