Το μυστικό της φύσης..!

Η φωτογραφία από τον φίλο και συνοδοιπόρο, 

Sotiris Papadimas

 

Στον κόσμο μας μου είπε ο δάσκαλος, υπάρχουν πολλοί “σοφοί” άνθρωποι που προκαλούν σύγχυση στους αδαής, μιλώντας με περίπλοκες προτάσεις, εκμεταλλευόμενοι την ανθρώπινη πεποίθηση πως ότι δεν μπορούμε να το κατανοήσουμε, δεν το αμφισβητούμε.

Ο πραγματικά σοφός, άνθρωπος, μιλά με απλές κατανοητές προτάσεις. Οτιδήποτε λένε μπορεί να κατανοηθεί από οποιονδήποτε, δίχως να επιδιώκουν την σύγχυση ή τον εντυπωσιασμό. Όπως είπε ο Παππούς μας Πλάτων: "Η ωραιότητα του ύφους, η αρμονία, η χάρη και ο ρυθμός απορρέουν από την απλότητα".

Ό,τι διδάσκουν είναι απλό, όπως είναι απλή η ζωή, απλό, όπως είναι απλή η ύπαρξη, όπως είναι απλά τα ποτάμια και τα βουνά, όπως είναι απλά τα πουλιά και τα δέντρα. Παρατήρησε την φύση και θα καταλάβεις.

Έχουμε δημιουργηθεί από τα ίδια δομικά συστατικά της γης και των άστρων, και οφείλουμε συνειδητά να είμαστε συνδεδεμένοι μαζί τους. Θυμήσου τα λόγια των Ορφικών : "Της Γης παιδί είμαι και του έναστρου Ουρανού• το γένος μου είναι βεβαίως ουράνιο".

H επαφή με τη φύση, η επανασύνδεση μας με τη γη, μας δίνει ενέργεια και δύναμη. Ο πλούτος της γης και η ποικιλομορφία της είναι ευλογία, και οι καρποί της τα δώρα της γης. Κουβαλάς τη Μητέρα Γη μέσα σου. Δεν είναι έξω από εσένα. Η Μητέρα Γη δεν είναι απλώς το περιβάλλον σου. Συνειδητοποιώντας αυτή τον τρόπο συνύπαρξης, η αληθινή επικοινωνία με τη Γη, που είναι η υψηλότερη μορφή προσευχής, είναι δυνατή.

Ό άνθρωπος είναι παιδί της φύσης. Εδώ γεννιέται και εδώ πεθαίνει. Το να βρίσκεται σε ενότητα με τη φύση, σημαίνει πως είναι συναισθηματικά και ψυχικά ζωντανός. Το να βρίσκεται αποκομμένος από τη φύση σημαίνει πως είναι συναισθηματικά νεκρός.

Να βρίσκεσαι όσο πιο συχνά μπορείς κοντά στην φύση, αυτό είναι το μυστικό της θεραπείας του πνεύματος και του σώματος. Ακούμπα συχνά στο στήθος της γης, για να απορροφάς τις θεραπευτικές της ιδιότητες. Να αναπνέεις βαθιά τον καθαρό αέρα και να καθαρίζεις με αυτόν το σώμα σου. Οραματίσου και καθάρισε με τον νου, το πνεύμα σου, ζήτα ταπεινά και θα σου δοθεί. Η εσωτερική αρμονία, είναι αρετή και ευλογία, και μπορεί να σε συντονίζει με την θεϊκή σου υπόσταση.

Όποιος θέλει να κατανοήσει τους νόμους της φύσης, πρέπει να αποδεχτεί ότι δεν είναι τίποτα σπουδαίο. Είναι μία στιγμή στο άπειρο ρου του χρόνου, θα έλθει, θα ζήσει και θα φύγει ακολουθώντας το κάλεσμα της εξέλιξης και της φύσης. Κανείς δεν μπορεί να αναπτυχθεί πνευματικά χωρίς να γίνει ταπεινός.

Τόσο οι άνθρωποι , όσο και οι υπόλοιποι έμβιοι οργανισμοί συνιστούν μία αλληλοσυνδεόμενη κοινότητα, αυτή της γης. Για αυτό τον λόγο, ο άνθρωπος δεν θα πρέπει να συμπεριφέρεται ως δυνάστης και κατακτητής, αλλά ως αναπόσπαστο μέλος αυτής της κοινότητας, και ως τέτοιο, οφείλει να σέβεται τόσο τα άλλα μέλη όσο και την κοινότητα ως σύνολο.

Μια πολύ σημαντική φιλοσοφική υποστηρίζει, πως μια κοινωνία ωριμάζει, όταν οι άνθρωποι της φυτεύουν δέντρα, στην σκιά των οποίων ξέρουν πως δεν θα καθίσουν ποτέ. Κοιτώντας το μέλλον, να έχεις όραμα. Κοιτώντας προς τα έξω, να παίρνεις δύναμη. Κοιτώντας προς τα μέσα, θα βρεις την γαλήνη.

Ειδικά σήμερα την εποχή της παγκοσμιοποίησης και της αστικοποίησης, η φύση αποτελεί το μόνο καταφύγιο του ανθρώπου απέναντι στους έντονους ρυθμούς ζωής και τις απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής. Η αρμονία και η σοφία της φύσης αναδύουν από το σύγχρονο άνθρωπο αισθητικές , οικολογικές, ηθικές αξίες που έχουν παραγκωνισθεί στις μέρες μας από τα οικονομικά κυρίως συμφέροντα.

Ανοίγοντας τις αισθήσεις μας στη φύση, αναπτύσσουμε τη διαίσθησή μας. Βιώνουμε το δέος, το θαύμα και την υπέρβαση. Γινόμαστε πιο δεκτικοί και στοχαστικοί, δίνοντας έτσι χώρο στην αυτογνωσία και την προσωπική μας ανάπτυξη.

Ποιος είναι συνειδητοποιημένος άνθρωπος; Είναι, αυτός που στρέφεται πάντα προς καλές σκέψεις, λόγους, και δράσεις, όπως ακριβώς το άνθος που στρέφεται πάντα προς το φως..

Ο άνθρωπος διαθέτει ένα δώρο Θεϊκό. Έχει συνείδηση τόσο του εαυτού του, όσο και της σχέσης του με το περιβάλλον στον χρόνο. Μπορεί και σκέφτεται, κάνει σχέδια, ονειρεύεται, δημιουργεί, χορεύει, τραγουδά, σχεδιάζει, ή καταστρέφει.

Για αυτό και θα πρέπει να φροντίσει ώστε το αποτύπωμα της ζωής του, να είναι οδηγός για τους επόμενους, να αφήσει κάτι περισσότερο από ότι βρήκε, να ζει σε αρμονία με το φυσικό περιβάλλον που είναι το σπίτι και η τροφός του.

Να αγαπάς τα απλά, την φύση, το φως, την αρμονία, την ομορφιά. Την ομορφιά που σου προσφέρει κάθε ανατολή και δύση, το ουράνιο τόξο, το κελάηδισμα των πουλιών, τον παφλασμό των κυμάτων, το άρωμα των λουλουδιών. Ένα μαγικό νήμα συνδέει χρόνους, ανθρώπους, τόπους.

Να αγαπάς την δημιουργία, να συμμετέχεις με νου, καρδιά και φαντασία. Είναι μοναδική η αίσθηση να βαδίζεις στην φύση, με τις αισθήσεις ενεργοποιημένες στο έπακρο, να μυρίζεις τα αρώματα της φύσης, να θαυμάζεις τα χρώματα, να ακούς το θρόισμα του ανέμου στις φυλλωσιές των δέντρων, εκεί που ζουν οι νύμφες του δάσους, εκεί όπου ακούγεται ο αυλός του Πανός.

Τέτοιες στιγμές, η ύπαρξη πλημμυρίζει με δέος για το μυστήριο και το θαύμα της ζωής. Οι άνθρωποι συνήθως εννοούν θαύμα την υπέρβαση των νόμων της φύσεως. Ίσως όμως ένα μικρό θαύμα να είναι επίσης το να περπατάς, να ανακαλύπτεις, να μοιράζεσαι, με ανθρώπους που αγαπάς.

Κάθε μέρα είμαστε πρωταγωνιστές στο θαύμα της ζωής, ένα θαύμα, που ούτε καν αναγνωρίζουμε: γαλανός ουρανός, άσπρα σύννεφα, πράσινα φύλλα και τα λαμπερά, όλο περιέργεια μάτια ενός παιδιού - τα δικά μας μάτια..!

Ίσως εν τέλει το μεγαλύτερο μυστικό μου είπε ο δάσκαλος, να είναι αυτό που αναφέρει ο Saint-Exupéry στον «Μικρό Πρίγκηπα»:

"Να το μυστικό μου, ένα πολύ απλό μυστικό: μόνο με την καρδιά βλέπει κάποιος πραγματικά ξεκάθαρα, ότι είναι σημαντικό είναι αόρατο διά γυμνού οφθαλμού".

Kαθένας βλέπει, αισθάνεται και δίνει ότι έχει στην καρδιά του..!

Η αναζήτηση του «ιερού δεσμού», που συνδέει τα πάντα..

 

Εμείς οι άνθρωποι του 21ου αιώνα, βιώνουμε μία παραδοξότητα. Και αυτό διότι, γνωρίζουμε περισσότερα για την επιφάνεια του Άρη, παρά για το τι κρύβεται στους ωκεανούς της Γης. Πιο συγκεκριμένα για το ένα πέμπτο (20%) των ωκεανών συνεχίζουν να μην υπάρχουν ακόμα καθόλου στοιχεία, ενώ λιγότερο από το 10% της μορφολογίας του θαλάσσιου βυθού, πέραν των 200 μέτρων βάθους, είναι γνωστή, σύμφωνα με τον Διεθνή Υδρογραφικό Οργανισμό. Και αυτό την στιγμή που τα δύο τρίτα του εδάφους της Γης καλύπτονται από νερό.

Κατά τον ίδιο «παράδοξο» τρόπο, έχουμε κατακτήσει τον εξωτερικό μας κόσμο, το φυσικό περιβάλλον, το έδαφος, τον αέρα, το διάστημα, δεν γνωρίζουμε όμως τι βρίσκεται στα βάθη της ύπαρξης μας. Ποιοι πραγματικά είμαστε, τι ζητάμε σε αυτή την ζωή και σε αυτόν τον πλανήτη. Ένα ερώτημα που ταλανίζει τον άνθρωπο από την αρχή της ιστορίας του, και ακόμα μένει αναπάντητο για τους περισσότερους από εμάς.

Ο Λάο Τσε έλεγε: «Αναζήτησε και θα χάσεις»!. Γιατί έλεγε, «αναζήτησε και θα χάσεις»; Επειδή αυτό που αναζητούμε βρίσκεται στο βάθος της ύπαρξης μας. Μπορεί να βρεθεί μόνο όταν σταματήσει κάθε «Εξωτερική αναζήτηση». Όλοι οι αρχαίοι σοφοί ανεξαιρέτως, είχαν θέσει ως μία από τις βασικότερες υποχρεώσεις του ανθρώπου κατά την διάρκεια του βίου του, το «Γνώθι Σαυτόν» - «Ένδον σκάπτε». «Εάν καταφέρεις να γνωρίσεις τον εαυτό σου – πράγμα πολύ δύσκολο- θα γνωρίσεις το σύμπαν και τους Θεούς», έλεγαν οι Πυθαγόρειοι. Ο Σωκράτης έλεγε ότι το Αληθές και το Αγαθόν είναι ταυτόσημα. Το Αγαθόν είναι να ακολουθείς την φύση με τους νόμους της.

Ο Κβαντικός Φυσικός Μηνάς Καφάτος παίρνει το νήμα από εκεί που το αφήνουν οι αρχαίοι σοφοί, και το συνδέει με τα πορίσματα της σύγχρονης επιστήμης:

«Το σώμα μας είναι ένας μικρός πλανήτης. Είμαστε από αστρική σκόνη. Το σώμα δεν υπάρχει χωρίς νου, και ο νους δεν υπάρχει χωρίς σώμα. Φοβόμαστε τον θάνατο γιατί δεν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε την ζωή. Ο ρυθμός που περνάει ο χρόνος εξαρτάται σε ποια κατάσταση βρισκόμαστε. Η ευδαιμονία είναι πέρα από το νου.

Ο νους είναι ένα σπουδαίο εργαλείο και ταυτόχρονα μια μεγάλη παγίδα, που πιανόμαστε μόνοι μας από τις σκέψεις που κάνουμε. Ο νους όμως δεν πρέπει να συγχέεται με τον εγκέφαλό μας. Ο νους έχει την ιδιότητα να μας συνδέει με το σύμπαν με τον Συμπαντικό Νου, αφού είμαστε ένα με το σύμπαν. Ο ανθρώπινος νους είναι μέρος της κοσμικής συνείδησης. Μπορεί να ταξιδέψει σε πιο μακρινά σημεία του σύμπαντος και δεν μπορούμε να τον εντοπίσουμε σε κανένα σημείο του φυσικού σώματος. Η βίωση της ζωντανής παρουσίας είναι η συνειδητότητα, η έννοια τού ότι υπάρχουμε.

Είναι το συναίσθημα που έχουμε από την στιγμή που γεννιόμαστε, μέχρι να φύγουμε από τον κόσμο αυτό. Είναι η εμπειρία πέρα από τον χρόνο και τον χώρο, πέρα από την επιστήμη. Η συνειδητότητα απελευθερώνει τον νου να ξεφύγει από τα δεσμά των ψευδαισθήσεων που μας χωρίζουν. Είμαστε όλοι το ίδιο. Έχουμε έρθει από το άπειρο, παραμένουμε στο άπειρο και θα συνεχίσουμε να υπάρχουμε στο άπειρο».

Στο σύμπαν τα πάντα βρίσκονται σε μία Ενότητα, τα πάντα είναι Ένα, τίποτα δεν είναι διαχωρισμένο. Το κάθε τι συνδέεται με κάθε τι άλλο. Υπάρχει μία αόρατη αλλά υπαρκτή συμπαντική αρμονική σύνδεση. Από το μικρότερο σωματίδιο της ύλης έως το μεγαλύτερο. Από τον μικρόκοσμο έως τον μεγάκοσμο, από το αόρατο έως το ορατό. Ο υλικός κόσμος είναι καθρέφτης των αθέατων δυνάμεων (πνευματικός κόσμος), ο Ουρανός ενυπάρχει στην Γη με ένα Ουράνιο τρόπο, και η Γη ενυπάρχει στον Ουρανό με ένα γήινο τρόπο. Οδός άνω και κάτω μία.

Τα πάντα βρίσκονται σε αμοιβαία αλληλεπίδραση, και αφού «όλα βρίσκονται μέσα σε όλα», το σύμπαν είναι «ένα και συνεχές», άρα το μικρότερο γεγονός έχει επίδραση στο σύνολο του κόσμου μία σταγόνα κρασιού πού ρίχνεται στη θάλασσα θα απλωθεί σε όλη τη θάλασσα, και από αυτή σε όλο το σύμπαν..!

Σύμφωνα με τον Μάρκο Αυρήλιο, το σύμπαν διέπει ένας «ιερός δεσμό», που συνδέει τα πάντα, και εξαιτίας του οποίου υπάρχει η «κράσις δι’ ὅλου», η οποία αντανακλά τη συμφωνία της θείας Πρόνοιας στον κόσμο, όπου ο άνθρωπος δεν είναι παρά ένα μικρό τμήμα.

Ο άνθρωπος είναι συνδεδεμένος με την φύση, τα ποτάμια, τα δέντρα, τη γη, τα αστέρια. Αντιστοίχως τ΄ αστέρια είναι συνδεδεμένα με εμάς, είναι συνδεδεμένα με τα δέντρα, με τα ποτάμια, με τα βουνά. Τα πάντα αλληλοσυνδέονται. Υπάρχει παντού στο σύμπαν ένα συνεχές πάρε-δώσε. Τίποτα δεν μπορεί να είναι διαχωρισμένο στη Φύση. Ο χωρισμός δεν είναι εφικτός. Απλά έχουμε την ψευδαίσθηση τού διαχωρισμού, που αποκτήσαμε σύμφωνα με αυτά που μας έμαθαν. Και όμως παρατηρήστε και διαπιστώστε τι συμβαίνει κάθε στιγμή που ζούμε. Συνεχώς υπάρχει μία γέφυρα με την ζωή την ύπαρξη μας και το περιβάλλον μας. Κάθε στιγμή αναπνέουμε, εισπνέουμε, εμπνέουμε. Όταν εισπνέουμε παίρνουμε το οξυγόνο μέσα μας, όταν εκπνέουμε δίνουμε διοξείδιο τού άνθρακα. Τα δέντρα εισπνέουν το διοξείδιο του άνθρακα και εκπνέουν οξυγόνο.

Μπορεί εύκολα να το διαπιστώσει κάποιος. Υπάρχει παντού στο σύμπαν μία διαρκής επικοινωνία. Είμαστε συντονισμένοι και εξαρτημένοι σε συμπαντικές δυνάμεις και ας το παραβλέπουμε. Η πραγματικότητα αφορά μία αδιάλειπτη ενότητα αλλά η επικέντρωση στο τώρα και το «Εγώ», μας δημιουργεί ένα στρεβλό κόσμο και πραγματικότητα. Και απ΄ την στιγμή που μπαίνει μέσα μας αυτή η λανθασμένη αντίληψη, τότε ολόκληρη η ύπαρξη αναποδογυρίζεται. Και τότε αρχίζει η τρέλα, αρχίζει η αρρώστια…

Και τότε έρχεται η ίδια η φύση, με τρόπο οδυνηρό να μας το υπενθυμίσει. Να μας υπενθυμίσει ότι δεν υπάρχει πιο σοβαρό ζήτημα από το να θυμόμαστε και να επιβεβαιώνουμε με τις πράξεις μας ότι υπάρχει ένας αιώνιος ιερός δεσμός ανάμεσα στα ανθρώπινα όντα και στη φύση. Από αυτή την επίγνωση στην πράξη, και μόνο από αυτή, μπορεί να αναδυθεί το νόημα της ζωής, η υπευθυνότητα, η ψυχική ηρεμία και η συμπόνια.

Σε κάθε περίπτωση, η αυξημένη εσωτερική εργασία, συνεπάγεται αυξημένη εξωτερική ευθύνη. Συνδεόμαστε με αόρατα νήματα ο ένας με τον άλλον, με τους προγόνους μας, και βέβαια με τη φύση και τη γη. Η πραγματική Γνώση έρχεται, μόνο όταν το άτομο ολοκληρωθεί συνειδητά και αμφίδρομα μέσα στο φυσικό περιβάλλον του..!

Η αρχή της «κοσμικής συμπάθειας» στην Στωική και Νεοπλατωνική φιλοσοφία.

Για τους Στωικούς φιλοσόφους, στο σύμπαν υπάρχουν δυο αρχές: μια ενεργητική, το «ποιούν», που είναι ο θεός, ο οποίος ταυτίζεται µε τον λόγο, και μια παθητική δύναμη, το «πάσχον», που είναι η αδιαμόρφωτη ύλη.

Ο θεός τον οποίο οι Στωικοί φιλόσοφοι τον ταυτίζουν με τον λόγο, είναι ο δημιουργός του κόσμου, καθώς, επενεργώντας πάνω στην ύλη, διαμορφώνει τα διάφορα όντα που συγκροτούν την φυσική πραγματικότητα.

Η σχέση του θεού ή του λόγου µε το σύµπαν δεν είναι υπερβατική, αυτός, δηλαδή, δεν δηµιούργησε τον κόσµο, για να µείνει κατόπιν έξω και πέρα από αυτόν.

Απεναντίας, οι Στωικοί φιλόσοφοι, εισηγούµενοι µια πανθεϊστική αντίληψη, ισχυρίστηκαν ότι ο θεός, ο λόγος διαπερνάει ολόκληρο τον κόσµο και γίνεται ένα µε αυτόν, αποτελώντας έτσι τον συνεκτικό ιστό της πολύµορφης φύσης, την δύναµη εκείνη µέσω της οποίας το κοσµικό σύστηµα διατηρεί την ενότητα του και την συνοχή του.

Χάρις στην δύναμη αυτή της θείας αρχής του λόγου, τον «τόνον» όπως την αποκαλούν οι στωικοί φιλόσοφοι, το σύµπαν από άκρου εις άκρον διέπεται από την αρχή της συµπαθείας, σύμφωνα µε την οποία τα εγκόσµια όντα επιδρούν το ένα πάνω στο άλλο.

Ο κόσμος μοιάζει µ’ έναν τεράστιο έµβιο οργανισμό, του οποίου η λειτουργία του ενός οργάνου δεν είναι ανεξάρτητη από την λειτουργία κάποιου άλλου οργάνου του. Έτσι, καθώς, βάσει της αρχής της συμπαθείας, διαδοχικά το ένα εγκόσμιο ον επηρεάζει το άλλο, είναι δυνατόν να μεταφερθεί η ενέργεια από το πιο μακρινό αστέρι του ουρανού στο πιο τελευταίο πράγμα της γης και να το επηρεάσει.

Η συνεκτικότητα της φύσης, η παρουσία των σωμάτων σε έναν κόσμο πλήρη, που αγνοεί το κενό, η εξομοίωση Θεού και κόσμου, προϋποθέτουν ότι το όλον βρίσκεται σε συμπάθεια με τον εαυτό του, ότι όλα συνεργάζονται, ότι υφίσταται μία παγκόσμια συνάφεια των όντων.

Κύριος εκπρόσωπος της θεωρίας της συμπάθειας είναι ο φιλόσοφος Ποσειδώνιος (π. 135-51 π.Χ.) ο οποίος υπήρξε ίσως η μεγαλύτερη φυσιογνωμία των Ελληνιστικών χρόνων, κερδίζοντας τον θαυμασμό του Γαληνού, του Κικέρωνα, του Πομπήιου, του Στράβωνα κ. ά.

Οι Ποσειδώνιος, ήταν Έλληνας που καταγόταν από την Απάμεια της Συρίας, αλλά ταξίδεψε στην Αίγυπτο, τη Νουβία, τη Μασσαλία, την Ισπανία για να καταλήξει στη Ρόδο, όπου ίδρυσε τη σχολή του. Εκεί, το 78 π.Χ., τον άκουσε ο νεαρός Κικέρωνας και έγινε φίλος και οπαδός του.

Αργότερα την θεωρία της συμπάθειας την συναντούμε και στους νεοπλατωνικούς φιλοσόφους. Η εκπνευμάτωση και εμψύχωση του σύμπαντος, για το Νεοπλατωνισμό, στηρίζονται στην αλληλεπίδραση των μερών του, τη φυσική «συμπάθεια», η οποία αναφέρεται στην αστρονομική κανονικότητα και ανακύκληση των ρυθμών ζώων, φυτών και ουρανίων σωμάτων. Όπως σε έναν ζωντανό οργανισμό, λέει ο Πλωτίνος, κάθε μέλος είναι αναπόσπαστο μέρος του, έτσι και στον κόσμο όλα βρίσκονται σε συνάφεια και αρμονία.

Για τον ιδρυτή του Νέο πλατωνισμού, Πλωτίνο (3ος αιώνα. μ.χ), κάθε πραγματικότητα δεν είναι μόνο ο εαυτός της, αλλά εν δυνάμει όλες οι άλλες (Εν, Νους Ψυχή , Φύση). Τα διάφορα τμήματα του κόσμου βρίσκονται σε ανταπόκριση, το ένα τμήμα καθρεφτίζει το άλλο, το ένα είναι μέσα στο καθετί. Έτσι σε κάθε τμήμα του αισθητού κόσμου αντανακλώνται οι προηγούμενες υποστάσεις, και ολόκληρος ο αισθητός κόσμος, ώστε κατά οριζόντιο τρόπο κάθε επίπεδο περιλαμβάνει τα υπό

Ο Πρόκλος (5ος αιώνα. μ.χ) αναφέρει (Εις Πλάτωνος πολιτεία) πως οι ιερατικοί άνθρωποι, ξεκινώντας από τη συμπάθεια που πιστεύουν ότι ενυπάρχει σε όλα τα φαινόμενα, τόσο μεταξύ τους όσο και προς τις αφανείς δυνάμεις, και κατανοώντας έτσι ότι τα πάντα ενυπάρχουν στα πάντα, συνέστησαν την ιερατική επιστήμη, επειδή παρατήρησαν με θαυμασμό, ότι τα έσχατα ενυπάρχουν στα πρώτα και τα πρώτα στα έσχατα.

Τα γήινα ενυπάρχουν κατά την αιτία τους στον ουρανό και κατά τρόπο ουράνιο, αλλά και τα ουράνια στη γη με τρόπο γήινο. Το παράδειγμα που δίνει έχει να κάνει με τα ηλιοτρόπια, τα οποία κινούνται μαζί με τον ήλιο και τα σεληνοτρόπια με τη σελήνη, περιφερόμενα, όσο μπορούν, μαζί με τους φωτοδότες του κόσμου.

Επομένως, σύμφωνα πάντα με τον Πρόκλο, τα πάντα προσεύχονταν ανάλογα με την τάξη τους και υμνούσαν τους ηγεμόνες ολόκληρων των σειρών τους, είτε νοητικά, είτε λογικά, είτε φυσικά, είτε αισθητά. Έτσι λοιπόν και το ηλιοτρόπιο κινούνταν σύμφωνα με εκείνο προς το οποίο ήταν συναρτημένο και αν κανείς μπορούσε να το ακούσει να κρούει τον αέρα κατά την περιφορά του, ίσως να αφουγκραζόταν έναν ύμνο να αναπέμπεται με τον ήχο αυτόν προς το βασιλέα του, όσο μπορούσε ένα φυτό να υμνήσει.

Στη γη μπορούσε κανείς να αντικρίσει, με γήινο τρόπο, ήλιους και σελήνες, ενώ στον ουρανό, με ουράνιο τρόπο, τα κάθε λογής φυτά, λίθους και ζώα να ζουν εκεί νοητικά. Ως άλλο παράδειγμα Πρόκλος φέρει το λωτό, ο οποίος κάνει φανερή τη συμπάθεια,καθώς είναι κλειστός πριν από την ανατολή των ακτίνων του ήλιου, ανοίγει σιγά- σιγά με την εμφάνιση του ήλιου, και εκτείνεται όσο το φως του ανυψώνεται, ενώ κλείνει πάλι, όταν εκείνος προχωρεί προς τη δύση του. Και συνεχίζει αναρωτώμενος σε τι διαφέρει όταν οι άνθρωποι υμνούν τον ήλιο ανοίγοντας και κλείνοντας τα σαγόνια ή τα χείλη τους, από τις κινήσεις που κάνει ο λωτός συμπτύσσοντας ή απλώνοντας τα φύλλα του;

Για τον Πρόκλο, δε μπορούμε να ασχοληθούμε με τη συμβολική, αν δε γνωρίζουμε το φιλοσοφικό υπόβαθρο στο οποίο εντάσσονται τα σύμβολα που προτιθέμεθα να μελετήσουμε, ώστε να καταστούμε ικανοί να ενεργοποιήσουμε τις σχέσεις που υπάρχουν μεταξύ αυτών και του υπεραισθητού κόσμου

Τα τελευταία δηλαδή για τους πολλούς ανθρώπους είναι γελοία, για εκείνους τους λίγους όμως που μπορούν να ανυψωθούν προς το νου αποτελούν έκφανση της ομοιοπάθειας τους προς την πραγματικότητα και βεβαίωση που προκύπτει από τα ίδια τα ιερατικά έργα της σύμφυτης των θείων όντων δύναμης. Πραγματικά οι θεοί ευχαριστούνται στο άκουσμα τέτοιων συμβόλων, ανταποκρίνονται αμέσως σε όσους τους καλούν και φανερώνουν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα τους μέσα από αυτά, καθότι τα θεωρούν σημάδια συγγενικά τους και κατεξοχήν γνώριμα τους.

Τα μυστήρια και οι τελετουργίες επίσης με αυτά εκδηλώνουν τη δημιουργική ενέργεια τους, και μέσα από αυτά προκαλούν, για όσους είναι μυημένοι να βλέπουν, θεάματα τέλεια, γεμάτα εσωτερική ηρεμία και απλόμορφα, για τα οποία ο νέος στην ηλικία και πολύ περισσότερο ο ανώριμος στον χαρακτήρα είναι ανεπίδεκτος».

Με τον Ιάμβλιχο (4ος αιώνα. μχ.), ο νεοπλατωνισμός απομακρύνεται από τον λόγο της αρχαίας Ελληνικής φιλοσοφίας και στρέφεται προς την ιερουργία. Έτσι, η νεοπλατωνική συμπάθεια αποτέλεσε φορέα εισαγωγής της μαγείας στο χώρο της φιλοσοφίας. Στηριζόμενος στην θεωρία της συμπάθειας και στην πεποίθηση πως καθώς το πλέγμα των κοσμικών δυνάμεων, διαχέεται σε όλα τα επίπεδα του σύμπαντος, παρέχει τη δυνατότητα στους θεουργούς, εφόσον στο πλαίσιο των μαγικών τελετών χρησιμοποιήσουν τα κατάλληλα αντικείμενα, να έλθουν σε επαφή με τις θεότητες που αυτά συμβολίζουν.

Σε αντίθεση με τον Ιάμβλιχο, ο Πλωτίνος πίστευε μεν στα παραφυσικά φαινόμενα, όπως ουσιαστικά όλοι οι σύγχρονοί του, εκτός από τους αποφασισμένους αθεϊστές και υλιστές - σπάνιο είδος τον 3ον αιώνα. μ.Χ. Διέφερε όμως από πολλούς, αφού προσπαθούσε να προσαρμόσει παρόμοια φαινόμενα στην έλλογη, οργανωμένη εικόνα που είχε για τον κόσμο.

Σύμφωνα με τον Πλωτίνο η μαγεία δεν επιδρά στις ανώτερες ψυχές των ανθρώπων και των θεών ενώ ο σοφός είναι ικανός να αντισταθεί σε οποιαδήποτε μαγική προσβολή στον ψυχοφυσικό του οργανισμό με τη δική του ισχυρότερη δραστηριότητα. Έτσι, όταν ο μάγος Ολύμπιος έστρεψε τις μαγικές τέχνες εναντίον του, ο Πλωτίνος κατάφερε να αντιστρέψει τη δύναμη της μαγείας. Στο τέλος, ο Ολύμπιος, επειδή κινδύνεψε πολλές φορές να πάθει ζημιά ο ίδιος, σταμάτησε αυτές τις τεχνικές.

Με παρόμοιο τρόπο εξηγεί τα αποτελέσματα της προσευχής. Η προσευχή στους ουράνιους θεούς δεν μπορεί να αγγίξει το ανώτερο μέρος των ψυχών τους, οι οποίες είναι απορροφημένες στην ενατένιση, και αγνοούν οτιδήποτε συμβαίνει στον αισθητό κόσμο· οδηγεί, ωστόσο, στο να προκαλέσει την αυτόματη ανταπόκριση του κατώτερου μέρους της ψυχής, το οποίο ικανοποιεί την ευχή του προσευχόμενου.

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο μαθητής του Αμέλιος, ο ίδιος πρόσφερε συχνά θυσίες στους θεούς και γι’ αυτό το λόγο έπαιρνε μέρος στις πανάρχαιες τελετές – γιορτές. Όταν κάλεσε το Πλωτίνο σε μία από αυτές εκείνος του απάντησε ότι:

«Οι Θεοί πρέπει να έρχονται σε εμένα και όχι εγώ να πηγαίνω σ’ αυτούς», δείχνοντας έτσι ότι ο μόνος δρόμος της ένωσης με το θείο ξεκινάει πάντα από πάνω προς τα κάτω, και όχι το αντίθετο».

Πηγές :

«Ο Ποσειδώνιος και η αρχαία στοά Συμβολή στη μελέτη της Στωικής φιλοσοφία ς», λένη Καραμπαζάκη.
Εννεάδες, Πλωτίνου.
Θεοδόσης Πελεγρίνης, Οι Μάγοι της Φιλοσοφίας. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1997, 108-9.
«Η θεωρία της συμπαθειας», Κατελής Σ. Βίγκλας Ιστορικός - Θεολόγος (Πτυχ., ΜΑ, Δρ.)