Η "ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ" ΤΟΥ ΔΙΑΔΥΚΤΙΟΥ

Ο εικοστός πρώτος αιώνας χαρακτηρίζεται από την ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, αλλά και την άμεση διάδοση της πληροφορίας δια μέσω των Μ.Μ.Ε και του διαδυκτίου.
 
Το Διαδίκτυο είναι ένα σχετικά πρόσφατο καινοτόμο επικοινωνιακό δίκτυο, που ανοίγει νέους ορίζοντες τόσο στην επικοινωνία όσο και την γνώση, και ήδη σήμερα αποτελεί για τους περισσότερους από εμάς (και κυρίως τους νέους) μέρος της καθημερινής μας ζωής.
 
Το Διαδίκτυο Χρησιμοποιήθηκε σε μια πρώιμη μορφή του το 1969 στην Αμερική, για να συνδέονται μεταξύ τους Πανεπιστήμια ώστε να υπάρχει άμεση ανταλλαγή πληροφοριών και να διευκολύνονται οι έρευνες.
 
Η μεγάλη εξάπλωση του ξεκίνησε με την εφαρμογή της υπηρεσίας του Παγκόσμιου Ιστού (World Wide Web) από τον Τιμ Μπέρνερς-Λι το 1989, στο ερευνητικό ίδρυμα CERN. Σταδιακά από τις αρχές του 1990 το ίντερνετ άρχισε να κατακτά όλο τον κόσμο.
 
Η εξάπλωση της χρήσης του διαδικτύου προσφέρει στην ανθρωπότητα μία πρωτοφανή δυνατότητα επικοινωνίας, επηρεάζοντας όλο και περισσότερο την κοινωνική, οικονομική, πολιτική και πολιτιστική ζωή, σε παγκόσμιο επίπεδο. Την συγκεκριμένη χρονική στιγμή οι πληροφορίες μεταδίδονται στιγμιαία από την διαδυκτική κοινωνία, σε όλα τα στα μήκη και στα πλάτη του πλανήτη, με κυρίαρχο προβληματισμό τις πολυδιάστατες παγκόσμιες κρίσεις που κυριαρχούν στην παγκόσμια κοινότητα.
 
Είναι φανερό πως βιώνουμε μία μεταβατική εποχή όπου όλα «τελειώνουν», μία εποχή της οποίας κύριο χαρακτηριστικό είναι η αναμονή. Η αναμονή του «νέου» που θα προκύψει από τα «σαθρά ερείπια του χθες», το οποίο σταδιακά και με οδύνη αποσυντίθεται και εξαντλείται. Το Διαδίκτυο σε μία τέτοια ιστορική συγκυρία έχει την δυνατότητα να παράξει μία νέα κοινωνία Ιδεών, καθώς καταργεί τις αποστάσεις, καταρρίπτει τα εθνικά σύνορα και προσφέρει σε κάθε άτομο το οποίο έχει δυνατότητα πρόσβασης σε υπολογιστή, την ικανότητα συμμετοχής στον Κυβερνοχώρο, όπου ανταλλάσσονται πληροφορίες ακαριαία απ΄ άκρη σε άκρη του πλανήτη. Ποτέ πριν το σύνολο της ανθρώπινης γνώσης δεν ήταν τόσο άμεσα προσβάσιμο σε τόσους πολλούς ανθρώπους ταυτόχρονα. !
 
Δια μέσω του διαδυκτίου έρχονται σε επαφή άνθρωποι διαφορετικής Εθνικότητας και κουλτούρας καθιστώντας το, ταυτόχρονα σημαντικό πολυπολιτισμικό φορέα της εποχής μας. Παράδειγμα της δύναμης του διαδυκτίου είναι ο κρίσιμος ρόλος που διαδραμάτισε κατά την εξέγερση της «Αραβικής άνοιξης». Η τεχνολογία βέβαια από μόνη της είναι «αγνωστικιστική».

Έχει όμως την δύναμη να ενισχύει και να επεκτείνει την υπάρχουσα ιδεολογία σε μια κοινότητα. Δικτυώνοντας παρόμοια σκεπτόμενες ομάδες ανθρώπων επιτρέπει τον συντονισμό σε πραγματικό-χρόνο στην οικοδόμηση ενός κινήματος ή μιας διαμαρτυρίας. Στην περίπτωση της «Αραβικής άνοιξης» αλλά και των Ελλήνων και άλλων αγανακτισμένων, επιτάχυνε την δημιουργία κινημάτων σε λίγες μόνον εβδομάδες ή μήνες, που σε άλλες εποχές θα απαιτούσαν διαδικασίες ετών ίσως για να πραγματοποιηθούν.
 
Το Διαδίκτυο όμως πέρα από τον πληροφοριακό και γνωσιολογικό του χαρακτήρα, έχει γίνει πλέον απαραίτητο στοιχείο της καθημερινότητας μας αλλάζοντας τις συνήθειες μας, τον τρόπο διασκέδασης, τον τρόπο επικοινωνίας , εκπαίδευσης και τον τρόπο εργασίας μας.
 
Και αυτό καθώς πέρα από την ταχύτατη αμφίδρομη επικοινωνία και τη συλλογή μεγάλου όγκου πληροφοριών σε ελάχιστο χρόνο, μας δίνεται η δυνατότητα διαδυκτιακών συναλλαγών, ανταλλαγής αρχείων, αγορών, συμμετοχή σε ομάδες συζητήσεων, εικονική διασκέδαση κ.λ.π.
 
Έκθεση της Cisco, καταδεικνύει τον αυξανόμενο ρόλο του δικτύου στη ζωή των ανθρώπων, αποκαλύπτοντας ότι ένας στους τρεις φοιτητές και νέους επαγγελματίες θεωρεί ότι το Διαδίκτυο και τα διάφορα Networks, είναι τόσο σημαντικοί και θεμελιώδεις ανθρώπινοι πόροι, όσο ο αέρας, το νερό, η τροφή και η στέγη। Περισσότεροι από τους μισούς, που ερωτήθηκαν στην έρευνα, δήλωσαν ότι δεν θα μπορούσαν να «ζήσουν χωρίς το Διαδίκτυο» και ότι αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ζωής τους, σε ορισμένες περιπτώσεις πιο ουσιαστικό από τα αυτοκίνητα, τα ραντεβού και τα πάρτι.... 

Όσο αφορά την χρήση του από παιδιά είναι αξιοσημείωτο πως η χρήση του ξεκινά από εξαιρετικά μικρή ηλικία (Πριν τα πέντε έτη)। Σύμφωνα με παγκόσμιες μελέτες, το ένα τρίτο των παιδιών 9 - 10 ετών που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο, συνδέονται καθημερινά και αυτό ισχύει για το 80% όσων είναι 15-16 ετών. Η πιο συνήθης τοποθεσία χρήσης του διαδικτύου είναι το σπίτι (87%) και αμέσως μετά το σχολείο (63%).

Στην Ευρώπη τα παιδιά 9-16 ετών χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο για σχολικές εργασίες (85%), για να παίζουν παιχνίδια (83%), να παρακολουθούν μουσικά βίντεο (76%) και για άμεσα μηνύματα (62%). Λιγότερα αναρτούν εικόνες (39%) ή μηνύματα (31%) για να τα μοιραστούν με άλλους, χρησιμοποιούν διαδικτυακή κάμερα (webcam) (31%), ιστοσελίδες ανταλλαγής αρχείων (16%) ή κάποιο ιστολόγιο-blog (11%).

Το 59% των παιδιών 9-16 ετών έχουν προφίλ σε ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης – συμπεριλαμβανόμενου του 26% των παιδιών 9-10 ετών, το 49% όσων είναι 11-12 ετών, το 73% όσων είναι 13-14 και το 82% εκείνων που είναι 15-16.

Στην Ελλάδα, είναι επίσης υψηλό το επίπεδο χρήσης των νέων τεχνολογιών στις νεαρές ηλικίες.

Ειδικότερα οι ηλικίες 16-24 προσεγγίζουν τον ευρωπαϊκό μέσο όρο χρήσης। Συγκεκριμένα, στους νέους ηλικίας 16-20 ετών η χρήση Η/Υ και η πρόσβαση στο διαδίκτυο αγγίζει το 90% και 76% του γενικού πληθυσμού αντίστοιχα. Τα υψηλότερα ποσοστά στη χρήση διαδικτύου εμφανίζονται στις περιφέρειες Αττικής (41,2%), Νοτίου Αιγαίου (31,4%) και Κεντρικής Μακεδονίας (29,7%).

Σύμφωνα με πρόσφατη πανελλαδική έρευνα της οργάνωσης ΝΕΟΙ (2010) αναφορικά με τη γνώμη των νέων για το διαδίκτυο, στο σύνολο των 2176 ερωτηθέντων ανέδειξε τα παρακάτω:

• Σχεδόν 9 στους 10 χρησιμοποιούν το internet κάθε μέρα ενώ μόνο το 3% δεν το χρησιμοποιεί καθόλου.

• Το μεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων χρησιμοποιεί καθημερινά instant messenger για να επικοινωνούν με φίλους σε ποσοστό 46,3%, ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης (facebook, bebo, my space) 46,4%, ιστοσελίδες που αφορούν μουσική 43,8%, ανταλλαγή αρχείων 31,9% και ειδήσεις 79,1%.

• Σχεδόν 6 στους 10 μπαίνουν στο internet από το σπίτι, 2 στους10 ερωτηθέντες δηλώνουν το σημείο πρόσβασης είναι από το χώρο της εργασίας τους και το κινητό τους τηλέφωνο, ενώ λιγότερο από το 10% μπαίνουν από το σχολείο, internet cafe ή αλλού.

• Από το 56% που μπαίνει στο internet από το σπίτι μόνο το 43% έχει τον υπολογιστή του στο σαλόνι, ενώ το 36% έχει τον υπολογιστή του στο υπνοδωμάτιο.

• Το μεγαλύτερο ποσοστό επικοινωνεί με τους φίλους του από κινητό (20,9%), με email (14%), με SMS (11,1%) και χρησιμοποιώντας instant messenger (18%).

• Σχεδόν το 26% έχει παρενοχληθεί διαδικτυακά γεγονός που ανέφεραν κυρίως σε φίλους γιατί το θεώρησαν αστείο και λιγότερο σε γονείς λόγω του ότι ένιωσαν φοβισμένοι και προσβεβλημένοι.

• Κανένας από τους ερωτηθέντες δεν ανέφερε ότι απευθύνθηκε στις αρμόδιες αρχές όπως η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος.

• Το 34% των ερωτηθέντων έχει συναντήσει από κοντά κάποιον που γνώρισε στο διαδίκτυο και από το παραπάνω ποσοστό το ίδιο ποσοστό (34%) έχει πάει μόνο του χωρίς έστω κάποιο φίλο/φίλη, είτε γιατί θεωρούσε ότι είχε αναπτύξει φιλική σχέση με το συγκεκριμένο άτομο και ένιωθε ασφάλεια, είτε γιατί είχε ενημερώσει τους φίλους του για τη συγκεκριμένη συνάντηση, είτε γιατί είχαν γνωριστεί με βιντεοκλήση και θεώρησε ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος.

• Μεγάλο ποσοστό των ερωτηθέντων έχει δώσει προσωπικά του στοιχεία στο internet όπως ηλικία (27,9%), ονοματεπώνυμο και κινητό (20% αντίστοιχα), ενώ διεύθυνση και τηλέφωνο σπιτιού έδωσαν το 6,4% και 8,6% αντίστοιχα.

• Τέλος όσον αφορά τα θετικά στοιχεία της χρήσης του internet, το 90% δηλώνει ότι χρησιμοποιεί το διαδίκτυο για ενημέρωση, το 55% για επικοινωνία και το 21% για διασκέδαση ενώ στον αντίποδα ως αρνητικά του στοιχεία το 95% θεωρεί ότι είναι η παραπλάνηση, το 89% ο εθισμός, το 71% η παραπληροφόρηση και το 59% η έλλειψη επικοινωνίας πράγμα το οποίο έρχεται σε αντίθεση με τα παραπάνω αποτελέσματα.

• Το γενικότερο συμπέρασμα της έρευνας υποδηλώνει ότι οι νέοι και νέες επιλέγουν να δείχνουν ριψοκίνδυνες συμπεριφορές αναφορικά με την πλοήγησή τους στο διαδίκτυο (διάθεση προσωπικών δεδομένων, συναντήσεις με άτομα που γνωρίζουν μέσω του διαδικτύου κ।α.) γνωρίζοντας παράλληλα ότι ελλοχεύουν κίνδυνοι.

Το διαδύκτιο όπως και οποιαδήποτε άλλη τεχνολογία, πέρα από τα πλεονεκτήματα που προσφέρει, εγκυμονεί και πολλούς κίνδυνους ιδίως για τα παιδιά τόσο από την λανθασμένη χρήση του, όσο και από την κατάχρηση του.

Ιδιαιτέρως με την πρόσφατη ανάπτυξη των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης (facebook/twitter) , όπου αναρτούνται προσωπικά στοιχεία । Σύμφωνα με μελέτες το 12% των παιδιών ηλικίας 9-16 στην Ευρώπη λένε ότι έχουν ενοχληθεί ή αναστατώθηκαν από κάτι στο διαδίκτυo। Οι κίνδυνοι αυτοί είναι πολλοί οι κυριότεροι όμως είναι:

1. Η επικοινωνία με ανθρώπους που δε γνωρίζουν από κοντά. Το 30% των παιδιών ηλικίας 9-16 ετών στην Ευρώπη που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο, έχουν επικοινωνήσει στο παρελθόν με κάποιον που δεν έχουν γνωρίσει από κοντά.
2. H εξύβριση-εκφοβισμός (Bullying) μέσω διαδικτύου. Το 6% των παιδιών ηλικίας 9-16 ετών έχουν λάβει κακόβουλα ή επιβλαβή μηνύματα μέσω διαδικτύου και το 3% έχουν στείλει τέτοιου είδους μηνύματα σε άλλους.
3. Η επαφή με σελίδες που περιέχουν Πορνογραφικό υλικό.
4. Αποξένωση, υποκατάσταση των προσωπικών επαφών και εξάρτηση από την εικονική πραγματικότητα. Ήδη λειτουργούν σε πολλές χώρες κέντρα απεξάρτησης από το διαδύκτιο, καθώς όλο και πιο συχνά παρατηρείται το φαινόμενο, παιδιά να αμελούν την προσωπική και κοινωνική τους ζωή, λόγω του εθισμού τους στο διαδύκτιο.
5. Η έκθεση σε ιδεολογίες ή συμπεριφορές παραβατικών ομάδων.
6. Η έκθεση σε ιούς, κακόβουλα προγράμματα που προκαλούν βλάβες στους υπολογιστές।

Είναι λοιπόν περισσότερο επωφελής η επικίνδυνος ο «διαδυκτιακός κόσμος» για τα παιδιά; Δεν μπορεί κανείς να απαντήσει μονολεκτικά σε αυτή την ερώτηση.. Σίγουρα δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως η τεχνολογία είναι απλώς ένα μέσο και όχι αυτοσκοπός της εξέλιξης, και η πως εξορθολογισμένη χρήση του εξαρτάται από το επίπεδο ωριμότητας των χρηστών. Στην περίπτωση λοιπόν της χρήσης του από άτομα νεαρής ηλικίας, θα πρέπει να υπάρχει η αρωγή και η καθοδήγηση των γονέων και των Εκπαιδευτικών παιδιά για ασφαλή χρήση του.

Στην περίπτωση των ενηλίκων χρηστών η ταυτόχρονη και αμφίδρομη επικοινωνία, παρόλους τους κινδύνους της λανθασμένης χρήσης, της παραπληροφόρησης και των τεχνικών προπαγάνδας που έχουν αναπτυχθεί, μπορεί υπό προϋποθέσεις να προσφέρει έγκυρη γνώση, και κυρίως να παράξει μία νέα κοινωνία ιδεών που δεν γνωρίζει εθνικά σύνορα.

Ένα Κυβερνοχώρο όπου Καινοτόμες Ιδέες και σκέψεις θα μπορέσουν σταδιακά να ισχυροποιηθούν και να δημιουργήσουν ιδεολογικά ρεύματα, που θα διαμορφώσουν τις συνθήκες εκείνες που ίσως γεννήσουν ένα πιο ελπιδοφόρο αύριο. Ένα αύριο, που διαμορφώνεται με βάση το σήμερα και τις επιλογές μας. 

Οι αλλαγές της νέας χιλιετίας, έχουν ήδη τεθεί σε κίνηση. Ίσως δεν το αντιλαμβανόμαστε αλλά εμείς συνειδητά ή ασυνείδητα είμαστε οι φορείς της αλλαγής, με τον τρόπο σκέψης και κυρίως δράσης μας...

Η πληροφορία που μπορεί να μεταδοθεί από το διαδύκτιο, μπορεί να αποτελέσει την «πύλη» από όπου θα περάσει η ιδέα, μίας διαφορετικής θέασης των πραγμάτων, αλλά η εσωτερική συνειδησιακή μεταμόρφωση, θα επέλθει μόνο με την αλλαγή της θέλησης, που θα οδηγήσει σε δράσεις προς ένα καλύτερο αύριο. Ο εκάστοτε χρήστης πίσω από τα πλήκτρα, μπορεί να γίνει η «πύλη» αυτή, όπως είχε πει ο Γκάντι: «Γίνε εσύ η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο γύρω σου».