Πρωτότυπο σύγχρονο δοκίμιο με μορφή ανάμεσα στον Πλούταρχο και τον μαθητή του Απολλόδωρο.
Βρισκόμαστε μέσα στον ιερό ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς. Είναι απόγευμα, και το φως του ήλιου αγγίζει τα μάρμαρα, κάνοντας τα να αστράφτουν, μέσα σε ένα παιχνίδι φωτός και σκιών ανάμεσα στους κίονες. Ο Πλούταρχος, ιερέας του ναού, φιλόσοφος και άνθρωπος βαθιάς σκέψης, κάθεται πλάι στον νεαρό μαθητή του, τον Απολλόδωρο. Καθισμένοι κοντά στον τρίποδα της Πυθίας, μιλούν ήρεμα. Η σιωπή του τόπου δεν είναι άδεια, αλλά γεμάτη. Είναι η γαλήνη εκείνη που γεννάται όταν η ψυχή ετοιμάζεται να διεισδύσει στο μυστήριο του εαυτού και του κόσμου. Ο διάλογος που ακολουθεί είναι υποθετικός, όμως αντλεί από τις διαχρονικές αλήθειες της ανθρώπινης εμπειρίας και σοφίας.
Απολλόδωρος: Δάσκαλε, γιατί οι άνθρωποι προσδοκούν τόσο πολύ μια εξωτερική γιορτή, μια ευκαιρία για χαρά, ενώ η ζωή κυλά γύρω τους γεμάτη θαυμαστά σημεία;
Πλούταρχος: Γιατί αγνοούν, Απολλόδωρε ότι η ζωή η ίδια είναι η πιο βαθιά και ουσιαστική τελετουργία. Όπως είπε κάποτε κι ο Διογένης, ο άριστος άνθρωπος βλέπει κάθε ημέρα σαν ιερή γιορτή. Αν έχουμε σωφροσύνη, τότε όλη η ύπαρξη μας γίνεται ένας συνεχής εορτασμός. Ο κόσμος δεν είναι ένα απλό σκηνικό — είναι ο ιερότερος ναός στον οποίο εισερχόμαστε με τη γέννησή μας.
Απολλόδωρος: Δηλαδή, δεν υπάρχει μύηση έξω από τη ζωή;
Πλούταρχος: Όχι. Η ζωή είναι η μύηση. Είναι η μυσταγωγία που μας καλεί να ανακαλύψουμε την ψυχική γαλήνη και τη χαρά, όχι σαν ευκαιριακές διαθέσεις, αλλά σαν βαθιές καταστάσεις ύπαρξης. Όποιος αφυπνιστεί, δεν περιμένει άλλο να έρθει το "ιερό". Βλέπει ότι το ιερό είναι ήδη παρόν.
Απολλόδωρος: Τι σημαίνει αυτή η αφύπνιση, για τον μαθητή; Και πως σχετίζεται αυτή με τα χαραγμένα ρητά, όπως το «γνώθι σαυτόν», «μηδέν άγαν» και το γράμμα Ε, στον ναό μας;
Πλούταρχος: Σημαίνει πως σου επιτρέπει να δεις πως δεν είσαι αποκλειστικά οι σκέψεις σου. Δεν είσαι το άθροισμα των εμπειριών σου. Είσαι κάτι βαθύτερο. Μια επίγνωση που παρατηρεί, που ενοικεί και μαρτυρεί. Όταν αυτό το καταλάβεις, παύεις να βλέπεις τον εαυτό σου ξεχωριστό από το σύμπαν.
Απολλόδωρος: Δηλαδή δεν είμαστε απλώς μέσα στο σύμπαν;
Πλούταρχος: Όχι, είμαστε το ίδιο το σύμπαν που παρατηρεί τον εαυτό του μέσα από εμάς. Είμαστε το σημείο εστίασης όπου το Όλον γίνεται ενσυνείδητο. Αυτό είναι το μεγάλο θαύμα. Αλλά χρειάζεται ταπείνωση για να το δεις. Οι περισσότεροι εγκλωβίζονται στο προσωπείο του "εγώ", που καθρεφτίζεται στους άλλους και ξεχνάνε την ουσία.
Απολλόδωρος: Και το σώμα μας, δάσκαλε; Τι ρόλο διαδραματίζει σε αυτή τη μύηση;
Πλούταρχος: Είναι ο ναός της φύσης. Εκεί λατρεύεται το Θείο, όχι έξωθεν, αλλά μέσα από κάθε ανάσα, κάθε αίσθηση, κάθε πράξη αγάπης ή στοχασμού. Αν καταστρέφουμε τη φύση, καταστρέφουμε το ίδιο το ιερό. Πολλοί λατρεύουν έναν αόρατο Θεό, μα την ίδια στιγμή καταπατούν τη φύση, αγνοώντας ότι αυτή είναι η φανέρωση του αοράτου.
Απολλόδωρος: Μου φαίνεται πως ο άνθρωπος είναι μια μικρογραφία του κόσμου. Όπως λένε κι άλλοι φιλόσοφοι, ο μικρόκοσμος αντικατοπτρίζει τον μακρόκοσμο.
Πλούταρχος: Πολύ σωστά. Κι αν παρατηρήσεις τον εαυτό σου εσωτερικά, με ησυχία και ενόραση, μπορείς να γνωρίσεις το Όλον. Δεν χρειάζεσαι τίποτε εξωτερικό. Η αληθινή φιλοσοφία δεν είναι μόνο λογική. Είναι βιωματική, μυστική, βαθιά.
Όπως για να ανακαλύψεις την κρυμμένη ομορφιά και την ποικιλομορφία ενός δάσους, πρέπει να περπατήσεις μέσα του, να παρατηρήσεις τους κορμούς, να ακούσεις τα νερά που αναβλύζουν από τις πηγές, να αφουγκραστείς τα πουλιά, να μυρίσεις τα λουλούδια και να νιώσεις το άρωμα του χώματος...
Κατά τον ίδιο τρόπο, πρέπει να εισέλθεις στον ίδιο σου τον εαυτό, να αφουγκραστείς την αναπνοή σου, να νιώσεις πού γεννιούνται οι σκέψεις και από πού αναβλύζουν τα συναισθήματα.
Μην φοβάσαι τη σιωπή, Απολλόδωρε. Είναι το ιερό καταφύγιο της ψυχής.
Καθώς ο ήλιος χαμηλώνει πίσω από τις κορυφές του Παρνασσού, οι δύο συνομιλητές σιωπούν. Το φως παίρνει πια χρυσή απόχρωση, και το άρωμα του λιβανιού διαλύεται στο δειλινό. Ο Πλούταρχος και ο Απολλόδωρος παραμένουν για λίγο ακόμη καθισμένοι δίπλα στον ιερό τρίποδα, αφήνοντας τη σιγή να μεταμορφωθεί σε στοχασμό.
Ίσως, σκέφτονται και οι δύο, πως η αλήθεια δεν λέγεται ολοκληρωτικά με λόγια. Μα αποκαλύπτεται σε εκείνον που είναι έτοιμος να σταθεί ήσυχος μέσα στον ναό του κόσμου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου