Δαναοί και Πελασγοί οι "άγνωστοι λαοί της θάλασσας"

Στο παρόν άρθρο θα προσπαθήσουμε να ρίξουμε φως στο μυστήριο των «Λαών της Θάλλασας» οι οποίοι με τις μαζικές εισβολές τους στις αρχές του 12ου αιώνα π.Χ, κατέστρεψαν τη Χετιτική αυτοκρατορία, και ταυτόχρονα έγιναν σοβαρή απειλή για την Αίγυπτο. Τους λαούς αυτούς οι Αιγύπτιοι τους ονόμαζαν «Ξένους» , και έως σήμερα δεν γνωρίζουμε ποιοί ακριβώς ήταν.

Σύμφωνα με ανάγλυφα της Μέντινετ Χαμπού οι «Λαοί της Θάλασσας» (όρος που εισήγαγε το 1881 ο Γάλλος Αιγυπτιολόγος Γκαστόν Μασπέρο), περιγράφονται ως εξής από τους Αιγυπτίους:

Οι Πελεσέτ (Prst), οι Τζεκέρ (Tk,r ), οι Ντενυέν (Dnn) και οι Βεσές (Wss) οι οποίοι φορούσαν περικεφαλαίες με φτερά. Παρόμοιες παραστάσεις υπάρχουν στα ευρήματα της Έγκωμης στην Κύπρο. Οι Σερντέν φορούσαν περικεφαλαίες με κέρατα, όμοιες με απεικονήσει που βρίσκουμε σε αγγεία της Μυκηναϊκής. Οι Σεκελές φορούσαν ταινίες στο μέτωπο, πανοπλίες με κοντές φούστες, και ήταν οπλισμένοι με στρογγυλές ασπίδες, δόρια και σπαθιά.

Αιχμάλωτοι των Αιγυπτίων από τους λαούς της Θάλασσας

Από την ενδυμασία και τα πλοία τους αλλά και από επιγραφές που αναφέρουν πως οι «Λαοί της Θάλασσας», έκαναν επιθέσεις από νησιά, οι μελετητές συμπεραίνουν ότι ήταν διάφορα φύλα που είχαν συνάψει συμμαχίες, μεσογειακής προελεύσεως.

Οι εισβολές αυτές των λαών έγιναν τόσο από ξηράς αλλά κυρίως από θάλασσας, συνεπώς οι λαοί αυτοί θα πρέπει να διέθεταν πέρα από ισχυρή στρατιωτική ισχύ και ισχυρές ναυτικές δυνάμεις.

Την ίδια χρονική περίοδο που λαμβάνουν χώρα οι εισβολές των «Λαών της Θάλασσας», έλαβε χώρα και ο Τρωικός πόλεμος. (1)

Στον Τρωικό πόλεμο οι ναυτικές δυνάμεις των Αχαιών - Δαναών (Ελλήνων ) (2) σύμφωνα με Θουκυδίδη αποτελούνταν από 1.200 πλοία. (Οι ναυτικές δυνάμεις περιγράφονται λεπτομερώς, στην β' Ραψωδία της Ιλιάδας ). Ο Ελληνικός στόλος αποτελούνταν από πλοία που προέρχονταν από 28 διαφορετικές περιοχές της Ελλάδος, από την στην Στερεά Ελλάδα έως την Κρήτη. Το σύνολο της εκστρατευτικής δύναμης είναι τεράστιο, καθώς υπολογίζεται σε 70.000 έως 130.000 άντρες. Είναι φυσικό λοιπόν κάποιος να συμπεράνει πως ένας τέτοιος στόλος θα μπορούσε άνετα να αποτελέσει απειλεί τόσο για την Αίγυπτο όσο και για την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου.

Όπως αναφέρουν Αρχαίες Αιγυπτιακές πηγές για τις οποίες έγινε λόγος παραπάνω, οι «Λαοί της Θάλασσας» ήταν οι:

- Πελεσέτ . Προφανώς πρόκειται περί των Πελασγών (3), αλλά και των Φιλισταίων, οι οποίοι σύμφωνα και με την Βίβλο προέρχονταν από την Μινωική Κρήτη (ιδρυτές της Παλαιστίνης). Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη οι Μινωίτες Κρήτες έφτιαξαν πρώτοι στόλο, έδιωξαν τους πειρατές και τους Κάρες, και εποίκησαν πολλά ακατοίκητα νησιά !! «Μίνως γὰρ παλαίτατος ὧν ἀκοῇ ἴσμεν ναυτικὸν ἐκτήσατο καὶ τῆς νῦν Ἑλληνικῆς θαλάσσης ἐπὶ πλεῖστον ἐκράτησε καὶ τῶν Κυκλάδων νήσων ἦρξέ τε καὶ οἰκιστὴς πρῶτος τῶν πλείστων ἐγένετο, Κᾶρας ἐξελάσας καὶ τοὺς ἑαυτοῦ παῖδας ἡγεμόνας ἐγκαταστήσας• τό τε λῃστικόν, ὡς εἰκός, καθῄρει ἐκ τῆς θαλάσσης ἐφ' ὅσον ἐδύνατο, τοῦ τὰς προσόδους μᾶλλον ἰέναι αὐτῷ..».

Ένα πολύ ισχυρό επιχείρημα για την ορθότητα της υπόθεσης είναι, πως οι τοιχογραφίες που έχουν βρεθεί στην Αίγυπτο και παρουσιάζουν Πελεσέτ αιχμαλώτους πολεμιστές που φορούν περικεφαλαία, ίδια με αυτή του Μινωίτη πολεμιστή που είναι χαραγμένη στον Δίσκο της Φαιστού.

- Τζεκέρ. Όνομα παραπλήσιο με των Τευκρών (ακόλουθοι του Τεύκρου, αδελφού του Αιαντα οι οποίοι έλαβαν μέρος στον Τρωικό πόλεμο), αλλά και των Τρώων.- Ντενυέν . Επίσης παραπλήσιο όνομα των Δαναών,- Σεκελές... Προφανώς Ίωνες Σικελοί.

Οι Χετταίοι επίσης κάνουν αναφορές σε ένα μεγάλο βασίλειο στα δυτικά του Αιγαίου, το ονόμαζαν «Αχιγιάβα» (κοινή ρίζα με το Αχαιός , χώρα των Αχαιών), του οποίου ο βασιλιάς αναφέρουν ήταν ισοδύναμος του Χετταίου βασιλιά. Επίσης, γίνεται λόγος και για μια συνομοσπονδία πόλεων (Ασσούα, πιθανή σχέση με τον αρχαίο ελληνικό όρο Ασία) στη βορειοδυτική Μικρά Ασία και την απέναντι Θρακική ακτή, στην οποία ανήκει και η πόλη Ιουλούσα.( Οι μελετητές θεωρούν ότι πρόκειται για την Τροία).

Σε ένα Χεττιτικό κείμενο αναφέρεται ως βασιλιάς της κάποιος Αλακάσαντου, όνομα που πιθανόν αναφέρεται στον γιο του Πριάμου Πάρη, που ονομάζονταν και Αλέξανδρος. Σε κάποιο άλλο κείμενο (περίπου 1250 π.Χ.) που διασώζεται αποσπασματικά και απευθύνεται στον βασιλιά των Αχαιών (Αχιγιάβα), αναφέρει ότι στην περιοχή της Τροίας είχαν εμπλακεί δυνάμεις και των δύο μεγάλων βασιλείων.

Η συνομοσπονδία των πόλεων στην οποία ανήκε η Τροία κατά την Χετταιο-Αιγυπτιακή μάχη στο Καντές της σημερινής Συρίας (περίπου 1240-1210 π.χ), ενώ αρχικά ήταν να πολεμήσει με το μέρος των Χετταίων, τάχθηκε με τους Αιγύπτιους.....Τις επόμενες δεκαετίες οι Χετταίοι εκστράτευσαν εναντίον αυτής της συνομοσπονδίας αλλά δεν κατάφεραν να την υποτάξουν. Είναι πιθανόν ο Τρωικός πόλεμος να ήταν εκτεταμένη πολεμική σύγκρουση μεταξύ των Δαναών- Αχαιών και της συνομοσπονδίας αυτής που ανήκε και η πόλη της Τροίας (Ασσούα, κατά τα Χετιτικά αρχεία).। Αυτό συμβαδίζει και με τις αρχαίες αφηγήσεις: αποβίβαση στην Μυσία, εκστρατείες του Αχιλλέα και του Αίαντα του Τελαμώνιου σε Φρυγία και Θράκη.

॥

πιθανές μετακινήσεις των Λαών της Θάλασσας

Σύμφωνα με την Θάλασσας μετά την καταστροφή της Τροίας, οι Έλληνες λόγω των ιεροσυλιών που είχαν διαπράξει κατά την διάρκεια του πολέμου της Τροίας, είχαν προκαλέσει την οργή των Θεών.

Για αυτό πολλά από τα πλοία των Ελλήνων στο ταξίδι του γυρισμού χάθηκαν ή προσάραξαν σε μακρινές χώρες ιδρύοντας πόλεις και εποικίζοντας ακατοίκητα νησιά ή περιοχές. Ίσως βέβαια να μην ήταν ατύχημα ή τιμωρία των Θεών η διασπορά του τεράστιου αυτού στόλου, καθώς είναι επόμενο μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις μετά από σπουδαίες νίκες να διακρίνονται από αλαζονεία και έπαρση που οδηγούν σε νέες επεκτατικές επιθέσεις. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως η περίοδος από το 1400 π.χ έως το 1.200 π.χ, είναι μία περίοδος συνεχών και πολλών πολεμικών συγκρούσεων σε όλη την λεκάνη της Μεσογείου.

Η πιο γνωστή ιστορία περιπλάνησης μετά την Τροία είναι αυτή του Οδυσσέα, υπάρχουν όμως επίσης πολλές ακόμα αναφορές που κάνουν λόγο για τους υπόλοιπους ήρωες και για τις περιπλανήσεις τους.

Ο Δούρειος ίππος στην Τροία

Ο στόλος του Μενέλαου για παράδειγμα παρασυρμένος από τους ανέμους πέρασε από την Κρήτη, την Κύπρο, την Φοινίκη, την Λιβύη και την Αίγυπτο. Τα πέντε εναπομείναντα πλοία ήταν αδύνατο να επιστρέψουν λόγω των έντονων ανέμων. Ο Μενέλαος έμαθε τελικά από τον θαλάσσιο θεό Πρωτέα, ποιες θυσίες έπρεπε να κάνει στους οργισμένους Θεούς για να του επιτραπεί η επιστροφή του στην πατρίδα. «Καὶ τὸν ἀπείκασε ὁ ξανθὸς Μενέλαος σὰ μιλοῦσε, καὶ τοὺς φωνάζει καὶ λαλεῖ μὲ φτερωμένα λόγια• “Ποιός ἄνθρωπος, παιδάκια μου, μετριέται μὲ τὸ Δία; ἀθάνατοί 'ναι οἱ πύργοι του καὶ τὰ καλά του ἐκείνου• θνητὸς μονάχα στὰ καλὰ μ' ἐμένανε μετριέται, ἢ κι ὄχι• τὶ μὲ πάθια μου καὶ μὲ πολλὰ ταξίδια μὲς στὰ καράβια τά 'φερα χρόνους ὀχτὼ γυρνώντας• Κύπρο, Φοινίκη διάβηκα, Αἴγυπτο, Αἰθιοπία, καὶ Σιδονιῶτες κι Ἐρεμπούς, καὶ τῆς Λιβύας τὴ χώρα...» Ραψωδια δ 80-85στιχοι.

Σύμφωνα με την «Παλινωδία» του ποιητή του 6ου π.Χ. αιώνα Στησίχορου, όπως αναφέρεται στον «Φαίδρο» του Πλάτωνα, η Ελένη που είχε απαχθεί από τον Πάρη ήταν απλά ένα ομοίωμά της, και η πραγματική Ελένη βρίσκονταν όλο αυτό το διάστημα στην Αίγυπτο, όπου ξανάσμιξε με τον Μενέλαο. Τελικά, ο Μενέλαος επέστρεψε μαζί με την ωραία Ελένη οχτώ χρόνια μετά το πέρας του Τρωικού πολέμου.

Παρομοίως ο Αγαπήνορας γιος του Αργοναύτη Αγκαίου και εγγονός του Λυκούργου, 10ος μυθικός βασιλιάς της αρχαίας Αρκαδίας, ιδρυτής και βασιλιάς της Πάφου, πήρε μέρος στον Τρωικό Πόλεμο ως αρχηγός των Αρκάδων με 60 πλοία που του παραχώρησε ο Αγαμέμνονας. Φέρεται επίσης να ήταν ανάμεσα στους πολεμιστές που κρύφτηκαν μέσα στον Δούρειο Ίππο. Και το δικό του πλοίο κατά την επιστροφή από την Τροία, παρασύρθηκε στις ακτές της Κύπρου, όπου και έμεινε οριστικά σύμφωνα με τους Όμηρο και Παυσανία ιδρύοντας την Πάφο.

Ένας άλλος ήρωας του Τρωικού πολέμου που ίδρυσε πολλές πόλεις ήταν ο Μόψος, ο οποίος αναφέρεται ως οικιστής της Κολοφώνας. Εκδίωξε τους ντόπιους Κάρες και επέκτεινε την εδαφική επικράτεια της πόλης του. Ο Μόψος ήταν διάσημος μάντης εφόσον κατάφερε να νικήσει στη μαντική τέχνη τον περίφημο μάντη Κάλχα, όταν το πλοίο του δεύτερου πετάχτηκε από την τρικυμία στις ακτές του Κολοφώνα κατά την επιστροφή από την Τροία. Σύμφωνα με μία παράδοση, ο Κάλχας και οι σύντροφοί του πήγαν με τα πόδια ως την πόλη αυτή. Εκεί ο Κάλχας συνάντησε τον Μόψο, ήδη γνωστό μάντη. Κοντά στο σπίτι του Μόψου υπήρχε μια συκιά. Ο Κάλχας ρώτησε τον Μόψο πόσα σύκα κάνει και ο Μόψος απάντησε: «Δέκα χιλιάδες και ένα καλάθι και ένα ακόμα σύκο». 

Επαληθεύθηκε ότι ο Μόψος είχε δίκιο. Τότε ο Μόψος ρώτησε τον Κάλχα: «Η γουρούνα που βλέπεις εδώ πόσα γουρουνάκια έχει στην κοιλιά της και πότε θα τα γεννήσει;» Ο Κάλχας απάντησε «8». Ο Μόψος τον πληροφόρησε τότε ότι έκανε λάθος: τα μικρά ήταν εννέα, όλα αρσενικά, και η γουρούνα θα τα γεννούσε στις 6 η ώρα της επόμενης ημέρας, όπως και έγινε. Ο Κάλχας λυπήθηκε τόσο από την ήττα του, ώστε πέθανε από τη λύπη του ή αυτοκτόνησε. Ο παραπάνω μύθος διαδόθηκε μέχρι τη Συρία και τη Φοινίκη.

Ο Μόψος φέρεται να έχει ιδρύσει και πολλές άλλες πόλεις κυρίως στην
Μικρά Ασία. Όπως η Άσπενδος και η Μοψουεστία ( «Μόψου Εστία») η Παμφυλία ( η οποία ονομαζόταν παλαιότερα «Μοψοπία»), αλλά και η πόλη Μάλλο που ίδρυσε μαζί με τον Αμφίλοχο, γιο του Αμφιαράου, έναν ηγέτη των Αχαιών που προηγουμένως ακολουθούσε τον Κάλχα.

Ο Θεόπομπος αναφέρει ότι η πόλη της Ρόδου πήρε το όνομα της μίας από τις τρεις κόρες του. Οι ιστορικοί Αθήναιος και Πομπώνιος Μέλας αναφέρουν πως ο Μόψος έγινε οικιστής της Φασήλιδος. Τέλος αναφέρεται ότι η Ιεράπολη της Φρυγίας γύρω στο 2ο αι. μ.Χ. έκοψε χάλκινα νομίσματα που έφεραν τη μορφή του Μόψου, με το όνομα του ήρωα χαραγμένο σε αυτά.

Είναι προφανές λοιπόν πως η περίοδος αυτή συνδέεται με μία μεγάλης κλίμακας επέκταση και αποίκηση των φυλών των Ελλήνων σε όλη την Μεσόγειο, οποία επέφερε σίγουρα επέφερε και συγκρούσεις για τις οποίες υπάρχουν πολλές αναφορές.
Εφόσον οι επεκτάσεις αυτές γίνονταν κατά κύριο λόγο δια μέσω θαλάσσης, υποδεικνύουν ανεπτυγμένες ναυτικές δυνάμεις.

Όπως έχω εξάλλου περιγράψει σε προηγούμενο άρθρο μου, ήδη από το 3000 π.χ. τα ταξίδια γίνονται όχι μόνο στην λεκάνη της Μεσογείου, αλλά και πέρα του Ατλαντικού.

Σύμφωνα δε με νεότερη έρευνα του Δρ. Μηνά Τσικριτσή που βασίζεται σε κείμενο του Πλουτάρχου, («Περί του εμφαινομένου προσώπου τω κύκλω της Σελήνης»παρ. 941Α-942) , περιγράφεται το ταξίδι των Ελλήνων σε μία ήπειρο η οποία βρίσκονταν «δυτικά των τριών νησιών και βορειοδυτικά της Βρετανίας».

Αυτή η Ήπειρος ήταν η Αμερική, στην οποία αναφέρει ότι κατοικούσαν Έλληνες από παλιά και μετά την αποστολή του Μυκηναΐου Ηρακλή, πιθανόν τον 15ο αιώνα πΧ, αναθερμάνθηκε το ελληνικό στοιχείο που έσβηνε από τις επιμειξίες με τους ντόπιους. Όπως αναφέρει ο κ. Τσικριτσής: «όλα αυτά αποδεικνύονται με αστρονομικά στοιχεία, η επεξεργασία των οποίων έγινε με τη βοήθεια προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών επιβεβαιώνοντας τον χρονολογικό προσδιορισμό του ταξιδιού που περιγράφει ο Πλούταρχος».

Ας δούμε όμως και ποίος ήταν ο Δαναός σύμφωνα με την μυθιστορία, το όνομα του οποίου πήραν οι Δαναοί – Έλληνες.
Σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία, ο Δαναός ήταν πρόγονος του Περσέα και γιος του βασιλιά της Αιγύπτου Βήλου. Μητέρα του ήταν η κόρη του Νείλου Αγχινόη, και αδελφός του ήταν ο Αίγυπτος.

Στον Δαναό ο Βήλος έδωσε το βασίλειο της Λιβύης, ενώ τον Αίγυπτο τον όρισε διάδοχό του। Από το γάμο τους με πολλές γυναίκες τα δύο αδέλφια απέκτησαν πολλά παιδιά. Πενήντα γιους ο Αίγυπτος, και πενήντα κόρες ο Δαναός. Μετά τον θάνατο του πατέρα τους, τα αδέλφια ήρθαν σε ρήξη, εξαιτίας των επεκτατικών βλέψεων του Αιγύπτου στην πατρική κληρονομιά. Θέλοντας να συμφιλιωθούν, ο Αίγυπτος πρότεινε στον Δαναό να νυμφευθούν οι γιοι του τις πενήντα κόρες του. Ο Δαναός απέρριπτε συστηματικά την πρόταση του αδελφού του να νυμφευθούν οι ανεψιοί του τις πενήντα κόρες του, θεωρώντας τους γάμους ανόσια πράξη. Για να απαλλαγεί από την ασφυκτική επιμονή του αδελφού του και να γλιτώσει από την εκπλήρωση του θανατηφόρου χρησμού, που έλεγε πως θα δολοφονηθεί από γιο του αδελφού του, ο Δαναός αποφάσισε να εγκαταλείψει το βασίλειό του, και να ζητήσει καταφύγιο στην προγονική του κοιτίδα, την Ελλάδα.

Αιγύπτιος πολεμιστής

Με τις οδηγίες της Αθηνάς ναυπήγησε πρώτος μια πεντηκόντορο (πενηντάκωπο πλοίο) την Δαναΐδα, και παίρνοντας τις κόρες του αναχώρησε με προορισμό το Λιμάνι του Άργους. Έτσι εκπληρώθηκε και η προφητεία που είχε δώσει ο Προμηθεύς στην πρόγονο του Δαναού Ιώ: «Πέμπτη μετά από αυτόν (τον Έπαφο) γενιά γυναικεία, με τις πενήντα κόρες πάλι στο Άργος αθέλητά της θα’ ρθη, των ξαδέρφων γάμο συγγενικό για να ξεφύγει κι αυτοί φρενιασμένοι από τον πόθο, σαν τα γεράκια θα ριχτούν ξοπίσω σε περιστέρες, κυνηγώντας γάμους αταίριαστους.»

Όταν επέστρεψε στο Άργος ο Δαναός εκεί βασίλευε ο Γελάνωρ από τον οποίο ο Δαναός ζήτησε να του παραδώσει την εξουσία, αφού του έκανε γνωστή την καταγωγή του. Ο γέροντας και χωρίς διάδοχο Γελάνωρ έφερε αντιρρήσεις, με την επέμβαση όμως του λαού του Αργους του παρεχώρησε τον θρόνο.

Ένας οιωνός βοήθησε σε αυτό, καθώς την χρονική εκείνη περίοδο ένας λύκος νίκησε ένα ταύρο προστάτη μιας αγέλης βοδιών, που έβοσκε μπροστά στα τείχη. Στην πάλη αυτή νικητής αναδείχθηκε ο λύκος. Οι Αργείοι που είχαν συγκεντρωθεί και παρακολουθούσαν, ταύτισαν τον ταύρο με τον Γελάνορα, και έκριναν ότι ο μοναχικός λύκος αντιπροσώπευε τον ξενόφερτο Δαναό.

Ο Δαναός έχτισε στο Άργος την ακρόπολη με τεράστιους λαξευτούς ογκόλιθους, που ονομάσθηκε Λάρισα από την κόρη του βασιλιά Πελασγού. Στην κορυφή της έχτισε ναό προς τιμήν του Λαρισαίου Διός, όπου τοποθετήθηκε ξόανο (ξύλινο ομοίωμα) του θεού.

Θέσε νόμους, καθιέρωσε την λατρεία της Αθηνάς και τα θεσμοφόρια, και δίδαξε την ναυπήγηση νέου τύπου πλοίων, καταλληλότερων για μακρινά ταξίδια. Η γη του Άργους έγινε πλούσια με τα αρδευτικά έργα που δίδαξαν στους Αργείους ο Δαναός και οι κόρες του. Αύξησαν επίσης τον φυτικό πλούτο, με την καλλιέργεια νέων άγνωστων φυτών που μετέφεραν από την προηγούμενη πατρίδα τους.

Οι Αργείοι, για να δείξουν την ευγνωμοσύνη τους στον ευεργέτη τους Δαναό, τον ενταφίασαν στο κέντρο της αγοράς, και κόσμησαν τον τάφο του με λαμπρό μνημείο το οποίο ονόμασαν «Πλίνθιον», ενώ στους Δελφούς έστησαν ανδριάντα .

Δεν άργησε όμως να καταπλεύσει ο Αίγυπτος με τους πενήντα γιους του και αξίωσε να πραγματοποιηθούν με τη βία οι αιμομικτικοί γάμοι. Ο Δαναός προσποιήθηκε ότι δέχεται. Αφού έγινε κλήρωση για να γνωρίζει ο κάθε νέος ποια νύμφη θα παντρευτεί, ακολούθησαν οι γαμήλιες τελετές.

Τη νύχτα όμως του γάμου ο Δαναός, έδωσε σε κάθε κόρη του ένα εγχειρίδιο με την εντολή να θανατώσουν τους συζύγους στον ύπνο τους. Οι Δαναΐδες υπάκουσαν και πραγματοποίησαν την πατρική διαταγή εκτός από δύο, την Ρόδη (ή Βεβρύκη) σύζυγο του Ιππόλυτου και την Υπερμνήστρα. Από το χέρι του Λυγκέα βρήκε τελικά τον θάνατο ο Δαναός, και έτσι επαληθεύτηκε ο χρησμός του Αιγύπτιου μάντη.

Ο Δαναός όρισε με νόμο στην συνέχεια, οι Αργείοι από Πελασγοί στο εξής να λέγονται Δαναοί, ονομασία που στα Ομηρικά έπη συμπεριλαμβάνει το σύνολο των Ελλήνων της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας, χαρακτηρίζοντας τους Έλληνες ως μίαν ολότητα: «κατ’ Ευριπίδην, Πελασγιώτας δ’ ονομασμένους το πριν, Δαναούς καλείσθαι νόμον έθηκαν Ελλάδα».

Όπως γίνεται αντιληπτό από τα παραπάνω, είναι προφανές πως οι μετακινήσεις αλλά και οι συγκρούσεις ανάμεσα στους Αχαιούς- Δαναούς (Έλληνες) και στους Αιγυπτίους, περιγράφονται τόσο μέσα από τις μυθολογικές αναφορές, όσο και από αρχαία κείμενα που έφτασαν έως εμάς.

Εάν δε, ευσταθούν οι αναφορές για το τεράστιο μέγεθος του στρατού των Αχαιών- Δαναών που έλαβαν μέρος στην εκστρατεία της Τροίας (ο μεγαλύτερος στρατός που αναφέρεται εκείνη την εποχή), τότε είναι προφανές πως τουλάχιστον το μεγαλύτερο μέρος των «Λαών της θάλασσας», δεν ήταν άλλοι από τους Αχαιούς – Δαναούς.

Παραπομπές:
(1). Από διαφορετικούς συγγραφείς έχουν διατυπωθεί διαφορετικά έτη: κατά τον Έφορο από την Κύμη το 1135 π.Χ, τον Σωσίβιο το 1172 π.Χ, τον Ερατοσθένη το 1184/83 π.Χ, τον Τιμαίο ο 1193 π.Χ, το Πάριο χρονικό το 1209 π.Χ ή τον Ηρόδοτο το 1250 π.Χ."
(2). Οι Έλληνες στα Ομηρικά έπη καλούνται «Δαναοί» («φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντες») και «Αργείοι» και «Αχαιοί» και η λέξη «Έλληνες» αναφέρεται μόνο στον κατάλογο των νέων (Β΄ 684), δηλαδή με την στενή έννοια, σήμαινε τους κατοίκους του κράτους του Πηλέα της Θεσσαλικής Ελλάδος. Εμφανίζεται η λέξη «Πανέλληνες» (Β530) που προφανώς σημαίνει το σύνολο των Ελλήνων. Η λέξη Πανέλληνες που δηλώνει όλο το Ελληνικό γένος συναντάται πρώτη φορά στον Ησίοδο τον Ζ’ π.Χ. αιώνα (Έργα 528) και στον Αρχίλοχο (απ. 52). Κατά τις αρχές του ΣΤ΄ αιώνα υπήρχε ο όρος Έλληνες σε κοινή χρήση σημαίνοντας το σύνολο των Ελλήνων εφόσον προτού του 580 είχε επικρατήσει η λέξη «Ελλανοδίκαι» που δήλωνε τους κριτές των Ολυμπιακών αγώνων.(3). Οι Πελασγοί είναι ένα από τα αυτόχθονα προελληνικά φύλα , γενάρχης των οποίων ήταν ο Πελασγός.

Ο Πυθαγοριστής Απολλώνιος ο Τυανέυς

«Γιατί οι θεοί αισθάνονται ό,τι θα συμβεί στο μέλλον, οι άνθρωποι ό,τι γίνεται τώρα και οι σοφοί ό,τι πλησιάζει»
Απολλώνιος ο Τυανέυς

Μία ιδιαιτέρως αινιγματική μορφή της Αρχαίας Ελλάδας υπήρξε ο Πυθαγοριστής Φιλόσοφος, ιερέας του Ασκληπιού, μύστης και θεουργός, Απολλώνιος ο Τυαννέας.

Γεννήθηκε σε πλούσια οικογένεια στα Τύανα της Καππαδοκίας τον πρώτο αιώνα μ.Χ ( 15 – 100). Ο Απολλώνιος μεγάλωσε σε μία εποχή έντονου θεολογικού συγκρητισμού, όταν οι αρχαίες παγανιστικές θρησκείες της πολυπολιτισμικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας έχαναν έδαφος από την νέα Χριστιανική θρησκεία.
Σε ηλικία μόλις 14 χρόνων ο πατέρας του τον εμπιστεύθηκε στον ρήτορα Ευθύδημο, στην Ταρσό τής Κιλικίας. Σύντομα όμως αφοσιώθηκε στη μελέτη της πλατωνικής φιλοσοφίας ενώ από τους ιερείς του ναού του Ασκληπιού διδάχτηκε τα μυστικά της ιατρικής. Εκεί δίδαξε αργότερα τρόπους ερμηνείας των ονείρων με σκοπό τη θεραπεία.

Η φήμη του στο Ασκληπιείο ως σοφού και θεραπευτή υπήρξε τόσο μεγάλη ώστε έλεγαν σε όποιον βιαζόταν: «Πού τρέχεις; μήπως για να δεις τον έφηβον;» Δάσκαλος του στις απόκρυφες γνώσεις των Πυθαγορείων υπήρξε ο Εύξενος της Ηράκλειας, ο οποίος τον μύησε σε νεαρή ηλικία. Ο Τυαννέας μετά την θεωρητική του εκπαίδευση τήρησε την πενταετή Πυθαγόρεια σιωπή. Τηρώντας τα διδάγματα του Πυθαγόρα έζησε μία απολύτως ασκητική ζωή απέχοντας από οινοποσία και κρεατοφαγία. Πάνω απ' όλα όμως αυτό που χαρακτήρισε την ζωή του Απολλώνιου ήταν η Αρετή του. Σύμφωνα με το Σουίδα έγραψε τα ακόλουθα έργα:

1) «Τελεταί ή Περί θυσιών». Απόσπασμα του έργου σώζεται στον Ευσέβιο

2) «Βίος Πυθαγόρου», 

3) «Περί μαντείων και αστέρων», έργο που γνώριζε και ο Μοιραγένης.
4) «Περί χρησμών και μαντείων». 
5) «Διαθήκαι».
6) Σώζονται 197 επιστολές με το όνομα του. Άλλες από αυτές είναι γνήσιες και άλλες ψευδεπίγραφες.

Πέρα Φιλοσοφική του διάνοια και την ασκητική ζωή του λέγεται πως πραγματοποίησε πολλά Θαύματα, για αυτό και πολλοί τον συγκρίνουν με τον Ιησού. Σε αυτό συνεπικουρεί και η μυθική γέννηση του, όπως συμβαίνει εξάλλου σε όλους τους «Θείους άντρες».

Η μητέρα του Απολλώνιου λίγο πριν από τη γέννησή του είδε ένα Θεϊκό όνειρο. Της παρουσιάστηκε ένας θεός, ο οποίος όταν τον ρώτησε για το μέλλον του παιδιού της, αυτός της απάντησε: Θα γεννήσεις Εμένα !

- Και ποιος είσαι εσύ τον ρώτησε εκείνη.

- Είμαι ο Πρωτεύς, ο θαλάσσιος γέρων.

Πράγματι ο Απολλώνιος είχε την ικανότητα να προβλέπει το μέλλον σαν τον Πρωτέα.

Ο Απολλώνιος γεννήθηκε όταν η μητέρα του είχε πάει σε ένα λιβάδι για να μαζέψει λουλούδια. Τότε ένα σμήνος λευκών κύκνων την περικύκλωσε με σηκωμένα τα φτερά προς τον ουρανό, κάτω από τον ήχο ενός μελωδικού παιάνα. Καθώς ξυπνούσε από αυτήν την εξαίσια μελωδία γέννησε τον θεόσταλτο Απολλώνιο, χωρίς πόνο. Ταυτόχρονα, ένας κεραυνός σταλμένος από τον Δία έπεσε δίπλα του χωρίς να τον αγγίξει.

Ο μαθητής του Δάμις ο Νινευίτης έγραψε τη βιογραφία του Δασκάλου του. Με βάση αυτά τα γραπτά ο Λήμνιος Φλάβιος (170 - 246 μ.Χ.) Φιλόστρατος έγραψε τον βίο του Απολλώνιου του Τυανέα.

Εκτός από τον Φιλόστρατο, και πολλοί άλλοι συγγραφείς αναφέρουν τον Τυανέα, όπως για παράδειγμα, ο Δίων ο Κάσσιος, ο Αμιανός Μαρκελλίνος, ο Λουκιανός, ο Ιεροκλής, ο Ευσέβιος, ο Κασσιόδωρος, ο μοναχός Ισίδωρος, αλλά και Βυζαντινοί χρονογράφοι όπως ο Φώτιος.

Ο Φλάβιος Φιλόστρατος ήταν σοφιστής στενός φίλος του αυτοκράτορα Σεπτίμιου Σεβήρου (146 - 211 μ.Χ.) και της συζύγου του Ιουλίας Δόμνας (158 - 217 μ.Χ.). Ο Σεβήρος μάλιστα στο προσωπικό του ιερό είχε αγάλματα του Τυανέα, του Ιησού και του Ορφέα. Κατά παράκληση της αυτοκράτειρας ο Φιλόστρατος συνέταξε τη ζωή του Απολλώνιου από τα χειρόγραφα που είχαν παραδοθεί στην ίδια.

Ήταν τόσο σημαντική η μορφή του Απολλώνιου που ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος μάλιστα (121-180 μ.Χ) παραδέχτηκε ότι χρωστούσε τη φιλοσοφία του στον Απολλώνιο.: «Από τον Απολλώνιο διδάχθηκα την ελευθερία της βούλησης και την κατανόηση, τη σταθερότητα στο σκοπό και να μην κοιτάζω τίποτα άλλο, ούτε για μια στιγμή, εκτός από το να σκέπτομαι λογικά».

Νεοπλατωνικός φιλόσοφος Ευνάπιος έγραψε για τον Απολλώνιο: «Ο Τυαννέας δεν είναι απλώς φιλόσοφος αλλά μία οντότητα – μέσον μεταξύ Θεών και ανθρώπων», ενώ ο Πορφύριος έγραφε πως ο Απολλώνιος ήταν «ανήρ φιλοσοφία πάση κεκοσμημένος» και ισχυριζόταν ότι «τα θαύματα του Χριστού δεν ήταν και τίποτα εξαιρετικό».

Ο Απολλώνιος έλεγε πως : «ο σοφός πρέπει να διαλέγεται σαν νομοθέτης. Διότι ο νομοθέτης πρέπει για όσα επείσθη, αυτά σαν επιταγές να τα επιβάλλει στο πολύ πλήθος».

Υποστήριζε πως το μόνο καλό ήταν η ηθική αξία, η μόνη αληθινή ικανοποίηση ήταν η ανεξαρτησία από τους εξωτερικούς παράγοντες, και θεωρούσε ότι ο πλούτος ήταν εμπόδιο για την ανάπτυξη της αρετής. Όλες οι διδασκαλίες του θεμελιώθηκαν στην ιδέα ότι όλοι οι άνθρωποι καλούνται να δεχτούν την αλήθεια και να την κάνουν πράξη.

Για αυτόν ο κόσμος της ύλης ήταν μια φυλακή αυταπάτης από την οποία όφειλε να ελευθερωθεί η ψυχή του ανθρώπου, ώστε να ανέλθει πορεία. Σε ένα τέτοιο κοσμολογικό πλαίσιο, κάθε νοήμων ον οφείλει να αναλάβει την ευθύνη για την δική του ύπαρξη.

Τις θυσίες των ζώων τις απέρριπτε καθώς αναζητούσε πνευματικούς τρόπους λατρείας του θεού. Ο Απολλώνιος πίστευε πως η Θεότητα δεν έχει την ανάγκη της πίστης των ανθρώπων, ούτε εμπλέκεται με ασήμαντα πράγματα για αυτό και δεν χρειαζόταν θυσίες και επικλήσεις, αλλά μόνον ενδόμυχη προσευχή. Η προσευχή για τον Απολλώνιο όφειλε να είναι μια συνειδητή πράξη θέλησης, ένα κανάλι συγκέντρωσης των ψυχικών δυνάμεων, για τη δημιουργία συνδέσμου μεταξύ ψυχής και πνευματικού κόσμου, ενός πολύ σημαντικού σύμφωνα με αυτόν παράγοντα για την εκπλήρωση ενός στόχου.

Έδινε μάλιστα και οδηγίες για την ώρα και το είδος των προσευχών, θυσιών και σπονδών, που αρμόζουν σε κάθε θεό. Πίστευε πως οι άνθρωποι συμμετέχουν στη Θεία φύση, και πως με τις «μυητικές τελετές» ήταν δυνατόν να απαλλαχθούν οι άνθρωποι από τα εφήμερα δεινά της ζωής.

Kατά την ανατολή του Ηλίου εκτελούσε κάποιες άρρητες θρησκευτικές τελετουργίες. (Όπως και οι Εσσαίοι) διότι κατά την ανατολή του ήλιου σύμφωνα με τον ίδιο είναι η ώρα που πρέπει να αφιερώνει ο μύστης στην επικοινωνία του με τους Θεούς.

Οι θρησκευτικές πρακτικές που εφάρμοζε ήταν γνωστές μόνο σε όσους είχαν ασκήσει αντίστοιχη πολυετή εξάσκηση της πυθαγόρειας σιγής. Συνήθιζε δε αφού ολοκλήρωνε τα καθημερινά του καθήκοντα να πλένεται με κρύο νερό (όπως έκαναν επίσης και οι Εσσαίοι).

Υποστήριζε πως οι πραγματικοί αναζητητές έπρεπε να ταξιδεύουν σε ξένες χώρες αναζητώντας την γνώση, για αυτό τον λόγο ταξίδεψε σε όλον σχεδόν τον τότε γνωστό κόσμο.

Έτσι ταξίδεψε σε Ανατολή και Δύση, ήρθε σε επαφή με πολλά και διαφορετικά ιερατεία όπου έλαβε μέρος σε όλες τις ανά τόπο άρρητες μυητικές τελετές. Αυτό ήταν εφικτό καθώς παρά τις διαφορές των θρησκειών ως προς το τυπικό, τη λατρεία δηλαδή και την πίστη, ήταν κοινή η συνείδηση της αλληλοσυνδέσεις των μερών του σύμπαντος και των σχέσεων εξάρτησης των μερών του με την Θεική πηγή τους.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο ως μυημένος δεν έκανε διακρίσεις μεταξύ εθνών ή θρησκευτικών πεποιθήσεων, έχοντας υπερβεί το στάδιο των δογμάτων μέσα στα οποία ζουν, αντιλαμβάνονται το Θείο οι περισσότεροι άνθρωποι. Οι Ιερείς τον αποδέχτηκαν σαν ομότιμο τους, και η φήμη του απλώθηκε σε όλες τις περιοχές που επισκέφθηκε και θεωρήθηκε «ως θείος Άνθρωπος».

Όταν ο Απολλώνιος επισκέφτηκε το Μαντείο των Δελφών στεφανώθηκε από τους ιερείς, και έλαβε τον κάτωθι χρησμό από την Πυθία: «Για εκατοντάδες χρόνια θα μείνεις ξακουστός στην Γη, αλλά και για εκατοντάδες χρόνια θα σε συκοφαντούν οι αντίπαλοι σου».

Όταν επισκέφτηκε την Αθήνα την εποχή που εορτάζονταν τα Ελευσίνια Μυστήρια, θέλησε να πάρει μέρος στις μυητικές τελετές. Ο ιεροφάντης όμως αρνήθηκε να τον μυήσει λέγοντας του πως αποκλείεται να κάνει μέτοχο των ιερών ένα μάγο τσαρλατάνο και να ανοίξει την Ελευσίνα σε κάποιον που δεν ήταν απαλλαγμένος από δαιμόνια. Ο Απολλώνιος δεν πτοήθηκε και του απάντησε: 

« Δεν έχεις πει ακόμη το σπουδαιότερο για το οποίο θα μπορούσα να κατηγορηθώ, ότι δηλαδή γνωρίζω περισσότερα από εσένα για την τελετή και ήρθα για να μυηθώ από κάποιον σοφότερο δήθεν από εμένα. Θα μυηθώ άλλη φορά και θα με μυήσει ο επόμενος ιεροφάντης». Αναφερόταν στον επόμενο ιεροφάντη που μετά από τέσσερα χρόνια έγινε επικεφαλής του Ελευσίνιου ιερού.

O Απολλώνιος έδωσε πολλές διαλέξεις στην Αθήνα. Η πρώτη ομιλία ήταν σχετική με τα ιερά, γιατί διαπίστωσε ότι οι Αθηναίοι είχαν υπερβολική ροπή προς τις θυσίες. Τους δίδαξε πώς να κάνουνε ευχές και σπονδές όπως αρμόζει σε κάθε θεό.

Ενώ συζητούσε για τις σπονδές, έτυχε να παρευρίσκεται ένας νέος από την Κέρκυρα που θεωρούνταν βλάσφημος. Ενώ ο Απολλώνιος συζητούσε σχετικά με τις σπονδές, ο βλάσφημος νέος γελούσε συνεχώς και ειρωνευόταν. Ο Απολλώνιος τον κοίταξε και του είπε: « Δεν είσαι εσύ ο υβριστής αλλά ο δαίμονας που σε κυρίευσε χωρίς να το ξέρεις». Πράγματι ο νέος είχε κυριευθεί από δαίμονα διότι γελούσε για πράγματα που σε άλλους δεν προκαλούσαν γέλιο, έκλαιγε χωρίς αιτία, μιλούσε μόνος του και τραγουδούσε. Όταν τον κοίταξε ο Απολλώνιος το δαιμόνιο έβγαλε φωνή φοβισμένη και οργισμένη, και ορκίστηκε να εγκαταλείψει τον νέο και να μην κατακυριεύσει κανέναν άλλο άνθρωπο.

Όταν ο Απολλώνιος οργισμένος του είπε να αποδείξει με σημάδι ότι πράγματι έτσι θα έκανε, του είπε : « Θα ρίξω κάτω τον τάδε ανδριάντα», δείχνοντας προς τη Βασιλική στοά, όπου διαδραματιζόταν το περιστατικό. Όντως ο ανδριάντας κουνήθηκε και έπειτα έπεσε. Ο νέος είχε συνέλθει, και στην συνέχεια παράτησε τις πολυτελείς χλαμύδες και έγινε φιλόσοφος.

Το ίδιο επίσης χρονικό διάστημα προσπάθησε επίσης να αναβαθμίσει τις παρακμάζουσες τότε Διονυσιακές εορτές στην Αθήνα. Εκτός της περίπτωσης του δαιμονισμένου νέου αναφέρονται και πολλές άλλες περιπτώσεις που ο Απολλώνιος θεράπευσε ανθρώπους από ανίατες ασθένειες, εμφανιζόταν σε πολλά και διαφορετικά μέρη ταυτόχρονα, έκανε προφητείες, καταλάβαινε άγνωστες σε αυτόν γλώσσες, ενώ τέλος του αποδίδονται ακόμα και αναστάσεις νεκρών.

Όταν βρισκόταν στην Ρώμη για παράδειγμα, συνάντησε μια νεκρική πομπή. Η κοπέλα είχε πεθάνει λίγο πριν νυμφευθεί, και ο γαμπρός ακολουθούσε το φέρετρο θρηνώντας. Ο Απολλώνιος έτυχε να παρευρεθεί σ' αυτή την συμφορά και είπε: «Αφήστε κάτω το φέρετρο κι εγώ θα δώσω τέλος στα δάκρυα που χύνετε για την νέα». Αμέσως ρώτησε το όνομα της κοπέλας. Οι περισσότεροι νόμισαν πώς θα εκφώνηση λόγο, σαν τους επικήδειους που συνήθιζαν θρήνους, όμως ο Απολλώνιος το μόνο που έκανε ήταν να αγγίξει την κοπέλα και αφού ψιθύρισε κάτι, ξύπνησε την κοπέλα από τον φαινομενικό θάνατο. Η νέα έβγαλε μία φωνή και επέστρεψε στο σπίτι του πατέρα της.

Ο Απολλώνιος όταν ρωτήθηκε πώς ήταν εφικτά τέτοια θαύματα και απάντησε : 

«Δεν υπάρχει θάνατος σε τίποτα παρά μόνο στην εμφάνιση. Αυτό που περνά από την Ουσία στη Φύση μοιάζει να είναι γέννηση, ενώ εκείνο που περνά από τη Φύση στην Ουσία μοιάζει να είναι θάνατος. Στην πραγματικότητα τίποτα δεν γεννιέται και τίποτα δεν πεθαίνει, αλλά μόνο εμφανίζεται τη μια στιγμή και την άλλη εξαφανίζεται. Εμφανίζεται λόγω της πυκνότητας της ύλης και εξαφανίζεται λόγω της λεπτότητας της ουσίας. Αλλά είναι πάντα το ίδιο, διαφέροντας μόνο σε κίνηση και κατάσταση.»

Όταν βρισκόταν στη Έφεσο η πόλη είχε χτυπηθεί από λοιμό. Ο Απολλώνιος συγκέντρωσε τους Εφέσιους, και τους είπε: «Κουράγιο, σήμερα θα σταματήσω την αρρώστια». Αμέσως συγκέντρωσε μικρούς και μεγάλους στο θέατρο, όπου υπήρχε άγαλμα του Αποτρόπαιου. Εκεί είδε την μορφή ενός γέρου με μάτια μισόκλειστα, πού κρατούσε σακούλι με ένα κομμάτι ψωμί και ήταν ρακένδυτος με σιχαμερό πρόσωπο. Έβαλε γύρω του τους Εφέσιοι και είπε: 

«Χτυπάτε τον εχθρό των θεών, αφού μαζέψετε όσο το δυνατόν περισσότερες πέτρες». 

Οι Εφέσιοι απορούσαν με τα λόγια του και θεωρούσαν φοβερό να σκοτώσουν ένα ξένο πού βρισκόταν σε άθλια κατάσταση, και ο οποίος τους ικέτευε ζητώντας το έλεος τους. Ο Απολλώνιος όμως επέμενε να του ρίχνουν πέτρες και να μην τον αφήσουν να φύγει. Μόλις άρχισαν μερικοί να ρίχνουν πέτρες, τα μάτια του φάνηκαν γεμάτα φωτιά. Οι Εφέσιοι κατάλαβαν ότι υπήρχε κάποιος δαίμονας και πέταξαν πέτρες μέχρι που τον σκέπασαν. Μετά από λίγο ο Απολλώνιος τους είπε να απομακρύνουν τις πέτρες και να αναγνωρίσουν το θηρίο που είχαν σκοτώσει. Αφού λοιπόν ξεσκεπάστηκε αυτός που νόμιζαν ότι είχαν χτυπήσει, εκείνος είχε εξαφανισθεί και στην θέση του αντίκρισαν ένα σκύλο, λιωμένο από τις πέτρες, πού έβγαζε αφρούς από τα στόμα όπως οι λυσσασμένοι.

Στην Έφεσο επίσης σε μία από τις ομιλίες του, μιλούσε σχετικά με την κοινοκτημοσύνη και δίδασκε ότι τα μέλη της κοινωνίας πρέπει να αλληλοβοηθούνται. Στα δέντρα που υπήρχαν τριγύρω κάθονταν σπουργίτια σιωπηλά. Κάποια στιγμή ένα απ' αυτά πέταξε βγάζοντας φωνή σαν να ήθελε να παρακίνηση τα υπόλοιπα για κάτι. Τα υπόλοιπα μόλις άκουσαν την φωνή, σηκώθηκαν και πέταξαν φωνάζοντας κάτω από την καθοδήγηση του. Ο Απολλώνιος συνέχισε την ομιλία του γιατί ήξερε τι έκανε τα σπουργίτια να πετάξουν. Δεν το εξήγησε όμως στους άλλους. Επειδή παρ' όλα αυτά όλοι σήκωσαν τα μάτια τους ψηλά κοιτάζοντας τα πουλιά και μερικοί από άγνοια θεώρησαν το περιστατικό αξιοπερίεργο, ο Απολλώνιος ξέφυγε από την ροή του λόγου του και είπε: 

«Ένα παιδί ενώ μετέφερε σιτάρι μέσα σε δοχείο, γλίστρησε. Στην συνέχεια συγκέντρωσε τους σπόρους απρόσεχτα και έφυγε αφήνοντας πολλούς. Το σπουργίτι αυτό είχε την τύχη να δη το συμβάν και ήρθε να αναγγείλει και στα άλλα το απρόσμενο εύρημα και να τα καλέσει γα να φάνε».

 
Κάποιοι έφυγαν για να πάνε εκεί που υπέδειξε ο Απολλώνιος, ενώ αυτός συνέχισε να μιλάει σ' αυτούς που παρέμειναν συνεχίζοντας τον λόγο που είχε στο μυαλό του περί κοινοκτημοσύνης. Όταν ήρθαν και οι άλλοι γεμάτοι θαυμασμό, είπε: 

«Βλέπετε με πόση επιμέλεια τα σπουργίτια φροντίζουν το ένα το άλλο και χαίρονται μ' αυτήν την κοινοκτημοσύνη. Εμείς απαξιούμε για κάτι τέτοιο κι αν δούμε κάποιον να μοιράζεται ό,τι έχει με άλλους, τον κατηγορούμε για σπατάλη, έπαρση και τα παρόμοια, ενώ αυτούς πού φροντίζει τους λέμε παράσιτα και κόλακες».

Στη διάρκεια της ζωής του ο Απολλώνιος είχε κατηγορηθεί πολλές φορές ότι οι προφητικές του ικανότητες ήταν έργο δαιμόνιων πνευμάτων και ότι ο ίδιος ήταν ένας τσαρλατάνος Μάγος. Στην Ρώμη μάλιστα το έτος 92 μ.Χ κινδύνεψε η ζωή του, όταν σύμφωνα με τον Φιλόστρατο ο Απολλώνιος κατηγορήθηκε για παρακίνηση σε στάση ενάντια στον Αυτοκράτορα αλλά και για μαγεία, συνελήφθη και φυλακίστηκε. Ο Απολλώνιος υπερασπίστηκε τον εαυτό του αποκρούοντας τις κατηγορίες αναφέροντας παραδείγματα και άλλων προγενέστερων Φιλοσόφων που προέβησαν σε «θαύματα». 

Αναφέρει για παράδειγμα τον Επιμενίδη που καθάρισε την Αθήνα από επικίνδυνο μίασμα, τον Δημόκριτο που ελευθέρωσε τους Αβδηρίτες από λοιμό, τον Σοφοκλή που λέγονταν ότι μάγεψε τους ανέμους, αλλά και τον Εμπεδοκλή που σταμάτησε τα βαριά σύννεφα πάνω από την πόλη του Ακράγαντα. Έκανε επίσης αναφορά στον Σωκράτη και στους Ίωνες προσωκρατικούς φιλοσόφους, κάνοντας ένα ρητορικό ερώτημα για να τεκμηριώσει την υπεράσπισή του. Ανέφερε ότι ουδέποτε κατηγορήθηκαν ως μάγοι επειδή γνώριζαν εκ των προτέρων τα γεγονότα, με την φράση του: «Γιατί οι θεοί αισθάνονται ό,τι θα συμβεί στο μέλλον, οι άνθρωποι ό,τι γίνεται τώρα και οι σοφοί ό,τι πλησιάζει». Τελικώς διέφυγε από την φυλακή με υπερφυσικό τρόπο...

Σε ηλικία 30 ετών αποφάσισε να επισκεφτεί την Ινδία. Πρώτος σταθμός ήταν η Νίνος, η αρχαία Νινευί, όπου και συνάντησε τον Δάμι, τον πιστό του μαθητή και σύντροφο έκτοτε σε όλα του τα ταξίδια. Στην συνέχεια πήγε στην Βαβυλώνα όπου μυήθηκε από τους Χαλδαίους Μάγους.

Φθάνοντας στη Μεσοποταμία ο τελώνης στη γέφυρα το ρώτησε τι μεταφέρει, και ο Απολλώνιος του απάντησε:« Φέρω μαζί μου σωφροσύνη,δικαιοσύνη, αρετή,εγκράτεια, ανδρεία, άσκηση», και όταν τού ζήτησε λεπτομερή κατάλογο όλων αυτών των «θηλυκών», εκείνος τού είπε: «Δεν μου επιτρέπεται, διότι δεν μεταφέρω δούλες αλλά κυρίες».

Σύμφωνα με τον Δάμι ο Απολλώνιος έμαθε αλλά και δίδαξε στους Πέρσες Μάγους. Όταν μάλιστα ο Δάμις κάποια στιγμή τον ρώτησε: «τι είναι οι Μάγοι;» εκείνος απάντησε: «Σοφοί μέν,αλλά όχι σε όλα τα πράγματα». 

Στον δρόμο προς την Ινδία, ο Δάμις εξιστορεί μία συνομιλία που είχε με τον Απολλώνιο:

«Πες μου Δάμι, πού είμαστε χθες;» και ο Δάμις: «στη πεδιάδα»....Ο Απολλώνιος τον ρώτησε: «Σήμερα δε πού;» και ο Δάμις απάντησε: «Στον Καύκασο, εκτός και το λησμόνησα...αλλά έχει τόση σημασία η ερώτηση;» «Ποία η διαφορά Δάμι;» «Χθες είμαστε χαμηλά όπου εύκολα πολλοί βαδίζουν, σήμερα ψηλά όπου λίγοι δύσκολα ανεβαίνουν» , «Ακριβώς Δάμι και αν δεν έχεις καταλάβει τη διαφορά, είσαι ακόμα κάτω. Όλοι παραδέχονται ότ, από δύσκολους δρόμους, στην κορυφή βρίσκεται το Θείον, λίγοι όμως φθάνοντας κοντά σε αυτόν τον απέραντο και θείο μηχανισμό, κοντά στον ουρανό και ανάμεσα στα άστρα και βλέποντας στην ανατολή τον ήλιο να έρχεται νωρίτερα, εκφέρουν γνώμες σαφέστερες!».
 
Ο Απολλώνιος δεν έκρυβε τον θαυμασμό του για τους Ινδούς γυμνοσοφιστές καθώς όπως έλεγε «κατοικούν πάνω στη γη χωρίς να είναι πάνω της» (μετεωρισμός), και «χωρίς να έχουν τίποτα, να έχουν τα πάντα». Αυτό ήταν αποτέλεσμα της λιτής και ασκητικής ζωής τους, η οποία είχα σαν αποτέλεσμα την απόκτηση των υπερφυσικών αυτών ιδιοτήτων.

Σύμφωνα με τα παραπάνω είναι εμφανές πως η ζωή του Απολλώνιου είναι παρεμφερής με την ζωή του Ιησού. Όπως είναι φυσικό αυτό προκάλεσε έριδες από την αρχαιότητα ήδη ανάμεσα στους λεγόμενος «παγανιστές» τους πιστούς των παλαιών πολυθεϊκών θρησκειών και τους Χριστιανούς.
Οι μεν κατηγορούν τους δε (οι Χριστιανοί του παγανιστές ή Εθνικούς και αντίστροφα) για χαλκευμένες και αναξιόπιστες αναφορές. Δεν θα πρέπει όμως να μας εκπλήσσουν οι ομοιότητες.

Η εποχή στην οποία αναφερόμαστε αυτή είναι μία εποχή θρησκευτικού συγκρητισμού και έντονης μεταφυσικής αγωνίας, μία εποχή πολυπολιτισμού και πολλαπλών κρίσεων, που είχε αντιστοιχίες με την σημερινή εποχή.। Ένας κόσμος γκρεμιζόταν, ένας άλλος προσπαθούσε να γεννηθεί. Ήταν γενικά μία εποχή αυτή ήταν μία εποχή αγωνίας, καθώς στους αιώνες αυτούς κυριαρχεί μια βαθιά και γενικευμένη ηθικο-πνευματική ανασφάλεια, που ευνοούσε την ανάπτυξη της πίστης στα πνεύματα, στους μάγους και στους προφήτες, και τον μυστικισμό. Η Θεουργία, η Μαγεία και τα θαύματα κυριαρχούσαν παντού.

Την εποχή αυτή στην Ιουδαία οι ασκητές Εσσαίοι «θεραπευτές» οι οποίοι μοιράζονταν πολλά κοινά στοιχεία με την Στωική και Πυθαγόρεια Φιλοσοφία, διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση των πρώτων Χριστιανικών ομάδων. Λέγεται μάλιστα πως ο Ιησούς μαθήτευσε κοντά τους. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις πως ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, ήταν Εσσαίος, και πως η προς Εβραίους επιστολή γράφτηκε προς χριστιανούς που προηγουμένως ήταν Εσσαίοι. Σε κάθε περίπτωση τα χειρόγραφα του «Κουμράν» αναφέρουν πολλές ιστορίες θαυμάτων, και θεραπείες ασθενών.

Τα πρώτα Χριστιανικά χρόνια γράφτηκαν τα «Χαλδαϊκά λόγια» από τον Ιουλιανό τον Χαλδαίο τον Θεουργό, στα οποία εκτός των φιλοσοφικών αρχών που περιέχουν, υπάρχουν πλήθος μαγικών επικλήσεων στους αρχαίους Θεούς. Ο Πορφύριος αργότερα έγραψε υπομνήματα πάνω σε αυτά, ο Ιαμβλίχος όμως τα χρησιμοποίησε κατά κόρον. Περίπου την ίδια εποχή εικάζεται πως γράφτηκαν και τα Ερμητικά κείμενα, στην μορφή που τα γνωρίζουμε σήμερα, αλλά και αναδύεται ο Νεοπλατωνισμός με κυρίαρχη μορφή αυτή του Πλωτίνου, συμμαθητής του οποίου υπήρξε ο μετέπειτα Χριστιανός Ωριγένης.

Δεν είναι επίσης τυχαίο πως αυτή την εποχή ο Χριστιανισμός κινδύνεψε από το Χριστιανικό κίνημα των Γνωστικών, ο οποίος κήρυσσε έναν τρόπο απόδρασης από τον κόσμο, μέσω μιας ιδιαίτερης «φώτισης», η οποία δεν ήταν προσιτή σε όλους.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον όπου είχε αρχίσει να επικρατεί ο Χριστιανισμός (πολύ διαφορετικός από αυτόν που σήμερα γνωρίζουμε) για διαφόρους λόγους, η ιστορία του Απολλώνιου αμφισβητήθηκε έντονα από τους Χριστιανούς πατέρες, όπως ο Ιουστίνος, ο Φώτιος, ο Αυγουστίνος, ο Κύριλλος Αλεξανδρείας, ο Νείλος και άλλους. Ο επίσκοπος Καισαρείας της Παλαιστίνης Ευσέβιος αναγκάζεται να γράψει το «Προς τα υπό Φιλοστράτου εις Απολλώνιον τον Τυανέα», για να αντικρούσει το «Φιλαλήθη λόγον», που διέδιδε ο Ιεροκλής.। 

Στο έργο του δέχεται τον Απολλώνιο ως μάγο και τα θαύματά του τερατώδεις μύθους...Ο άγιος Χρυσόστομος, αναρωτιέται: «Πως ήταν δυνατό να συγκριθεί ο Κύριος με τον Απολλώνιο τον Τυανέα, ο οποίος ούτε Εκκλησία άφησε ούτε λαό ούτε κάτι άλλο έκανε που μπορούσε να τον εξυψώσει στη θέση του Ιησού»;

 
Αντίστοιχα Αρχαίοι Έλληνες Φιλόσοφοι αμφισβήτησαν το Ιησού και την Χριστιανική θρησκεία, όπως για παράδειγμα έκαναν με τα συγγράμματα τους ο Ιουλιανός ο Παραβάτης, o Πορφύριος, ή ο Κέλσος.nΘα παραθέσω μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα από τα συγγράμματα των Κέλσου, Πορφύριου (τα οποία διασώθηκαν μέσα από κριτικές Χριστιανών) και την επιχειρηματολογία τους..κατά των Χριστιανών.।।Ο «Αληθής Λόγος» του Κέλσου, γράφηκε το 178 μ.χ, και διασώθηκε σχεδόν αυτούσιος χάρη στον χριστιανό Ωριγένη ο οποίος προκειμένου να αντικρούσει τον Κέλσο, τον παρέθεσε μέσα στο απολογητικό του έργο «Κατά Κέλσου».:

...«Οι χριστιανοί πιστεύουν ότι προφέροντας τα ονόματα δαιμόνων ή λέγοντας μαγικά ξόρκια, αποκτούν δύναμη. Ο ίδιος ο Ιησούς χρησιμοποιώντας μαγικά τεχνάσματα φάνηκε πως έκανε θαύματα, και μάλιστα πρόβλεψε ότι και άλλοι θα ‘παιρναν μαθήματα και θα ‘καναν τα ίδια, παριστάνοντας τους σπουδαίους κι ότι τα κατορθώματά τους δήθεν οφείλονται στη δύναμη του θεού• και κάτι τέτοιους τους ξαπόστελνε ο Ιησούς. Αν είχε δίκιο να τους καταδικάζει, τότε όντας κι ο ίδιος ένοχος για τα ίδια πράγματα, ήταν τιποτένιος και αν δεν ήταν τιποτένιος ο ίδιος τότε δεν ήσαν τιποτένιοι και όσοι πήγαν να τον μιμηθούν... [...] Η γέννηση του Ιησού από μια παρθένο είναι δική του επινόηση, για να συγκαλύψει την πραγματική του καταγωγή: Γεννήθηκε σ’ ένα χωριό της Ιουδαίας από μια ντόπια, άπορη χειρώνακτα που ο άντρας της, ένας μαραγκός, την έδιωξε από το σπίτι σαν έμαθε ότι τον απατούσε μ’ έναν στρατιώτη που τον έλεγαν Πάνθηρα... [...] Κατ’ αρχάς, για να κατασκευάσουν την ιστορία της παρθενογένεσης, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι χριστιανοί έχουν χρησιμοποιήσει τους ελληνικούς μύθους της Δανάης και Μελανίππης ή της Αύγης και της Αντιόπης... [...] Οι παλιοί μύθοι απέδιδαν θεία γέννηση στον Περσέα, τον Αμφίωνα, τον Αιακό και τον Μίνωα ούτε κι αυτούς τους πιστεύουμε, αλλά τουλάχιστον αυτοί οι μύθοι παρουσιάζουν σαν απόδειξη τα όσα μεγάλα και θαυμαστά κατόρθωσαν εκείνοι για το καλό των ανθρώπων, ώστε να αποκτήσουν κάποιον αληθοφάνεια... [...] Όμως και τα υπόλοιπα που πιστεύετε, ότι θα αναστηθούν οι νεκροί, ότι θα απονεμηθεί η θεία δίκη και ότι θα τιμηθούν οι δίκαιοι ενώ οι άδικοι θα καούν, είναι μπαγιάτικα τίποτα το καινούριο δεν έχουν να διδαχτούν απ’ αυτά οι χριστιανοί... [...]Θαύματα υπερφυσικά συνέβαιναν παντού και πάντα (λόγου χάρη, οι ευεργεσίες που πρόσφερε ο Ασκληπιός και οι προβλέψεις του για τα μελλούμενα στις πόλεις που ήσαν αφιερωμένες στη λατρεία του, όπως η Τρίκκη, η Επίδαυρος, η Κως και η Πέργαμος, ή ακόμα, η περίπτωση του Αριστέα του Προκοννήσιου ή κάποιου Κλαζομένιου ή του Κλεομήδη από την Αστυπάλαια). Αλλά μόνο οι Ιουδαίοι τα αποδίδουν στον ύψιστο θεό.».

Ο Πορφύριος ήταν Σύρος νεοπλατωνικός φιλόσοφος, που γεννήθηκε στην Τύρο του σημερινού Λιβάνου (232-305). Στο έργο του κατά Χριστιανών αναφέρει:

... «Για ποιον λόγο ο Χριστός, ούτε στον αρχιερέα όπου τον οδήγησαν ούτε στον κυβερνήτη δεν είπε ένα λόγο άξιο σοφού και θείου ανθρώπου, ένα λόγο ικανό να τους ανοίξει τα μάτια και να τους κάνει καλύτερους, τον δικαστή και τους υπόλοιπους παρευρισκόμενους; Παρά ανεχόταν να τον χτυπούν μ’ ένα καλάμι, να τον φτύνουν και να του φορέσουν ακάνθινο στεφάνι, σε αντίθεση με τον Απολλώνιο Τυανέα, που αφού πρώτα τα ‘ψαλε του αυτοκράτορα Δομητιανού, αμέσως μετά έγινε άφαντος από τα ανάκτορα κι ύστερα από μερικές ώρες εμφανίστηκε στην πόλη Δικαιάρχεια -τους σημερινούς Ποτιόλους- μπρος σε όλο τον κόσμο. Μα ακόμα κι αν ήταν θεϊκή εντολή να υποστεί τα πάθη, ο Χριστός όφειλε μεν να υπομείνει την τιμωρία, όχι όμως και να τα υποστεί όλα βουβός χωρίς να μιλήσει διόλου• θα έπρεπε να μιλήσει δυνατά και να πει λόγια σπουδαία και σοφά στον Πιλάτο τον δικαστή κι όχι ν’ αφήνει να τον εξευτελίζουν σαν κανένα τιποτένιο του δρόμου. ... [...] «Μπορεί κανείς να εντοπίσει κι άλλη μία ασαφή φράση του Ιησού· εκεί όπου λεει: «Προσέξτε μη σας παραπλανήσει κανείς. Γιατί πολλοί θα παρουσιαστούν μιλώντας επ’ ονόματι μου και θα πουν «εγώ είμαι ο Χριστός», και θα παραπλανήσουν πολλούς» (Ματθαίος 24.4-5). Ιδού: Πέρασαν τριακόσια τόσα χρόνια και πουθενά δεν φάνηκε κανείς. Μήπως θα ισχυριστείτε ότι μιλούσε για τον Απολλώνιο Τυανέα, τον άνθρωπο εκείνο που είχε για κόσμημά του τη φιλοσοφία; Γιατί άλλον δεν έχει να βρείτε. Μόνο που ο Ιησούς δεν μιλά για έναν αλλά για πολλούς: «Θα εμφανιστούν πολλοί ψευδοπροφήτες και θα παραπλανήσουν πολύ κόσμο». (Ματθαίος 24.14).

Ορισμένοι νεώτεροι μελετητές συμφωνούν με τις θέσεις αυτές, όπως για παράδειγμα ο καθηγητής R. W. Bernard, που αναφέρει πως: ...«Το 325 ο Κωνσταντίνος και οι γύρω από αυτόν αποφάσισαν στην Νίκαια να εκμεταλλευθούν την μεγάλη φήμη του Απολλώνιου του Τυανέα και παραχαράσσοντας τις βασικές διδασκαλίες του Έλληνα σοφού να τον υποκαταστήσει μαζί με τον Πυθαγορισμό του με κάποιες δήθεν θεϊκές διδασκαλίες ενός υπερφυσικού Μεσσία, οι όποιες θα ήταν λιγότερο ριζοσπαστικές και περισσότερο συμφέρουσες για την αυτοκρατορία από ότι αυτές του Απολλώνιου. 

Έτσι εκεί που μέχρι τότε κυριαρχούσε ο Απολλώνιος εγκατέστησαν το νεοδημιουργημένο Σωτήρα τους, δίνοντας του το όνομα Ιησούς, ο όποιος τότε και εκεί άρχισε να προϋπάρχει σαν ιδέα μέσα στα μυαλά του Ιουδαιορωμαϊκου Ιερατείου, πού αργότερα έγινε γνωστό σαν «Πατέρες της Εκκλησίας της Νικαίας». ...[..].. «Από την στιγμή που ο Χριστός πήρε την θέση του Απολλώνιου ο στόχος του Ιουδαιορωμαϊκου Ιερατείου ήταν να καταστρέψει όλα τα ντοκουμέντα τα οποία είχαν σχέση με τον Απολλώνιο όπως και με την Εσσαϊκή πρωτοχριστιανική κοινότητα την οποία ο Απολλώνιος είχε επηρεάσει πολύ σ’ αυτούς τους τρεις αιώνες μέχρι την αυτοκρατορία του Κωνσταντίνου. 

Έτσι κατάφεραν να κρατήσουν στο σκοτάδι την αλήθεια και με μία άνευ προηγουμένου κολοσσιαία άπατη έκαναν τον κόσμο να πιστέψει ότι ο Ιησούς και η χριστιανική θρησκεία είχαν ξεκινήσει με τον Χριστό και τους 12 Αποστόλους του, ενώ ή αλήθεια είναι ότι όλα ξεκίνησαν τον 4ο αιώνα μ.Χ. Αυτή ήταν η βασική αιτία που η Αλεξανδρινή Βιβλιοθήκη μετά από την πρώτη καταστροφή της από τον Ιούλιο Καίσαρα, ξανακάηκε, και μαζί με αυτήν και άλλες βιβλιοθήκες ώστε να εξαφανισθούν τα βιβλία πού θα αναφέρονταν σ’ αυτούς τους τρεις πρώτους μ.Χ. αιώνες. 

Τόση ήταν η επιτυχία αυτού τού σκοτεινού Ιερατείου που κατάφερε σχεδόν για 2000 χρόνια να κράτηση στο μαύρο σκοτάδι όλες τις αποδείξεις σχετικά με τον βίο και την διδασκαλία του Απολλώνιου Τυανέα. Ευτυχώς όμως με την επιστήμη της Ιστορίας, το πιο απαγορευμένο βιβλίο από όλα διεσώθη. Το βιβλίο ήταν «ο βίος του Απολλώνιου του Τυανέως» από τον βιογράφο του Φιλόστρατο. Το βιβλίο κρατήθηκε και φυλάχθηκε μυστικά στην Μ. Ανατολή περισσότερο από 1000 χρόνια από μυημένους Άραβες κόντρα στις προσπάθειες των σταυροφόρων να το ανακαλύψουν και να το καταστρέψουν για λογαριασμό του χριστιανοπαπισμού.»…

Σε κάθε περίπτωση η συγκεχυμένη πραγματικότητα της εποχής αυτής αποτυπώνεται στη απάντηση που έδωσε ο Φιλόσοφος Συνέσιος της Κυρήνης στον Θεόφιλο της Αλεξάνδρειας όταν ο δεύτερος του πρότεινε να γίνει Χριστιανός επίσκοπος: 

«Η φιλοσοφική νοημοσύνη, ενώ κοιτάει προς την αλήθεια, παραδέχεται την ανάγκη να ψεύδεται. Το φως έχει να κάνει με την αλήθεια, αλλά το μάτι έχει περιορισμένη όραση και δεν μπορεί να κοιτάξει κατευθείαν στο φως χωρίς να τραυματισθεί. Καθώς το μισόφωτο είναι πιο υποφερτό για το μάτι, έτσι πιστεύω, είναι και το ( ωφέλιμο ) ψέμα για τους απλούς ανθρώπους. Η αλήθεια βλάπτει εκείνους που δεν μπορούν να κοιτάξουν προς την πραγματικότητα. Εάν οι κανονισμοί της ιεροσύνης μου επιτρέπουν να διατηρήσω μία τέτοια θέση, τότε δέχομαι την χειροτόνηση, εφόσον μπορώ να κρατώ την φιλοσοφία μου ως ιδιωτική υπόθεση στο σπίτι μου και να κηρύττω παραμύθια όταν βρίσκομαι έξω».

Ο Απολλώνιος πέθανε σε ηλικία περίπου 90 ετών.