Για τον
Πλωτίνο ή φαντασία, είναι η γέφυρα μεταξύ διάνοιας και λογικής.
Αναφέρει χαρακτηριστικά, στις Εννεάδες : «Ο δρόμος προς τη Σοφία και
την απελευθέρωση από την ύλη βρίσκεται μέσα στην συμβολική αντίληψη, την
ανάπτυξη της ενεργητικής φαντασίας η οποία έχει την ικανότητα να
μεταφράζει τα σύμβολα σε Γνώση». Ακόμα και ο ορθολογιστής
Αριστοτέλης, παραδέχεται πως : «η ψυχή δεν σκέφτεται χωρίς εικόνες».
Σύμφωνα
με την Νεοπλατωνική αλλά και Ερμητική συλλογιστική, τα αρχετυπικά σύμβολα
(η τα Πλατωνικά Ιδεώδη) υλοποιούνται σε εικόνες, έτσι ώστε η υλική εικόνα
να μας ταξιδεύει ξανά στις ιδέες και την αλληλεπίδραση μεταξύ μικρόκοσμου και
μακρόκοσμου.
Ξεκινώντας
από την οπτική επαφή με ένα σύμβολο, εάν εντρυφήσουμε επισταμένως σε αυτό
μέσω της συμβολικής αντίληψης, μπορούμε να αντιληφθούμε τόσο την εσωτερική φύση
των πραγμάτων και του ανθρώπου, όσο και την μεταξύ τους σχέση, συνεπώς την
σχέση μας με το Όλον. Tο σώμα και η ψυχή μιλούν δύο διαφορετικές γλώσσες,
ενίοτε αντιφατικές, αλλά και μη κατανοητές η μία της άλλης. Μόνο η εσωτερική
αίσθηση μπορεί να ακούσει και να καταλάβει και τις δύο.
H
συμβολική αντίληψη, ερμηνεύεται βάση ενός ένα τετραπλού ερμηνευτικού
σχήματος, που περιλαμβάνει τον κυριολεκτικό/ιστορικό, τον αλληγορικό, τον ηθικό
και τέλος, τον διαισθητικό τύπο ερμηνείας ενός συμβόλου αλλά και της
πραγματικότητας. Ο τελευταίος τύπος, δηλαδή η αναγωγική αντίληψη, υπαινίσσεται
και μια μυητική εμπειρία μέσα από σύνδεση της εξωτερικής αποκάλυψης με μια
βαθιά διαισθητική γνώση ... !
Τα ιερογλυφικά
ως το πρώτο είδος γραφής αποτελούσαν μια θαυμαστή γλώσσα η οποία
μετέφερε μία μυστική γνώση σε συμβολική μορφή, και που περιέγαφε τις έννοιες
πίσω από τα φυσικά αντικείμενα. Ακόμα όμως και η ανάπτυξη της
γραφής, η οποία μας οδήγησε στον πολιτισμό, δημιουργήσε την λήθη στην
βιωματική γνώση, υποστηρίζει στο τελευταίο τμήμα του Πλατωνικού Φαίδρου [Φαίδρος,
274c - 275b], ο Πλάτωνας μέσω του Σωκράτη :
ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Άκουσα
λοιπόν, πως γύρω εκεί στη Ναύκρατιν, στην Αίγυπτο, υπάρχει ένας από τους
παλιούς θεούς του τόπου· αυτού είναι και το ιερό πουλί που το λένε Ίβι. Και του
ίδιου του θεού το όνομα είναι Θεύθ. Κι αυτός πρώτος βρήκε και τον αριθμό και
την αρίθμηση και τη γεωμετρία και την αστρονομία, ακόμα και το παιχνίδι με τους
πεσσούς και το παιχνίδι με τους κύβους και ακόμα και τα γράμματα.
Και τον
καιρό εκείνο ήτανε βασιλιάς σ' όλη την Αίγυπτο ο Θαμούς κι έμενε στη μεγάλη
πόλη του επάνω τόπου, που οι Έλληνες την ονομάζουν Αιγυπτιακές Θήβες, και το
θεό τον ονομάζουν Άμμωνα·σ' αυτόν ήλθε ο Θεύθ κι έδειξε τις τέχνες του και
είπε, ότι πρέπει να διαδοθούν στους άλλους Αιγύπτιους. Κι ο βασιλιάς ρώτησε,
ποια ωφέλεια έχει κανείς από την καθεμιά. Κι ενώ εκείνος τα εξηγούσε, ο
βασιλιάς ό,τι νόμιζε πως το έλεγε καλά, ό,τι νόμιζε πως το έλεγε άσχημα, το ένα
το έψεγε, το άλλο το επαινούσε.
Πολλά
λοιπόν για την κάθε τέχνη χωριστά καλά και κακά λένε πως ο Θαμούς είπε στο
Θεύθ, και θα πολυλογούσαμε, αν τα λέγαμε ένα–ένα. Και όταν ήρθανε στα
γράμματα:
«Τούτο
δα το μάθημα βασιλιά μου», είπεν ο Θεύθ, «θα κάμη τους Αιγύπτιους πιο σοφούς,
και το μνημονικό τους πιο καλό, γιατί για τη μνήμη και για τη σοφία βρέθηκε το
φάρμακο».
Ο
βασιλιάς όμως είπε: «Πολύτεχνε Θεύθ, άλλος έχει τη δύναμη να γεννάη τις τέχνες,
κι άλλος πάλι να κρίνη πόσο θε να βλάψουν και θε να ωφελήσουν εκείνους που
μέλλουν να τις μεταχειρισθούν.
Και συ τώρα, σαν πατέρας των γραμμάτων, από
εύνοια είπες το αντίθετο απ' εκείνο που αυτά μπορούν. Γιατί τα γράμματα στις
ψυχές εκείνων που θα τα μάθουν, θα φέρουν λησμονιά, μια και αυτοί θα
παραμελήσουν τη μνήμη τους, γιατί από εμπιστοσύνη στη γραφή θα φέρνουν τα
πράγματα στη μνήμη τους απ' έξω με ξένα σημάδια, όχι από μέσα από τον εαυτό
τους τον ίδιο. Ώστε δεν ευρήκες το φάρμακο για τη μνήμη την ίδια, αλλά για το
να ξαναφέρνης κάτι στη θύμηση.
Κι από
τη σοφία δίνεις στους μαθητές σου μια δόκηση, κι όχι την αλήθεια∙ γιατί έχοντας
πολλά ακούσει χωρίς να τα διδαχθούνε, θάχουν τη γνώμη πως ξέρουνε πολλά,
ενώ είναι ανίδεοι στα πιο πολλά και φορτικοί στη συντροφιά τους, και θα έχουν
γίνει αντίς σοφοί δοκησίσοφοι.»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου