(Αφορμής δοθήσεως των λιτανιών για τους σεισμούς στις Κυκλάδες).
Οι αρχαίοι Έλληνες απέδιδαν τις σεισμικές δονήσεις και τις συνακόλουθες φυσικές καταστροφές όχι στον γίγαντα Εγκέλαδο, αλλά στον πανίσχυρο κοσμοσείστη θεό Ποσειδώνα. Ο θεός της θάλασσας, γνωστός και ως Ενοσίχθων (ο σείων τη γη), προκαλούσε σεισμούς, τσουνάμι και καταποντισμούς πόλεων, εκδηλώνοντας έτσι την οργή του.
Ο Ποσειδώνας δεν ήταν απλώς ο κυρίαρχος των θαλασσών, αλλά και των ίδιων των εγκάτων της γης. Οι ποιητές και οι λατρευτές του τον αποκαλούσαν Ενοσίγαιος, Γαίας Κινητήρ, Σεισίχθων—ονόματα που υποδηλώνουν τη δύναμή του να συνταράσσει το έδαφος. Όταν ο Ποσειδώνας συγκλόνιζε τη γη, τρόμος κυρίευε ακόμα και τους άλλους θεούς. Ο Άδης, ο αδελφός του, ανησυχούσε μήπως η γη σχιστεί και αποκαλυφθεί το σκοτεινό του βασίλειο.
Σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογική παράδοση, ο Ποσειδώνας ήταν ο θεός που διαμόρφωσε την επιφάνεια της γης όπως τη γνωρίζουμε: δημιούργησε όρη, νησιά, ποτάμια, ισθμούς, φαράγγια και κόλπους. Με την τρίαινά του απέσπασε τμήματα ξηράς και τα μετέτρεψε σε νησιά. Ένας χαρακτηριστικός μύθος είναι αυτός του Πολυβώτη: κατά τη Γιγαντομαχία, ο Ποσειδώνας, για να εξουδετερώσει τον γίγαντα, έκοψε με την τρίαινά του ένα τμήμα από την Κω και τον καταπλάκωσε, σχηματίζοντας έτσι τη Νίσυρο. Ο Σοφοκλής τον αποκαλεί «γῆς τε καὶ ἀλμυρᾶς θαλάσσης ἄγριον μοχλευτήν», δηλαδή τον άγριο αναμοχλευτή της γης και της αλμυρής θάλασσας.
Σε περιοχές που πλήττονταν συχνά από σεισμούς, η λατρεία του Ποσειδώνα ήταν κυρίαρχη. Οι άνθρωποι τον επικαλούνταν με θυσίες και σπονδές, ζητώντας την επαναφορά της σταθερότητας του εδάφους. Ο θεός λατρευόταν με επίθετα όπως Ασφάλειος, Σωτήρ, Ἐδραίος, που τόνιζαν τη δύναμή του να «κινείν και σώζειν». Παράλληλα, τον τιμούσαν και ως Θεμελιούχο και Τειχοποιό, προσευχόμενοι για τη στερεότητα των κτισμάτων.
Αν και οι αιώνες πέρασαν, η ανθρώπινη ανάγκη για προστασία από τους σεισμούς παρέμεινε η ίδια. Σήμερα, στη θέση των αρχαίων σπονδών και ξοάνων, βρίσκονται οι εικόνες των αγίων και οι λιτανείες. Οι άνθρωποι εξακολουθούν να ζητούν θεϊκή παρέμβαση, ελπίζοντας στην επαναφορά της γαλήνης και της σταθερότητας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου